Hoorn wijst oude graven aan als gemeentelijk monument

zondag 5 februari 2017

De gemeente Hoorn wil zeven karakteristieke grafmonumenten en het oudste deel van de begraafplaats Keern aanwijzen als gemeentelijke monumenten. Hiermee wil de gemeente dit erfgoed en de bijbehorende verhalen behouden voor de toekomst.

Wethouder Judith de Jong: ‘Het oudste deel van de begraafplaats aan het Keern en zeven cultuurhistorisch waardevolle grafmonumenten op andere begraafplaatsen in Hoorn zijn een belangrijk onderdeel van ons erfgoed en onze geschiedenis. Deze plekken vertellen het verhaal over hoe we vroeger met de dood omgingen, en verhalen over belangrijke mensen en gebeurtenissen uit onze geschiedenis. We willen deze verhalen aan de huidige en volgende generaties kunnen blijven vertellen, en daarom willen we de grafmonumenten en de begraafplaats Keern beschermen met een monumentale status.’

Aanleiding

De gemeente heeft onder andere van Vereniging Oud Hoorn het verzoek gekregen om de begraafplaats aan het Keern en een aantal grafmonumenten op andere begraafplaatsen te beschermen. Dit was aanleiding voor een uitgebreid onderzoek naar de cultuurhistorische waarde van begraafplaatsen en grafmonumenten in Hoorn. Met als resultaat het voornemen om meerdere grafmonumenten en een deel van begraafplaats Keern te benoemen tot gemeentelijk monument.

Algemene begraafplaats Keern

In 1829 vaardigde Koning Willem I een verbod uit op het begraven in kerken. Plaatsen met meer dan duizend inwoners, dus ook Hoorn, werden verplicht een begraafplaats buiten de bebouwde kom aan te leggen. Het Hoornse gemeentebestuur kocht een stuk grasland aan het Keern en richtte deze in tot een algemene begraafplaats. De begraafplaats kreeg een indeling naar godsdienstige gezindheid. Ten noorden van het middenpad kwamen de protestantse graven, ten zuiden de katholieke. Zowel het protestantse als het katholieke deel werden onderverdeeld in drie vakken. Vak A voor diegenen die eerder een graf in de Grote Kerk hadden en de duurste graven, vak B voor de eigenaren van de graven in de Noorder- en Oosterkerk en de minder dure graven en vak C voor de armen. Een afzonderlijk vak D was bestemd voor mensen van buiten de stad die in Hoorn waren overleden. De begraafplaats aan het Keern bevat bijzondere grafmonumenten en graven van onder andere burgemeesters en ereburgers van Hoorn. Het berghuisje op de begraafplaats is al eerder aangewezen als gemeentelijk monument. In 1958 is de begraafplaats aan de zuidkant uitgebreid. De gemeente wil het oudste deel van de begraafplaats, dat van 1830 tot 1958 is ontstaan, aanwijzen als gemeentelijk monument.

Zeven grafmonumenten

In Hoorn zijn vele bijzondere grafmonumenten. De gemeente wil de volgende cultuurhistorisch waardevolle grafmonumenten aanwijzen als gemeentelijk monument:

• Op de begraafplaats Berkhouterweg het grafmonument van Aafje Dell en Dieuwtje van Vliet;
• Op de algemene begraafplaats Zwaag het grafmonument van burgemeester Ooijevaar en het grafmonument van burgemeester Dibbits;
• Op de protestantse begraafplaats Blokker het grafmonument van schoolmeester Mantel en het grafmonument van burgemeester J. Koster;
• Op de rooms-katholieke begraafplaats Blokker het zustergraf uit 1922;
• Op de rooms-katholieke begraafplaats Zwaag het grafmonument van burgemeester J. Wiering.

Verdere proces

De gemeente heeft de betrokken eigenaren en rechthebbenden geïnformeerd over het voornemen en naar hun reactie gevraagd. Na het advies van de Commissie voor Monumenten en Welstand neemt het college een definitief besluit over de aanwijzing van de grafmonumenten en een deel van de begraafplaats Keern tot gemeentelijk monumenten.

Bescherming en onderhoud

Ook na de aanwijzing tot gemeentelijk monument blijven de rechthebbenden verantwoordelijk voor het in stand houden van de graven. Zij kunnen een aanvraag indienen bij de gemeente voor onderhoud aan deze monumenten. De gemeente stelt voor de jaren 2018, 2019 en 2020 elk jaar 5.000 euro beschikbaar voor behoud van dit erfgoed.