Wake-up-call voor stijgend aantal zelfmoorden

woensdag 3 juni 2015

Het is een ongemakkelijke werkelijkheid dat gemiddeld vijf mensen per dag zelfmoord plegen. En een werkelijkheid die niet zo hoeft te zijn. Daarom presenteert Nederlands Uitvaart Museum Tot Zover in Amsterdam 'De Vogelvanger – Beeldessays over suïcide en preventie'. Deze unieke kunsttentoonstelling over suïcide is te zien van donderdag 25 juni tot en met zondag 4 oktober 2015. De Vogelvanger draagt bij aan het doorbreken van de taboes rondom zelfdoding en communiceert de hoopvolle boodschap: 'Erover praten helpt'. Deze tentoonstelling is van levensbelang en wordt geopend door de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Edith Schippers.

Jan Mokkenstorm, psychiater en directeur van 113Online (de hulplijn voor mensen met zelfmoordgedachten) noemt deze tentoonstelling van levensbelang: "In Nederland vindt heel langzaam een cultuuromslag plaats. We zijn er met elkaar steeds meer van doordrongen dat we zelfmoord kunnen voorkomen. En dit beladen onderwerp bespreekbaar maken, is een eerste stap. We mogen niet accepteren dat er mensen zijn die eenzaam en radeloos sterven door zelfmoord.”

De Vogelvanger

De tentoonstelling verwijst naar de vogelvanger Papageno, een personage uit Mozart's opera Die Zauberflöte. Papageno staat op het punt een eind aan zijn leven maken. Van drie passanten krijgt hij alternatieven voor de dood aangereikt, waardoor hij kiest voor het leven. Jaarlijks maken 95.000 suïcidale Nederlanders hetzelfde door als Papageno: zij worden opgevangen door artsen, reddingswerkers, maar vooral door menselijke communicatie. Zo vormt hulplijn 113Online, met een luisterend oor en begrip, een vangnet waarmee negatieve gedachtepatronen op tijd worden doorbroken. De media kunnen mensen ook op andere gedachten brengen door hoopgevend te berichten over suïcide en weg te blijven van sensatie. Zo wordt imitatiegedrag voorkomen en eerder hulp gezocht. Dit zogenoemde Papageno-effect is een van de doelen van De Vogelvanger.

De tentoonstelling bestaat uit drie onderdelen:

Life Extension Support
De fotocollectie Life Extension Support van kunstenaar Meinbert Gozewijn van Soest laat zien hoe mensen worden gered van hun zelfmoord. De Amerikaanse persfoto’s zijn gepubliceerd in kranten tussen 1930 en 1980. Of ze het preventieve Papageno-effect sorteerden is twijfelachtig. Maar de beelden spreken voor zich: mensen vangen elkaar op. Met die blik startte Van Soest - zelf een Papageno - zijn aangrijpende verzameling, in de hoop suïcidale mensen te laten kiezen voor het leven.

Wall of Shame
Ontwerper Richard Sluijs vond in nationale en internationale kranten, blogs en digitale artikelen ruim 300 zelfmoorden die het gevolg zijn van de economische crisis. Sluijs omschreef ze in zwart omrande bidprentjes. In het confronterende monument Wall of Shame, gebaseerd op het boek The Complete Lexicon of Crisis Related Suicides 2008-2013 / Vol.1, belicht hij het individuele leed. Wetende dat er spaarzaam wordt bericht over de toedracht van zelfdoding, zijn de beschreven cases slechts het topje van de ijsberg. The Complete Lexicon won in mei een gouden European Design Award voor best vormgegeven boek.

Welterusten
De korte film van Jasper Bruijns richt zich op een urgent sociaal probleem: eenzaamheid. Verstilde beelden van een verlaten appartement en een slapende metropool vestigen de aandacht op de stem van Gerard, een vrijwilliger van hulplijn Sensoor. Hij luistert en spreekt geruststellende woorden zodat de eenzame bellers kunnen slapen. Dan volgt een gesprek met een vrouw. Terwijl het gesprek vordert, blijkt zij hopeloos alleen, diep ongelukkig en suïcidaal. Welterusten belicht de schoonheid van het menselijk gesprek en de impact van liefdevolle communicatie.

Museum Tot Zover

De tentoonstelling De Vogelvanger is voor publiek geopend van 25 juni t/m 4 oktober
Volwassenen € 5,50 p.p.
Kinderen t/m 12 jaar gratis
Jongeren 13 t/m 18 jaar € 2,00 p.p.

Gevestigd op begraafplaats De Nieuwe Ooster, Kruislaan 124, Amsterdam
Openingstijden van dinsdag t/m zondag 11.00-17.00 uur
Voor meer informatie en kaartverkoop: www.totzover.nl