Begraven of cremeren?
Als je moet kiezen tussen begraven of cremeren
Kiezen tussen begraven of cremeren
Vaak heeft de overledene al bij leven vastgelegd dat hij/zij begraven of gecremeerd wil worden, maar niet altijd. Als dat niet zo, dan zal de opdrachtgever van de uitvaart (meestal de directe familie) hierover moeten beslissen. Verschillende overwegingen kunnen een rol spelen bij de keuze voor begraven of cremeren. Het zal waarschijnlijk niet lang meer duren of je kunt ook kiezen voor resomeren, het oplossen van het lichaam in een waterbad met chemicaliën. Tevens is er een lobby gaande voor veraarden (het composteren van het lichaam). Doneren aan de wetenschap kan alleen als de overledene dat zelf bij leven heeft geregeld.
Begraven vanuit religieuze overwegingen
Sommige religies verbieden cremeren van een lichaam. Dat geldt voor het jodendom en de islam. Streng protestante gemeenschappen verbieden het niet, maar raden cremeren wel ten zeerste af. Deze drie religies hebben gemeen dat er een geloof is in een lichamelijke verrijzenis. De begrafenis vindt meestal plaats op een begraafplaats waar dit geloof wordt uitgedragen: een joodse, islamitische of protestante begraafplaats.
De R.K. kerk heeft cremeren lang verboden, maar dat verbod is in 1963 ingetrokken. De katholieke kerk spreekt nog wel een voorkeur uit voor begraven, maar inmiddels is cremeren binnen katholieke kring gewoon geworden. Er zijn ook katholieke begraafplaatsen met een crematorium.
Begraven om een plek te hebben om naar toe te gaan
Vind je het prettig om een tastbare plek te hebben waar de overledene kan worden herdacht en bezocht, dan is een graf op een begraafplaats een goede keuze. Ook omdat er altijd wel één of meerdere begraafplaatsen in de buurt zijn en je niet ver hoeft te reizen voor een bezoek. Een meerwaarde kan zijn dat er meer bekenden begraven liggen: familieleden, vrienden, buren.
Begraven omdat er al een (familie)graf is
Heel praktisch kun je ook kiezen voor begraven omdat er al een familiegraf is, waarin nog plek is. Een familiegraf, ook wel eigen graf of particulier graf genoemd, is een graf waarin meerdere overledenen begraven kunnen worden. Meestal zijn dat leden uit één familie, maar dat hoeft niet. Een vriendengraf kan ook.
Begraven omdat het duurzaam is
De meeste mensen zullen bij duurzaamheid in eerste instantie aan een natuurbegraafplaats denken. Er zijn inmiddels zo'n veertig natuurbegraafplaatsen in Nederland. Op een natuurbegraafplaats mag je geen gebruik maken van onnatuurlijke materialen, de bedoeling is dat overledenen én graven opgaan in de natuur. Er mag dus ook geen grafmonument worden geplaatst. Vaak wel een boomschijf en soms een kei.
Steeds vaker bieden ook gewone begraafplaatsen natuurbegraven aan, bijvoorbeeld op een apart veld, waar dan bijvoorbeeld in plaats van een grafmonument een boom kan worden geplant.
Feitelijk is begraven op een reguliere begraafplaats al een duurzame manier van lichaamsbestemming. De plek (de begraafplaats) is er al en is vaak dicht bij huis (waardoor er weinig kilometers hoeven te worden gemaakt voor bezoek). Plaats dan echter géén granieten grafsteen op het graf, want dat is de belangrijkste reden waarom begraven in milieuonderzoeken de meest belastende methode van lichaamsbestemming wordt genoemd.
Tips, hoe maak je begraven nóg duurzamer?
Cremeren omdat het goedkoper is dan begraven
Dat is een veelgehoorde reden waarom mensen zeggen voor cremeren te kiezen. Het klopt dat een crematie over het algemeen goedkoper is dan een begrafenis en dat heeft vooral te maken met de kosten voor het graf en de grafbedekking. Wordt er gekozen voor een algemeen graf voor tien jaar en voor een eenvoudig grafmonument, een zelfgemaakt monument of helemaal géén monument – een groen graf kan ook – dan zijn de kosten al snel vergelijkbaar met die van een crematie.
Wilt u de as bewaren in een columbarium bij crematorium of begraafplaats of in een urnengraf op een begraafplaats dan komen er uiteraard kosten bij.
Cremeren omdat je dan geen zorg hebt voor een graf
Dit is de tweede meest genoemde reden waarom mensen voor cremeren kiezen. Het zijn vooral ouderen die zeggen hun kinderen niet te willen opzadelen met het onderhoud van een graf. En, na verloop van tijd, met de kosten voor de verlenging van het graf. Dit kan een goede reden zijn, maar vraag vóór je een beslissing neemt over begraven of cremeren aan je kinderen en/of kleinkinderen of die zorg terecht is. Misschien willen ze gráág een graf waar ze naar toe kunnen en zijn ze bereid hier ook zelf voor te betalen. Misschien willen ze na hun dood ook in het familiegraf begraven worden.
Kosten voor onderhoud van het graf en toekomstige verlengingen kunnen ook vooraf worden geregeld en gefinancierd, bijvoorbeeld bij Grafzorg Nederland.
Cremeren vanuit religieuze overwegingen
Dat geldt voor het hindoeïsme. De meeste hindoes kiezen voor cremeren, omdat ze geloven dat dit de snelste manier is voor het lichaam om naar de 'bron' terug te keren.
Cremeren omdat het steeds duurzamer kan
De meeste crematie-ovens werken nog op aardgas. Aardgas is een fossiele brandstof, bij de verbranding komt CO2 vrij/ Weliswaar minder dan bij de verbranding van kolen of olie, maar TNO berekende in 2014 dat bij één crematie net zo veel CO2 wordt uitgestoten als bij een vlucht van Amsterdam naar Madrid.
Inmiddels zijn er meerdere elektrische crematie-ovens in Nederland. De duurzaamheid hiervan is afhankelijk van de elektriciteitsmix die wordt toegepast. Dat is bijvoorbeeld het geval als veel elektriciteit afkomstig is van zonne- of windenergie.
Er wordt onderzoek gedaan naar cremeren op waterstof.
Hoe maak je cremeren duurzamer?
Je lichaam doneren aan de wetenschap
Officieel heet dat: je lichaam ter beschikking stellen van de wetenschap. Bedenk wel dat er dan geen crematie of begrafenis kan plaatsvinden. Omdat het lichaam snel moet worden geconserveerd, hebben nabestaanden slechts 24 uur om afscheid van je te nemen, dat kan voor hen zwaar zijn.
Je lichaam zal gebruikt worden voor medisch-wetenschappelijk onderwijs aan geneeskundestudenten en voor onderzoek, door specialisten die nieuwe operatietechnieken ontwikkelen. Een lichaam kan niet ná een overlijden worden aangemeld bij een universiteit. Als je je lichaam ter beschikking wilt stellen van de wetenschap moet je dit zelf bij leven regelen. Door contact op te nemen met een van de Nederlandse universiteiten of met een aan een universiteit verbonden ziekenhuis. Op deze website vind je een overzicht van alle anatomische instituten in Nederland waar je je lichaam ter beschikking kunt stellen: www.lichaamsdonatie.info.
Uiteraard kan na donatie aan de wetenschap nog steeds een herinneringsbijeenkomst worden gehouden, vergelijkbaar met een afscheidsbijeenkomst, maar alleen zonder lichaam. Met uitnodigingen, een rouwadvertentie et cetera. Wij kunnen je daar bij helpen.
Resomeren
De wetenschappelijke naam voor resomeren is alkalische hydrolyse. Het is een techniek waarbij het lichaam van de overledene wordt opgelost in een verwarmde vloeistof waaraan kaliumhydroxide is toegevoegd. Dit gebeurt in een groot stalen drukvat, een resomator. Het proces duurt ongeveer drie tot vier uur en na afloop blijft er een waterige vloeistof en schoon wit poeder over, dat vergelijkbaar is met de as na een crematie.
Al enkele decennia wordt er gelobbyd voor resomeren als lichaamsbestemming, ook wel watercrematie genoemd. Een eerder kabinet heeft het voorstel van de Tweede Kamer om de wet op de lijkbezorging aan te passen – waarbij het toestaan van resomeren één van de wijzigingen is – goedgekeurd. Nu is het wachten op het ingaan van de nieuwe wet, die vanaf dan Uitvaartwet gaat heten, en resomeren legaal is. Zodra de wet er is, kan er ook direct voor resomeren gekozen worden, want er staan al diverse resomatoren in Nederland.
Veraarden
Veraarden wordt ook wel humaan composteren of humusatie genoemd. De overledene wordt gelegd op een bed van organisch materiaal, zoals hooi en stro, waarin zich micro-organismen bevinden die het lichaam verteren. Het lichaam transformeert in voedzame aarde, rijk aan mineralen, die als humus of compost kan worden gebruikt om bijvoorbeeld planten en bomen mee aan te planten of mee te voeden. Hoe lang het transformatieproces duurt is afhankelijk van waar het gebeurt: in de openlucht of binnen.
Veraarden gebeurt al in diverse staten in Amerika en in Duitsland. In de Duitse deelstaat Sleeswijk-Holstein voert het bedrijf Meine Erde sinds 2022 ‘Reerdigungen’ (veraardingen) uit. Zowel in Amerika als in Duitsland gebeurt dit in een afgesloten cabine binnen in een gebouw.
In Nederland is de stichting Veraarden opgericht met als doel veraarden in Nederland mogelijk te maken.
Veel gestelde vragen
Wat is een zeemansbegrafenis (zeemansgraf)? En kan dat ook in Nederland?
Een zeemansgraf wil zeggen dat de overledene op volle zee overboord gezet wordt. In Nederlandse wateren is het zeemansgraf niet toegestaan, alleen in een noodsituatie. Wie toch een zeemansgraf wil, zal moeten uitwijken naar landen waar het wel is toegestaan, zoals het Verenigd Koninkrijk.
Waarom is een granieten grafsteen niet duurzaam?
Graniet (gestolde magma) is een heel oud gesteente, 100 tot 500 miljoen jaar oud. Door het te delven creëer je een enorm gat in de grond, je tast het landschap aan. Op de arbeidsomstandigheden bij het delven is heel wat aan te merken. Bovendien is er veel energie nodig voor de winning van graniet en kost het transport van de platen veel brandstof. Ze worden vervoerd in containerscheppen, over 20.000 km. Als je dan bedenkt dat de meeste grafstenen na betrekkelijk korte tijd worden vergruist en via de puinbreker in nieuw wegdek worden verwerkt, staat dat in schril contrast tot de miljoenen jaren waarin dit gesteente zich heeft gevormd.
