Boek Grafpoëzie van het Groningerland

vrijdag 22 juli 2005

Bij Profiel in Bedum verscheen het boek ‘Grafpoëzie van het Groningerland’. De uitgave (112 pagina’s, geheel in kleur) geeft een overzicht van opmerkelijke grafdichten op ruim 50 begraafplaatsen verspreid over heel de provincie. Auteur ds. Marten Mulder verzamelde de bloemlezing van grafpoëzie tijdens zijn vele tochten door het Groningerland, langs kronkelige wegen en oude kerkpaden naar oude kerkjes en verstilde dodenakkers. Het boek is verkrijgbaar bij de boekhandel en de uitgever (www.profiel.nl) en kost € 14,90.

Een overzichtskaart van de provincie geeft de plaatsen aan waar de grafdichten zijn te vinden. De kaart is ook vermeld op de webpagina van de site www.groningengids.nl; door het aanklikken van de plaatsen krijgt de bezoeker meer informatie over begraafplaats, kerk, dorp en regio, zoals dit is vermeld in de ‘Gids Groningen, voor cultuur, landschap en recreatie’. Bezoekers kunnen ook via de website reageren. Het boek geeft per begraafplaats enkele bijzonderheden. In woord en beeld maakt de lezer kennis met korte en lange grafdichten, meestal meerdere per plaats. Naast foto’s van fraaie grafzerken zijn soms ook illustraties opgenomen van kerk en omgeving.

Ds. Marten Mulder zegt over zijn boek: “Het is een vorm van piëteit, die de tijden trotseert. Bloemen verwelken, de poëzie blijft, al moeten de letters soms wat worden “opgehaald”. Ze bepaalt ons, bezoekers van kerkhoven en begraafplaatsen, bij een stukje familiegeschiedenis, die meer is dan alleen een naam en een paar jaartallen. In de eerste plaats wil ik laten zien dat er aan de mens niet alleen een buitenkant is, maar ook een binnenkant, die even zichtbaar wordt wanneer de dood het leven binnentreedt. In het grafdicht, hoezeer het soms taalkundig ook rammelt, opent zich een wereld aan emotie. Wat mogelijkerwijze bij het leven nooit is gezegd, staat hier zwart op wit.
In de tweede plaats om de aandacht te vragen voor dit aspect van ons cultureel erfgoed, dat ruimschoots is te vinden op de eeuwenoude kerkhoven en begraafplaatsen in de provincie Groningen.
Mijn tochten door de provincie bepaalden mij bij eindigheid en eeuwigheid en voerden naar plekken, waar mensen afscheid namen van wie hun dierbaar was. In de grafdichten laten ze ons delen in hun verdriet, hun dankbaarheid, hun hoop en hun verwachting.
Buiten de provincie Groningen treft men ook grafdichten aan, maar ze veel minder talrijk. Niet alleen de aantallen, ook de poëzie zelf wekt enige verbazing in een gebied, waar mensen zich niet snel bloot geven en allerlei ontboezemingen doen. Hoe nuchter Groningers ook mochten en mogen zijn, in de grafpoëzie lijkt die nuchterheid even terzijde geschoven. Hoewel nuchterheid de grafpoëet niet altijd ontzegd kan worden:
De dood roept iedereen
Ziet hier maar om u heen
Hoe lang hij ons ook spaarde
Eens rust ons stof in d’aarde. “

Biografische gegevens van de auteur
Ds. Marten Mulder, geboren te Wagenborgen (1943), bracht zijn jeugd door in Amsterdam en studeerde na het behalen van het gymnasiumdiploma theologie aan de Universiteit van Amsterdam. Van 1968 tot 1980 diende hij achtereenvolgend de hervormde gemeenten Leermens/Oosterwijtwerd (Gr), Den Burg (Texel), Nieuw-Scheemda (Gr) in combinatie met docentschap godsdienst/maatschappijleer aan het Augustinuscollege te Groningen en Schoonebeek (Dr). Van 1980 tot zijn functioneel leeftijdsontslag in 1998 was hij legerpredikant op diverse legeronderdelen. Sinds enkele jaren werkt hij mee aan de website Dodenakkers.nl van de gelijknamige stichting.