Aantreffen stoffelijke resten bij grondwerkzaamheden glasvezelkabel
8 mei 2012
Vraag nummer: 28241
Geachte heer,
Graag wil ik het volgende voorleggen:
Bij ons in de gemeente is men bezig met het aanleggen van glasvezelkabel voor snel internet.
Hiervoor moeten straat en stoep worden opgebroken, een sleuf van zo'n 50 à 60 cm diep worden gegraven, vervolgens de kabel erin worden gelegd en als laatste de sleuf weer dichtgegooid en opnieuw bestraat.
Bij de werkzaamheden op het grondgebied van de kerk is men daarbij op stoffelijke resten gestuit van overledene(n).
Dat zou wel kunnen kloppen, want honderden jaren geleden was de begraafplaats gelegen naast de kerk in het centrum van de gemeente.
Het waren niet veel botten, maar genoeg om de werkzaamheden extra voorzichtig voort te zetten.
Omdat deze werkzaamheden nog niet klaar zijn en men verwacht aan de andere kant van de kerk ook stoffelijke resten te vinden zijn ons de volgende vragen gesteld:
- wat mogen en/of kunnen wij met deze stoffelijke resten doen;
- omdat het grondgebied van de NH kerk is, wil het kerkbestuur de stoffelijke resten herbegraven bij de kerk met eventueel een gedenkplaatje o.i.d. erbij. Kan / mag dit? Onze gemeente kent maar één Algemene begraafplaats en dat is uiteraard niet op deze plek;
- Zijn voor deze handelingen nog vergunningen nodig (o.a. van de burgemeester)?
Kortom, waar moeten we allemaal rekening mee houden?
Aangezien het voor ons geen dagelijkse praktijk wil ik hierbij uw advies vragen.
Alvast dank voor uw reactie.
Antwoord:
Geachte heer,
We mogen er rustig van uitgaan dat het hier gaat om een opgeheven begraafplaats, waar zich nog stoffelijke resten bevinden. Die eigenlijk te hoog begraven zijn, als ze op 50 of 60 cm diepte aangetroffen worden. Maar goed, dat is nu een gegeven.
Juridisch gezien gaat het hier niet om een begraafplaats en genieten deze stoffelijke resten geen wettelijke bescherming meer. U vraagt of vergunning nodig is van de burgemeester of een ander bestuursorgaan; neen. Er is geen sprake van een opgraving zoals bedoeld in artikel 29 Wet op de lijkbezorging. Zelfs niet van een ruiming zoals bedoeld in artikel 31 Wlb. Het gaat niet om lijken als bedoeld in de Wet op de lijkbezorging.
Dat betekent dat men er mee mag doen wat men wil; er zijn geen wettelijke regels voor.
De aangetroffen stoffelijke resten zijn mijns inziens vatbaar voor eigendom. De eigenaar is de eigenaar van de grond, in dit geval de NH kerk.
Ik meen dat het in eerste instantie de verantwoordelijkheid is van de kerk als eigenaar om te beslissen wat men met deze stoffelijke resten wil.
Ik vind het persoonlijk een goed idee om de aangetroffen en misschien nog aan te treffen resten her te begraven bij de kerk, in grond van de kerk. Dat komt denk ik het meest in de buurt bij het behoud van de huidige situatie. Men zou er ook over kunnen denken om de stoffelijke resten gewoon weer in de sleuf te leggen, maar dat is misschien minder verstandig als men bedenkt dat er wellicht later ooit nog werkzaamheden aan de kabel moeten plaatsvinden. Mij lijkt het het beste om een plekje te zoeken waarvan niet te verwachten is dat het ooit geroerd zal hoeven worden. Het voorzien van de nieuwe plek van een gedenkplaatje is misschien te veel van het goede, naar mijn smaak. Er zullen nog wel veel meer stoffelijke resten liggen die nu onberoerd blijven, maar in feite niet meer of minder belangrijk of interessant zijn. Ik vind de idee van een gedenkplaatje wel sympathiek, maar zou eerder denken aan een algemene plaat die vermeldt dat hier vroeger een kerkhof was. Dan worden niet alleen de mensen wiens resten nu zijn aangetroffen, maar alle overledenen herdacht.
Het is ook niet nodig om de stoffelijke resten over te brengen naar de gemeentelijke begraafplaats. Het zou natuurlijk altijd wel kunnen. Niet vanuit een wettelijke noodzaak, want het zijn formeel geen lijken meer. Maar wel vanuit het oogpunt van piëteit, dat men stoffelijke resten van vroegere inwoners met respect behandelt en een waardige laatste rustplaats gunt.
Er worden wel vaker stoffelijke resten bij bouw- en graafwerkzaamheden aangetroffen en dan ligt het niet voor de hand dat men die resten ter plekke of bijna ter plekke herbegraaft. Als woningen worden gebouwd op een voormalig kerkhof vinden nieuwe bewoners het meestal niet zo gezellig dat men stoffelijke resten aantreft als de kinderen een gat in de tuin graven. Dan kunnen zulke resten beter worden overgebracht naar de gemeentelijke begraafplaats.
Het bijzondere hier is dat er nog grond van de kerk is, waar de stoffelijke resten ongestoord verder kunnen rusten. Dat levert voor de toekomst waarschijnlijk geen probleem op en doet recht aan de oude situatie van een voormalige kerkelijke begraafplaats. Ik zie geen noodzaak om deze plek te markeren met een steen of plaat, maar wel om haar goed te beschrijven en dit gegeven bij de kerk en de gemeente bekend te laten zijn. Je weet nooit waar het goed voor is.
Er zijn dus niet zo veel dingen waar men rekening mee moet houden. Juridisch/wettelijk zijn er geen voorschriften. Het is een kwestie van gezond verstand en piëteit om een nette oplossing te vinden.
Vergelijk mijn antwoorden op eerdere vragen zoals Bestemming eeuwenoude skeletresten bij archeologisch onderzoek, Menselijke resten op bouwlocatie en Skeletdelen in afgegraven grond wegaanleg in de subrubriek 'Overig begraven'.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
TIP
Bezoek ook eens de video-adviesrubriek: Infotheek - reportages - kijkersvragen - juridische vragen en antwoorden (klik hier).
Bijvoorbeeld over een graf of een privé begraafplaats op eigen grond (wat overigens in bovenstaande vraag niet van toepassing is):
