Rechthebbende onbereikbaar
11 december 2023
Vraag nummer: 67630
Beste meneer Van der Putten,
Als gemeente voeren wij administratie voor de algemene begraafplaats van onze gemeente. Van één van de graven verlopen binnenkort de grafrechten. De adresgegevens en het telefoonnummer van de rechthebbende kloppen niet meer, de rechthebbende heeft verzuimd om wijzigingen door te geven. Wij kunnen niet met de rechthebbende in contact komen.
Een zoon van de overledene heeft aangegeven graag rechthebbende te worden. Hij geeft aan al jaren geen contact met de huidige rechthebbende (partner van zijn vader) te hebben en ook niet over recentere contactgegevens te beschikken.
In onze beheersverordening is opgenomen dat rechthebbenden verplicht zijn zelf adreswijzigingen door te geven, maar niet wat er gebeurt als de rechthebbende dat verzuimt. Voor het overschrijven van de grafrechten zijn enkel scenario's geschetst waarbij ofwel contact is met de rechthebbende, ofwel waarbij de rechthebbende is overleden. Het is ons niet bekend of de rechthebbende is overleden.
Nu wij met de rechthebbende niet in contact kunnen komen, zien wij geen andere optie dan een kennisgeving van het verlopen van de grafrechten aan het graf hangen met daarbij het verzoek contact op te nemen. De beheerder van de begraafplaats heeft aangegeven dat het graf al jaren niet bezocht is. We verwachten dat op de kennisgeving geen reactie komt. De grafrechten komen dan op grond van de beheersverordening te vervallen.
Zijn er in dit scenario nog mogelijkheden om de grafrechten aan de zoon over te dragen? Ik hoor graag van u.
Met vriendelijke groeten
Antwoord:
Geachte mevrouw,
Ja, dit zijn lastige situaties. Ik ben blij dat u de vraag stelt, want uw gemeente is zeker niet de enige die dit probleem regelmatig tegenkomt. En kerkelijke begraafplaatsen kunnen er natuurlijk ook mee te maken krijgen.
Ik neem aan dat u de Basisregistratie Personen (BRP) al hebt geraadpleegd, maar dat dat geen resultaat gaf. Bijvoorbeeld omdat betrokkene naar het buitenland vertrokken is, of anderszins verhuisd is, zonder dat op te geven.
Houders van kerkelijke en andere bijzondere begraafplaatsen kunnen trouwens soms ook wel een beroep doen op gegevens in de BRP. Dat is het geval indien bijzondere begraafplaatsen zijn opgenomen in een bijlage van de gemeentelijke Regeling gegevensverstrekking basisregistratie personen. Helaas is dat niet bij alle gemeenten het geval.
In de beheersverordening van de begraafplaats uw gemeente is NIET de verplichting opgenomen om adreswijzingen door te nemen. Ik heb het even nagekeken; u vergist zich daarin. Maar als het wel zou zijn opgenomen zou het nog weinig verschil maken, want er is geen sanctie opgenomen wanneer het niet gebeurd is. Als ik voor gemeenten een verordening schrijf, zijn zowel de verplichting als de sanctie opgenomen. Het is voor mij onbegrijpelijk dat het model van de VNG daar niet in voorziet. Maar goed, er staan wel meer onbegrijpelijke regelingen in dat model. En logische dingen ontbreken. En er staan ook elementaire juridische fouten in.
Maar laat ik daar nu niet op ingaan. Het is maandag en ik wil mijn week niet belasten door aan het VNG-model te denken.
Gemeenten zouden wel in hun verordening een verplichting kunnen opnemen om adreswijzigingen tijdig aan de administratie van de begraafplaats door te geven. En er zou een sanctie opgenomen kunnen worden als men dat nalaat. Die sanctie kan het vervallen verklaren van het grafrecht zijn.
Maar uw gemeente heeft de verplichting en de sanctie niet. Dan kunt u alleen proberen om toch met de rechthebbende in contact te komen door een bordje bij het graf plaatsen, een oproep in het mededelingenkastje van de begraafplaats op te hangen en misschien ook een oproep op de site van de gemeente te plaatsen.
Als u niet zeker weet of de rechthebbende overleden is, kunt u niets anders doen dan wachten tot het grafrecht verloopt. U kunt de rechten niet overschrijven op naam van een kind van de overledene. Dat kan pas als het graf vrij van rechten is, als de (al dan niet verlengde) termijn van uitgifte verstreken is.
Als uw beheersverordening beter in elkaar zou hebben gezeten, zou u de rechten wel eerder vervallen kunnen verklaren en de zoon de grafrechten kunnen geven. Daar zou dan trouwens wel een nadeel aan zitten, namelijk dat de resterende termijn zou vervallen. Eigenlijk is het het meest praktisch om gewoon te wachten tot de lopende termijn afloopt. Als de rechthebbende dan onbereikbaar was en niet zelf contact had gezocht om de rechten te verlengen, kan de zoon grafrechten vestigen.
Overigens moet u wel kunnen bewijzen dat u geprobeerd hebt om met de rechthebbende in contact te komen. U kunt daarvoor een aangetekende brief sturen naar het laatste bij u bekende adres en als die onbestelbaar retour komt hebt u het bewijs. Dat moet goed bewaard worden. Rechthebbenden kunnen soms na vele jaren opduiken. Dan kunnen er klachten komen. Dan scheelt het een hoop gedoe als u de klacht kunt smoren door een scan van de retour gekomen enveloppe te tonen. Men moet niet geen brief sturen omdat men verwacht dat er toch geen reactie komt. Men moet wel een brief sturen om bewijs te verzamelen dat wel degelijk een poging is gedaan om contact te leggen.
U schrijft dat de grafrechten 'dan op grond van de beheersverordening vervallen'. Dat is niet het geval. De rechten vervallen niet omdat een rechthebbende niet reageert of diens adres niet bekend is. De rechten vervallen doordat de termijn afloopt. Dat is niet op grond van de beheersverordening.
Uw gemeente kan het graf niet 'tussentijds' aan de zoon overdragen, omdat uw beheersverordening niet de besproken verplichting en sanctie kent. U kunt alleen wachten.
Zie vergelijkbare vragen in de subrubriek 'Graf overschrijven'.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
TIP
Nieuwe site voor mensen die zelf de regie over hun overlijden in handen willen hebben:
www.exit.nl. Met:
- documenten voor medische beslissingen: euthanasieverklaring, volmacht, behandelverbod etc.;
- uitvaartwensen vastleggen;
- een eenvoudige crematie regelen.
TIP
Een uitvaart zoals u dat wilt, zonder compromisssen. Regel hier uw uw exclusieve begrafenis of crematie.
TIP
Bezoek ook eens de video-adviesrubriek: Infotheek - reportages – kijkersvragen - juridische vragen en antwoorden.
Zoals: Hoe kan een graf voor eeuwig blijven bestaan?
TIP
Melden van overlijden. Landelijk gratis meldnummer overlijden: 0800-783 73 43.
