Een vriend zonder nabestaanden komt te overlijden
2 februari 2002
Vraag nummer: 646 (oude nummer: 525)
wie is verantwoordelijk wanneer een vriend sterft, die geen nabestaanden heeft of waarvan de nabestaanden niet te vinden zijn. wat zijn de consequenties en verantwoordelijken in deze?
met vriendelijke groet,
f. wagenaar
2 juni 1999
Antwoord:
Geachte heer,
Als iemand zonder nabestaanden komt te overlijden, is - in eerste instantie - niemand verantwoordelijk. Wel kunnen mensen, vrienden, buren etc. actie ondernemen door voor de lijkbezorging zorg te dragen. Als niemand voor de lijkbezorging zorg draagt, is dat na een paar dagen een taak voor de gemeente.
Er zijn overigens maar weinig mensen die werkelijk geen nabestaanden hebben. Personen die tot de 6e graad verwant zijn - en dat is ver weg - kunnen erfgenaam zijn. Feitelijk is een probleem, dat als iemand zonder directe nabestaanden overlijdt, men die mogelijke verre erfgenamen niet kent en niemand de situatie goed overziet. De gezamenlijke erfgenamen zouden de eersten zijn die redelijkerwijs in aanmerking komen om de uitvaart te regelen, maar zij weten in de regel nog van niets. En de erfgenamen hoeven elkaar ook niet te kennen en hebben nog geen idee wie mogelijk ook nog erfgenaam zijn. Het is het werk van een notaris om uit te zoeken wie familie is en wie potentieel erfgenaam is en of deze personen nog leven en zo niet, wie hun erfgenamen zijn. Dat kan een omvangrijke klus zijn en er is enige tijd mee gemoeid om na te gaan of betrokkenen - al dan niet onder voorwaarden - hun aandeel in de erfenis aanvaarden. Maar een notaris begint niet uit zichzelf zo'n onderzoek. Iemand moet zich tot een notaris wenden en hem opdracht geven om de zaak uit te zoeken. Als niemand die opdracht geeft, gebeurt er niets.
In de praktijk zal het zo zijn dat als niemand iets doet, de gemeente de lijkbezorging uitvoert en vervolgens gaat/laat uitzoeken wie erfgenamen zijn. In eerste instantie is het belang van de gemeente om de door haar gemaakte kosten van de uitvaart vergoed te krijgen. En dat kan via de erfgenamen. En zo niet, dan kunnen kosten worden verhaald op de inboedel.
Vrienden kunnen ook de uitvaart regelen. Zij zijn daar vrij in, maar een probleem is vervolgens om de kosten van die uitvaart vergoed te krijgen. Er is immers niemand die de nalatenschap beheert, als er geen (directe) nabestaanden zijn. En dus niemand die aan geld of een banksaldo van de overledene kan komen, etc. ook hebben de vrienden wel recht op vergoeding van de kosten die ze uit hoofde van zaakwaarneming hebben gemaakt.
Als de gemeente de uitvaart verzorgt en de kosten betaalt/voorschiet, kan de gemeente (formeel de burgemeester, in de praktijk vaak de sociale dienst) laten uitzoeken of er erfgenamen zijn. De nalatenschap kan dan op de normale wijze door de erven worden afgewikkeld. Een eventueel tekort komt dan voor rekening van de gemeente, als de erven de erfenis beneficiair hebben aanvaard. Een positief saldo (na aftrek van kosten gemeente, notaris en eventuele bewindvoerder die de feitelijke afwikkeling regelt) is voor de erven. Als er helemaal geen erfgenamen zijn, ook niet ver weg, dan is een positief saldo voor de staat.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
Kunnen nabestaanden een uitvaart bijwonen die door de gemeente wordt geregeld?
