Het laatste beeld in EYE Amsterdam
vrijdag 18 april 2014
Naar aanleiding van het tentoonstellingsproject The Last Image van Nederlands Uitvaart Museum Tot Zover – bestaande uit de solotentoonstelling The Pixelated Revolution van de Libanese kunstenaar Rabih Mroué en de online expositie www.thelastimage.nl – presenteert EYE een aanvullend filmprogramma. Hoe hebben filmmakers gekeken naar het unieke gegeven van het laatste beeld dat op het netvlies van een stervende beklijft? Te zien zijn onder meer Michael Powells beroemde Peeping Tom en recentere producties, waaronder Final Image van Andrés Habegger. De voorstellingen gaan vergezeld van inleidingen door kunstenaars, mediavakmensen, de tentoonstellingsmaker en programmeurs.
Geschoten Dood
Compilatieprogramma
Nederlands gespr., Nederlands ondert., 90 min
EYE-programmeur Ronald Simons vertelt over de verbeelding van de dood in de cinema aan de hand van fragmenten uit meer dan honderd jaar filmgeschiedenis. Hoe verhouden deze beelden zich tot de – vrijwel alomtegenwoordige – weergave van de dood in het mediatijdperk? Met fragmenten uit o.a. Wuthering Heights, Het zevende zegel, Hable con ella en After Life.
Simons vertoont een tiental thematisch geordende filmfragmenten uit het werk van regisseurs als William Wyler, Pedro Almodovár, Steven Spielberg, Ed van der Elsken en Hirokazu Kore-eda. Fascinerend zijn hun breed uiwaaierende visies op de betekenis van de dood, die op tal van manieren het menselijk bestaan binnendringt. Denk bijvoorbeeld aan de kunstmatig versterkte gevoelens rond de romantische dood (Wuthering Heights, 1939, William Wyler), de gevoelens van nabestaanden (Birth, 2004, Jonathan Glazer), het zelf geregisseerde afscheid (Bye, 1990, Ed van der Elsken), de verbeelding van de dood in sprookjes (Het meisje met de zwavelstokjes, 1915) of de worsteling met de acceptatie van de dood (Het zevende zegel, 1957, Ingmar Bergman). Een memento mori voor de laatste ademtocht op celluloid en pixel, bij de online tentoonstelling www.thelastimage.nl, een initiatief van Nederlands Uitvaart Museum Tot Zover. De lezing en fragmenten duren samen ca. 90 minuten.
1 mei 19.15
Peeping Tom ( + presentatie Derek Ogborne)
Michael Powell (GB 1960)
Engels gespr., Nederlands ondert., 109 min
Huiveringwekkend: je eigen dood op bewegend beeld vastgelegd zien worden. In Peeping Tom laat regisseur Michael Powell camera-assistent Mark vrouwen letterlijk vermoorden door de camera. De film werd vrijwel meteen uit roulatie gehaald, en pas in de jaren tachtig werd Powells reputatie in ere hersteld. Peeping Tom is nu te zien in een begeleidend programma bij de tentoonstellingsreeks The Last Image van Museum Tot Zover.
Mark Lewis werkt als camera-assistent in een filmstudio. In zijn vrije tijd maakt hij pornografische foto’s. Als kind is Mark misbruikt voor wetenschappelijke experimenten door zijn vader, een bioloog die de grondslagen van menselijke angst onderzoekt. Om zijn ervaringen te verwerken probeert Mark de geweldservaringen uit zijn jeugd te overtreffen; hij neemt prostituees mee en filmt de vrouwen op het moment dat hij ze vermoordt met een in de camera verborgen steekwapen.
Peeping Tom – Roman Polanski’s lievelingsfilm – werd bij verschijning neergesabeld als ‘ziek’ en vrijwel direct uit roulatie gehaald. In de jaren tachtig werd deze klassieker over voyeurisme en de huiver van de doodservaring herontdekt, film, vooral door toedoen van Martin Scorsese.
Voorafgaand aan de voorstelling geeft de Engelse kunstenaar Derek Ogborne een half uur durende presentatie van zijn ‘Museum of Optography’-project, een museum en een serie tentoonstellingen gewijd aan het idee van het laatste beeld dat op de retina bekijft. Ogborne toont (o.v.b.) korte fragmenten van een gevonden homemovie uit de jaren zeventig en het apparaat The Purple Chamber.
2 mei 19.00
After Life
Kore-eda Hirokazu (JP 1998)
Japans gespr., Nederlands ondert., 118 min
Originele, lichtvoetige kijk op het leven na de dood. In het voorportaal van het hiernamaals worden pasgestorvenen geacht hun meest dierbare herinnering op te roepen. Aanleiding voor After Life was de dood van Kore-eda’s grootvader die aan Alzheimer leed. De film is nu te zien in een begeleidend programma bij het tentoonstellingsproject The Last Image van Museum Tot Zover.
Op een doodgewone maandagochtend betreden doodgewone beambten hun kantoor. Maar niets is wat het lijkt: het kantoor bevindt zich in het hiernamaals, waar de werknemers overledenen uit alle lagen van de Japanse samenleving opvangen, van tien tot tachtig jaar oud. De doden wordt uitgelegd dat ze drie dagen de tijd hebben om het beeld van hun meest dierbare herinnering op te roepen. Deze ‘geluksmomenten’ worden in scène gezet en verfilmd. Nadat ze hun geluk hebben herbeleefd, zijn de doden klaar voor een volgende fase van de eeuwigheid.
Van Kore-eda Hirokazu (1962) was zijn nieuwste film Like Father, Like Son onlangs nog in EYE te zien. De regisseur staat bekend om de lichtvoetige manier waarop hij in zijn werk grote thema’s aansnijdt. Bespiegelingen over geluk , berouw, dood en eeuwigheid weet hij in sober humanistische vertellingen te verpakken (Still Walking, 2005; Kiseki, 2011). Inleiding door Babs Bakels, conservator Nederlands Uitvaart Museum Tot Zover
3 mei 19.15
Final Image (+ lezing Kees Elenbaas, NOS-correspondent)
Andrés Habegger (ZW/AZ/DK/CL/AR 2008)
Zweeds en Spaans gespr. Engels ondert., 95 min
Santiago de Chile, juni 1973. Leonardo Henrichsen, een Argentijnse cameraman, filmt zijn eigen dood te midden van de gewelddadige ontwikkelingen in Chili, waar president Allende is vermoord en iedereen die de rechtse putsch niet steunt wordt opgepakt. Ruim dertig jaar later ontdekt journalist Ernesto Carmona de identiteit van de man die Henrichsen neerschoot. Deze indrukwekkende film – met veel onbekend archiefmateriaal – is nu te zien in een programma bij de tentoonstellingsreeksThe Last Image van Museum Tot Zover.
Documentairemaker Andrés Habegger duikt diep in de geschiedenis van het beroemde beeld dat de hele wereld over ging. Hij reconstrueert de gedrevenheid van een groep journalisten die de waarheid probeerde te achterhalen in een continent waar waarheidsvinding vaak met geweld wordt gedwarsboomd. Final Image was eerder te zien in het IDFA-festival.
NOS-correspondent Kees Elenbaas, die 25 jaar geleden meemaakte hoe zijn IKON-collega Cornel Lagrouw met draaiende camera werd neergeschoten in El Salvador, buigt zich over de betekenis van Lagrouws laatste opnamen. Hij laat voor het eerst integraal de beelden zien die de camera van Lagrouw vastlegde op het moment van zijn dood en zal ingaan op de betekenis ervan. Is de camera te beschouwen als het nog functionerende oog van de stervende cameraman? En waarom kunnen deze beelden nu pas worden vertoond? Na zijn verhaal wordt om 20.00 twee minuten stilte in acht genomen.
4 mei 19.30
Twelve Monkeys (+ La jetée)
Terry Gilliam (VS 1995)
Engels gespr., Nederlands ondert., 128 min
Ex-Python Terry Gilliam bespeelt vaardig het register van ontregeling en vervreemding in zijn bizarre remake van La jétee, Chris Markers sciencefictionvertelling uit 1963. Het is het jaar 2035, een dodelijk virus heeft het grootste gedeelte van de mensheid vernietigd. Misdadiger Bruce Willis wordt teruggezonden in de tijd en moet in 1996 ‘het leger van de twaalf apen’ uitschakelen, onder leiding van de krankzinnige Brad Pitt. Vertoning in het Cinema Remake-programma, met aandacht voor herinterpretaties van films en genres.
In 2035 is 99 procent van de wereldbevolking verdwenen. De resterende procent leeft ondergronds en probeert via een reis in de tijd aan de barre omstandigheden te ontsnappen. Gevangene James Cole (Willis) wordt als proefpersoon aangewezen. Hij flitst terug naar 1996 en belandt in een krankzinnigengesticht, waar hij ontdekt dat een dierenrechtenorganisatie in dat jaar het dodelijke virus heeft verspreid.
Twelve Monkeys geldt als Gilliams eigenzinnige remake van Chris Markers La jetée (1963, 29’), een zwartgetint sciencefictionverhaal - in de vorm van een cine-roman – over het uitbreken van de Derde Wereldoorlog. Marker filmt de de verwoesting van Parijs, waarin een man een jonge vrouw probeert te bereiken op vliegveld Orly. De wereld is onbewoonbaar geworden, het utopisch verleden blijkt wellicht een uitkomst in dit ruimtetijdexperiment. ,. De voorstelling is tevens onderdeel van het filmprogramma bij de tentoonstelling The Last Image, over de dood in het mediatijdperk, www.thelastimage.nl.
5 mei 21.00
EYE, IJpromenade 1, 1071 KT Amsterdam
Toegang €10 per persoon; koop uw kaarten online via www.eyefilm.nl
Vraag bij de kassa naar de voucher die gratis toegang biedt tot de tentoonstelling in Museum Tot Zover, www.totzover.nl
