Digitale nalatenschap, een zegen?
Anno 2016 zijn er diverse initiatieven die mensen ondersteunen rondom het ‘digitale nalatenschap’. Variërend van het online vastleggen van wensen tot diensten die nabestaanden helpen computers van een overleden dierbare te ontsluiten zodat bijvoorbeeld contactpersonen van de overledenen gevonden kunnen worden. Handig voor het uitnodigen voor de uitvaart bijvoorbeeld.
Ook handig voor het vinden van belangrijke gegevens. Misschien had iemand wel een bestandje met uitvaartwensen, of zijn uitvaartpolis in gescand en ergens opgeslagen. En ook met betrekking tot social media erg handig. Want hoe beëindig je accounts van een overledene als je de wachtwoorden niet weet? Ook dat kan door sommige aanbieders geregeld worden. Geweldig dat dit allemaal kan tegenwoordig, toch?
Of toch niet?
Ethisch gezien roept dit nogal wat bij me op. Het zal ongetwijfeld juridisch in de haak zijn, maar juridisch zegt niets over goed en fout in morele zin. Uiteraard wordt alles gebracht als handig en behulpzaam: een chatgeschiedenis inzien om te weten of iemand nog lopende afspraken had bijvoorbeeld. Maar hoe weet de digitale ontsluiter dat de naaste alleen dat soort motieven heeft, en niet andere, minder zuivere, motieven? Of doet dat niet ter zake? Met ander woorden, hoe ver reikt privacy na een overlijden, en wie bepaalt dat?
Ook op emotioneel gebied is er iets over te zeggen. Wat wil je vinden en weten van je overleden partner? Stel dat je door toegang in laptop of mobiel ontdekt dat hij of zij er een buitenechtelijke relatie op na hield? Wat gebeurt er dan emotioneel met je? Rouw om de verloren geliefde wordt ineens enorm besmeurd. Boosheid, onbegrip etc. dringen op. Zonder de kans er ooit nog met diegene over te kunnen praten. Moet je dat soort dingen nog willen weten? Want dat kan dus onverwacht gebeuren als je toegang krijgt tot iemands computer. Ik weet niet of ik dat soort informatie nog zou willen weten achteraf. Of stel dat je een lading porno vindt waar je niets vanaf wist? In een computer of mobiel is in veel gevallen een compleet leven te vinden, niet alleen handige gegevens voor een uitvaart. En dat ga je dan zien. Voor mij voelt het alsof je in iemands dagboek kijkt, en dat voelt verkeerd.
Er is wel een oplossing om dergelijke morele dilemma’s te omzeilen. Praat met elkaar, bijtijds. Als je ervoor zorgt dat je partner (of iemand anders) weet waar je wachtwoorden zijn (en weet hoe erbij te komen), weet wat je uitvaartwensen en zorgwensen zijn, weet waar je eventuele polis ligt en alle andere info die van belang is, dan hoeft niemand achteraf in een computer of telefoon in te breken. Dan kun die dingen gewoon bewaren, vernietigen, wat je maar wilt. Maar dan blijft de privacy van de overledene intact.
