Dood geen definitief afscheid meer

Nederlanders gedenken steeds ‘zuidelijker’

woensdag 13 december 2006

Eindhoven, 13 december 2006 - Ruim 70% van de Nederlanders wil een tastbare herinnering om daarmee de gedachte aan een dierbare ‘levend’ te houden. Foto’s en videobeelden bieden nabestaanden de meeste houvast (35%) om herinneringen levend te houden. Een sieraad (13%) of specifieke muziek (12%) doen hetzelfde. Ook blijkt de Nederlander geen frequente bezoeker van een begraafplaats, oorzaak hiervan is de toename in alternatieve manieren van gedenken en herinneren. Steeds meer mensen willen hun persoonlijke levensverhaal laten vastleggen als herinnering voor de nabestaanden. Dit zijn enkele uitkomsten van een publieksonderzoek dat is gedaan door uitvaartorganisatie DELA naar de wijze van gedenken en herinneren onder 526 respondenten.

DELA constateert dat er steeds meer behoefte bestaat bij nabestaanden aan tastbare herinneringen. Martin Kersbergen van DELA: “Een expositie die wij dit jaar hielden met bijzondere nog niet eerder vertoonde kunstwerken om de gedachte aan een overledene levend te houden, trok vele bezoekers. Assieraden en astatoeages, diamanten geperst uit de asresten, dodenmaskers: het palet is eindeloos. Ook zien we dat ‘Gedenken’ de familiesfeer overstijgt en een publieker karakter krijgt. Het ingetogen gedenken maakt plaats voor een wat zuidelijker karakter: monumentjes ter nagedachtenis, veel meer variatie in grafmonumenten op het kerkhof en uitbundiger annonces in de kranten. In landen als Frankrijk, Italië en Spanje zijn ze daar al langer mee bekend.”

Muziek blijft één van de meest wezenlijke manieren om te herinneren. Volgens de uitvaartorganisatie weten veel mensen nu al wat er te zijner tijd op hun eigen uitvaart gedraaid moet worden. DELA houdt hiervoor een top 50 bij. ‘Het Water’ van Marco Borsato staat in de Uitvaart top 50 op nummer 1.

DELAÂ’s Uitvaart top 50

Titel Artiest
1. Het Water Marco Borsato
2. Time to Say Goodbye Andrea Boccelli & Sarah Brightman
3. Tears in Heaven Eric Clapton
4. Old and wise Alan Parsons Project
5. Het dorp Wim Sonneveld


‘Persoonlijke verhaal’ steeds belangrijker om te herinneren

De helft van de ondervraagden zou na hun dood hun levensverhaal ergens vastgelegd willen hebben. Een levensverhaal kan worden gezien als een soort naslagwerk voor nabestaanden waarin de belangrijkste gebeurtenissen en hoogtepunten in iemands leven beschreven staan of zijn vormgegeven. Van de respondenten die hier behoefte aan hebben is vastlegging via een fotoreportage (22%) of door middel van een ‘ouderwets’ dagboek (22%) de beste manier om dit te doen. Het vastleggen van het levensverhaal via een website is minder populair, slechts 6% zou dit medium hiervoor willen inzetten. Tegenwoordig bestaat ook de mogelijkheid de uitvaartceremonie op DVD of video vast te leggen. Hieraan is vooralsnog niet veel behoefte; slechts 13% van de ondervraagden overweegt dit. Volgens Kersbergen kan dit er ook mee te maken hebben dat mensen nog niet bekend zijn met deze mogelijkheid.

Nederlander geen frequente bezoeker van begraafplaats

Tevens blijkt uit het onderzoek dat Nederlanders geen frequente bezoekers van begraafplaatsen zijn; 37% zegt zelfs nooit naar een begraafplaats te gaan, slechts 10% van de ondervraagden komt vaker dan eenmaal per maand op een begraafplaats. Redenen om niet naar een begraafplaats te gaan zijn, omdat men niemand kent die daar ligt begraven (29%) maar voornamelijk omdat men er geen behoefte (58%) aan heeft. Opvallend is het verschil tussen wel- en niet gelovigen. Bijna 1 op de 5 mensen die gelovig zijn gaan vaker dan één keer per maand naar een begraafplaats; ‘slechts’ 22% komt er nooit. Toch geeft bijna de helft (44%) van alle respondenten aan zelf een vaste gedenkplek te wensen waar nabestaanden hen kunnen herinneren indien zij zelf komen te overlijden. Ook wil bijna de helft (46%) een permanent gedenkteken zoals een grafsteen of een grafmonument bij het eigen graf. Vrouwen blijken meer behoefte dan mannen te hebben aan een vaste gedenkplek na hun overlijden. Mannen geven aan dat een vaste plek of tastbare herinnering niet perse noodzakelijk is.

Kersbergen onderkent een tendens dat de behoefte om een begraafplaats te bezoeken minder is geworden, juist omdat er ook andere alternatieven zijn om iemand te gedenken en herinneren. Zo merkt DELA dat collectieve gedenkdiensten of herdenkingsbijeenkomsten steeds vaker worden bezocht. Kersbergen: “Steeds meer mensen wonen collectieve bijeenkomsten ter nagedachtenis van de overledenen bij. Nabestaanden zien het als een ‘middel’ om de draad in het leven weer op te pakken, en dat is een goed teken. Behalve het uiten van medeleven willen mensen hier graag ook hun eigen verhaal kwijt. Het delen van emoties en gebeurtenissen in het leven wordt daarmee ook steeds meer een collectieve aangelegenheid.”

De dood betekent geen definitief afscheid

DELA constateert dat men de laatste jaren anders omgaat met de dood en ook de uitvaart. Steeds meer hebben nabestaanden de behoefte de uitvaartceremonie op een bijzondere manier in teken te stellen van de overledene. Symboliek tijdens de uitvaartceremonie speelt daarbij een belangrijke rol. Een levenseinde wordt door nabestaanden vaak ook als een nieuw begin gezien, stelt Kersbergen. “Op het moment van de uitvaart begint men herinneringen op te halen en probeert men met deze herinneringen de gedachte aan een overledene ‘levend’ te houden. De uitvaart wordt steeds meer gezien als een overgangsfase en niet zo zeer als een definitief einde. De dood wordt daarmee steeds meer een onderdeel van het leven. Juist het gedenken en herinneren helpt mensen door een moeilijke periode in hun leven en helpt hen de draad van het leven weer op te pakken”, aldus Kersbergen.

1 op de 5 is bang voor de dood

Van alle respondenten is 1 op de 5 bang voor de dood. Mannen zijn minder bang voor de dood dan vrouwen. Opvallend is dat mensen die bang zijn voor de dood meer behoefte hebben aan tastbare herinneringen, een vaste gedenkplek en een permanent gedenkteken. In de leeftijdsgroep 26-35 jaar is een kwart van de mensen bang voor de dood. Een verklaring hiervoor ligt misschien in het feit dat deze leeftijdsgroep vaak jonge kinderen heeft. Kersbergen: “We merken dat op het moment dat men kinderen krijgt, men eerder stilstaat bij de dood en wat er allemaal geregeld moet worden. Naast de geboorte van een kind zijn ook andere ‘ingrijpende’ zaken in het leven zoals samenwonen en trouwen een reden om na te denken over de dood en alles wat daarmee samenhangt.”

Over DELA

Ruim 100 vestigingen, zo’n 1.000 medewerkers en 2,7 miljoen verzekerden maken de coöperatieve ledenorganisatie Draagt Elkanders Lasten (DELA) marktleider in de Benelux. DELA helpt mensen al bijna 70 jaar tegen een eerlijke prijs met repatriëring, opvang, begrafenis, crematie, nazorg en financiële diensten op deze terreinen. Het verdriet van een verlies kunnen we niet wegnemen. We kunnen nabestaanden wel helpen de draad van het leven weer zo goed mogelijk op te pakken. Met zorg en praktische dienstverlening. En door de herinneringen aan hun dierbaren levend te houden. Onze kleurrijke, warme uitvaartcentra en crematoria dragen daar aan bij. Nabestaanden waarderen onze dienstverlening met een negen. En na een recent vergelijkend onderzoek van de Consumentenbond kwam de Natura uitvaartverzekering van DELA als beste uit de bus.