Humanisten

Humanistisch Verbond, aanvaarding, rol van 'naaststaanden'

Aanvaarding van de dood

Voor humanisten is de dood een ondoorgrondelijke gebeurtenis waarover verschillende opvattingen kunnen bestaan. Aangezien de dood in de ogen van humanisten in ieder geval het einde van het menselijk leven in de huidige vorm is, richten zij zich op de eerste plaats op de kwaliteit van het leven. De angst voor de dood wordt door humanisten beantwoord met het streven naar aanvaarding. De dood is een niet te veranderen gegeven dat je onder ogen moet zien en waarmee je moet leren leven, zeggen zij. Daarom stimuleren zij mensen om tijdens hun leven al wensen over hun uitvaart vast te leggen.

De Stichting Humanistische Uitvaartbegeleiding

De mogelijkheid bestaat rond de uitvaart begeleiding op humanistische grondslag te krijgen. Vanuit De Stichting Humanistische Uitvaartbegeleiding, een werkstichting van het Humanistisch Verbond zijn overal in het land regionale werkgroepen uitvaartbegeleiding actief, die mensen zowel voor als na het overlijden kunnen bijstaan. ledereen die behoefte aan ondersteuning heeft, kan een beroep doen op vrijwillige uitvaartbegeleiders die werken vanuit humanistische uitgangspunten Op verzoek kan iemand van de stichting een toespraak voor de uitvaart maken, gebaseerd op het levensverhaal dat hem door de overledene zelf verteld is.

Vaak wordt de vrijwilliger van de uitvaartbegeleiding pas gevraagd als mensen wel een toespraak willen bij de uitvaart, maar zichzelf niet in staat achten tot het houden hiervan. Dan praat de vrijwilliger uitvoerig met hen over de inhoud van het verhaal. Daardoor zijn nabestaanden bezig hun eigen gedachten over de overledene op een rij te zetten en dat is een wezenlijk onderdeel van het rouwproces. Soms kunnen ze uiteindelijk toch zelf iets zeggen tijdens de uitvaartplechtigheid. Verder kan de vrijwilliger gevraagd worden te helpen bij het realiseren van speciale wensen. Hij biedt bijvoorbeeld, als dat nodig is, steun in het contact met de uitvaartverzorger.

Afscheid van de overledene

Bij de uitvaart staan voor de humanisten zowel de nabestaanden -ook wel 'naaststaanden' genoemd- als de overledene centraal. De overledene wordt herdacht en de nabestaanden moeten het verlies van die persoon verwerken. Daarom moeten de nabestaanden de kans krijgen op een heel persoonlijke manier afscheid te nemen van die ene unieke persoon die is overleden.

Een persoonlijke en bewuste keuze

De humanisten kennen geen vaste uitvaartrituelen, maar gaan er van uit dat iedereen op zijn eigen manier creatief vorm aan het afscheid kan geven. De afgelopen jaren zijn steeds meer mensen zonder religieuze banden bewuster gaan kiezen bij de uitvaart. Ze willen de overledene thuis opbaren, zelf de kist dragen, zelf de muziek en teksten uitkiezen voor de dienst en bijvoorbeeld eerst het condoleren laten plaatsvinden en dan pas de crematie.

Het zijn kleine verschuivingen in de richting van het in eigen hand nemen van de uitvaart. Het hoeft niet altijd om veranderingen te gaan, ook mensen die tevreden zijn als de uitvaart verloopt zoals zij vinden dat het hoort volgens de traditie, zijn bewust met de uitvaart bezig en maken zelf de dienst uit. De ervaring van de uitvaartbegeleiders van de Stichting Humanistische Uitvaartbegeleiding is dat langzamerhand oude uitvaartrituelen door nieuwe worden vervangen. In plaats van bidprentjes maken mensen nu een in memoriam-boekje met daarin teksten die aan de overledene zijn gewijd. Daarmee symboliseren zij op een nieuwe manier hun verlies en hun hoop dat anderen dat met hen zullen blijven delen.