Minister Schippers opent expositie De Vogelvanger in Uitvaartmuseum Tot Zover
woensdag 24 juni 2015
Na de opening door minister Schippers nam Jan Mokkenstorm, directeur van 113Online het woord. Zijn boodschap was somber en hoopvol. Somber als we kijken naar het aantal suïcides. In de afgelopen 6 jaar was er sprake van een 36% toename van het aantal suïcides. In 2013 waren er maar liefst 1854 suïcides, meer mensen dan er zitplaatsen zijn in Carré. Ter vergelijking, in hetzelfde jaren waren er 550 verkeersdoden te betreuren. De verwachting is dat deze trend ook in 2014 doorzet.
Maar er is ook hoop. Suïcide is iets wat we als maatschappij niet moeten accepteren, aldus Mokkenstorm. Want, zelfmoord is wel degelijk te voorkomen. Dat begint met het zwijgen erover, te doorbreken, en door het onderwerp uit de schaduw in het licht te brengen. Zoals dat nu gebeurt door deze expositie.
Maar er alleen over praten is niet genoeg. We moeten meer doen, we kunnen meer doen en we moeten doen wat we kunnen, aldus Mokkenstorm. Ook internet kan een bijdrage leveren, hield Mokkenstorm zijn toehoorders voor, want hulpzoekenden zijn vaak opener op het internet dan in de spreekkamer van een hulpverlener. Tot slot pleitte Mokkenstorm voor een switch in mindset. We moeten ons afvragen: als we niet willen dat mensen in dit land zelfmoord plegen, hoe moeten we dingen in ons land dan vormgeven. Die mindset moet uitgaan van het doel: niemand sterft eenzaam en radeloos door zelfmoord.
Dat de expositie over suïcide en preventie er is gekomen, is de verdienste van conservator Babs Bakels, vertelde directeur Guus Sluiter. Tot slot nam conservator Babs Bakels dan ook het woord. Zij vertelde hoe het thema van deze expositie ook voor de nodige emoties zorgde bij het personeel van Uitvaartmuseum Tot Zover. Zij sprak verder de wens uit dat deze expositie kan bijdragen aan communicatie over en daarmee preventie van suïcide.
Met haar tentoonstelling over De Vogelvanger plaatst Uitvaartmuseum Tot Zover zich midden in het publieke debat en daarmee midden in het leven.
Over De Vogelvanger
De tentoonstelling verwijst naar de vogelvanger Papageno, een personage uit Mozart's opera Die Zauberflöte. Papageno staat op het punt een eind aan zijn leven maken. Van drie jongens krijgt hij alternatieven voor de dood aangereikt, waardoor hij kiest voor het leven.
Jaarlijks maken 95.000 suïcidale Nederlanders hetzelfde door als Papageno: zij worden opgevangen door artsen, reddingswerkers, maar vooral door menselijke communicatie. Zo vormt hulplijn 113, met een luisterend oor en begrip, een vangnet waarmee negatieve gedachtepatronen op tijd worden doorbroken. De media kunnen mensen ook op andere gedachten brengen door hoopgevend te berichten over suïcide en weg te blijven van sensatie. Zo wordt imitatiegedrag voorkomen en eerder hulp gezocht. Dit zogenoemde Papageno-effect is het doel van De Vogelvanger.
Communicatie redt levens. Zo proberen de vrijwilligers en psychologen van hulplijn 113Online suïcidale mensen al pratend of chattend op andere gedachten te brengen. Vierentwintig uur per dag, zeven dagen per week staan de lijnen open voor gesprek.
Deze groepstentoonstelling over suïcide moedigt aan tot communicatie. Een luisterend oor en begrip zijn immers een krachtig vangnet. En er valt winst te behalen: de meeste mensen zijn achteraf blij dat hun poging is mislukt. In tegenstelling tot de ongelukkigen die het niet haalden, werden zij wel uit de lucht geplukt. De rollen zijn omgedraaid. Niet zij, maar wij zijn de vogelvangers.
De expositie is voor iedereen te bezien van 25 juni t/m 4 oktober 2015.
