In het crematorium

Hoe verloopt een crematie?

Wanneer een dierbare van u is overleden en u heeft gekozen voor een crematie zal de uitvaartverzorger bij u thuis komen om alles te bespreken. De uitvaartverzorger is ook de contactpersoon tussen u en het crematorium. Samen bespreekt u hoe de plechtigheid eruit zal komen te zien en hoeveel tijd u wilt doorbrengen in het crematorium. De meeste crematoria hanteren een standaard tijd maar u kunt ook extra tijd reserveren. U kunt zelf bepalen in welk crematorium de dienst zal plaatsvinden. Naar aanleiding van uw wensen zal de uitvaartverzorger contact opnemen met het crematorium om een datum en tijdstip voor de crematie te bepalen.

Ontvangst

De familie kan aankomen per stoet of op eigen gelegenheid. Een medewerker van het crematorium staat bij aankomst bij de familiekamer klaar om u te ontvangen. Belangstellenden kunnen bij binnenkomst het condoleanceregister tekenen. De meeste crematoria beschikken over meerdere ontvangstruimten voor familie en belangstellenden waar men in alle rust kan wachten tot de crematieplechtigheid begint. Tijdens uw verblijf in deze ruimte wordt de kist met de overledene in een van de aula's geplaatst waarbij tevens alle voorbereidingen worden getroffen om de dienst goed te laten verlopen. Ook in deze voorbereiding kunt u een (actieve) rol spelen. De familie mag zelf de kist naar binnen dragen, de bloemen neerleggen of een aantal persoonlijke voorwerpen van de overledene plaatsen (bijvoorbeeld een foto of een schilderij). Wanneer de familie dat wenst kan er voor de plechtigheid gaat beginnen een moment zijn waarop belangstellenden individueel afscheid kunnen nemen van de overledene.

De plechtigheid in de aula

De meeste crematoria hebben een grote aula en een kleine aula. Meestal is het mogelijk de kleine aula aan te passen voor een intieme plechtigheid. De familie neemt doorgaans als eerste plaats in de aula, daarna volgen de belangstellenden.

De plechtigheid kan geheel naar eigen wens worden ingevuld. U kunt hier bijvoorbeeld denken aan een sobere, een meer uitgebreide of een kerkelijke plechtigheid. Eén of meerdere sprekers, muziek, wel of geen bloemen, de kist open of dicht in de aula. U kunt hier meer over lezen in het hoofdstuk de plechtigheid.

Een vaak gehoorde klacht bij crematies is dat alles zo snel moet. Wanneer u voorziet dat er veel bezoekers komen of dat het programma meer tijd vraagt dan het gebruikelijke halfuur in de aula en halfuur in de koffiekamer reserveer dan meer tijd. Dan heeft u met elkaar voldoende gelegenheid om in alle rust afscheid te nemen. Bedenk wel dat meer tijd ook meer geld kost.

De plechtigheid kan op verschillende manieren worden afgesloten. Men kan bijvoorbeeld tijdens een laatste muziekstuk langs de baar defileren voor een kort afscheid om vervolgens de aula te verlaten. Ook kan men ervoor kiezen de kist tijdens de dienst aan het oog te onttrekken. In sommige crematoria bestaat de mogelijkheid de kist te laten dalen. Andere crematoria bieden de mogelijkheid de kist aan het oog te onttrekken met een langzaam sluitend gordijn.

De linten en kaarten, die vaak bij de bloemen zijn gevoegd, worden na afloop van de dienst aan de familie overhandigd. Als herinnering of - heel praktisch - zodat u weet wie er bloemen heeft gegeven en u de afzender kunt bedanken. De familie bepaalt wat er met de bloemen gebeurt. Vaak blijven ze achter bij het crematorium en worden ze op een herdenkingsplaats bij het crematorium gelegd.

Audiovisuele mogelijkheden

Muziek is een belangrijk onderdeel van de crematieplechtigheid. Crematoria hebben een grote collectie muziek die is opgenomen in een muziekboek en in het bezit is van de uitvaartverzorger. Als de gewenste muziek niet beschikbaar is of wanneer een andere uitvoering wordt gewenst, kan de muziek - mits tijdig aangeleverd - door de nabestaanden zelf worden verzorgd. Steeds vaker kiezen mensen voor 'live' muziek in de vorm van een pianist, een organist, een koor of de kleinkinderen op (bijvoorbeeld) een blokfluit. De meeste crematoria hebben een orgel of vleugel waarvan kosteloos gebruik kan worden gemaakt.

Het kan prettig zijn een plechtigheid op een later tijdstip terug te horen of te zien. Bijna alle crematoria beschikken over audio- en/of videoapparatuur zodat u de plechtigheid kunt laten opnemen. Wanneer u een wat mooiere filmt wilt laten maken van de uitvaart kunt u gebruik maken van de diensten van een productiebedrijf dat gespecialiseerd op dit gebied. Een aantal crematoria heeft ook apparatuur in huis om de plechtigheid uit te zenden via internet. Nabestaanden die moeilijk ter been zijn of zich in het buitenland bevinden kunnen dan toch iets van de plechtigheid meemaken. Zij krijgen een speciale inlogcode waardoor de plechtigheid via internet toch een besloten karakter heeft. Crematorium Daelwijck was in 1997 het eerste crematorium ter wereld dat een crematieplechtigheid via internet uitzond samen met het Amsterdamse bedrijf Uitvaart.Com. Inmiddels heeft dit baanbrekende initiatief veel navolging gekregen.

De condoleanceruimte

Na de plechtigheid ontmoeten familieleden en belangstellenden elkaar in de condoleanceruimte (ook wel koffiekamer genoemd) van de grote of kleine aula. De belangstellenden kunnen hier de nabestaanden condoleren en als de familie dat wenst, gebruik maken van de catering die het crematorium kan verzorgen.

De condoleance kan op verschillende manieren plaatsvinden. De voorkeur van de familie is meestal eerst koffiedrinken en daarna gelegenheid geven tot condoleren. Zo kan de familie eerst even tot zichzelf komen en iets drinken. Bovendien staan de belangstellenden dan niet zo lang in de rij.

Veelal zal de familie de belangstellenden een kopje koffie of thee met iets daarbij aanbieden. Daarnaast zijn er veel andere mogelijkheden zoals frisdrank, een glaasje wijn,belegde broodjes, borrelhapjes, snacks etc.

De ovenruimte

Na de plechtigheid in de aula brengt een medewerker van het crematorium de kist naar de ovenruimte, waar al vrij snel de feitelijke crematie begint. Als nabestaanden dat wensen kunnen zij aanwezig zijn bij het invoeren van de kist in de oven. Elke overledene wordt afzonderlijk gecremeerd en in principe op de dag van de plechtigheid. De kist wordt op een invoerwagen geplaatst en bij een temperatuur van circa 800 graden Celsius ingevoerd in de oven. Het crematieproces is computergestuurd en duurt ongeveer 70-75 minuten waarbij de temperatuur van de oven oploopt tot circa 1100 graden Celsius. De ovens van het crematorium zijn vanwege milieuvoorschriften voorzien filters die de rookgassen reinigen.

Om te zorgen dat er geen verwisseling van de as kan plaatsvinden, wordt er voor het invoeren in de oven een identificatie-steentje met het unieke crematienummer van het crematorium op de kist gelegd. Dit steentje wordt pas van de as gescheiden als er wordt overgegaan tot verstrooiing.

De asverwerkingsruimte

Na de crematie wordt de as opgevangen in een metalen bak om af te koelen. Er blijft tussen 2,5 en 3,5 kg as per overledene over. In de asverwerkingsruimte worden metalen (schroeven en nieten van de kist, chirurgische metalen etc.) uit de as verwijderd. De as wordt fijngemaakt in een cremulator (een machine met grote metalen bollen) en vervolgens samen met het identificatie-steentje geborgen in een asbus waarop de noodzakelijke gegevens van de overledene staan vermeld (naam, datum van crematie en crematienummer).

De Nederlandse crematoria verzamelen de chirurgische metalen en edelmetalen. In opdracht van de Landelijke Vereniging van Crematoria (LVC) worden deze metalen door Orthometals gerecycled. De omzet wordt na aftrek van de kosten ter beschikking gesteld aan het Dr. C.J. Vaillant Fonds (het Goede Doelen Fonds van de LVC). Dit fonds keert gelden uit aan goede doelen zoals bijvoorbeeld de Hartstichting, Aidsfonds maar ook aan tientallen kleinschalige goede doelen. In 2010 keerde het fonds € 350.000,- uit.

Showroom

Na de crematie zijn er voor de nabestaanden verschillende mogelijkheden de overledene te gedenken. Crematoria verlenen diensten op het gebied van asbestemming en mogelijkheden ter nagedachtenis, rekening houdend met de wensen van de nabestaanden, het milieu en de Nederlandse wetgeving. Volgens de Nederlandse wet is het crematorium verplicht de as een maand in bewaring te houden. Pas daarna mag er worden overgegaan tot bijvoorbeeld verstrooiing.

Bij de mogelijkheden ter nagedachtenis kunt u denken aan sierurnen, beelden, urnamenten, medaillons, glassculpturen of plaatsing van gedenkplaten en gedenkstenen. Een eventuele tekst kan door de nabestaanden zelf bepaald worden. Reservering van een plaats voor een sierurn, gedenkplaat of gedenksteen is tevens mogelijk, evenals het aanwezig zijn bij plaatsing.

De basiskeuze die door de nabestaanden gemaakt moet worden is of men de as wil bewaren, of men wil gaan verstrooien of een combinatie daarvan. Zo is het mogelijk het grootste deel van de as te verstrooien en een beetje as te bewaren. Nabestaanden die nog geen beslissing kunnen of willen nemen over de asbestemming, kunnen de as van de overledene laten bewaren in de algemene nis. Deze algemene nis is niet voor publiek toegankelijk, maar geeft de nabestaanden bedenktijd voor het nemen van een besluit over een definitieve asbestemming.