Verdere uitleg van vragen over het fotograferen van graven (2)
7 augustus 2017
Vraag nummer: 51563
Geachte heer van der Putten,
Eigenlijk reageer ik op meerdere antwoorden tegelijk. U heeft op uw website een uitgebreide uitleg met de regelgeving omtrent het fotograferen en/of publiceren van graven. Dat dit niet verboden is met enkele kleine uitzonderingen. Daar geeft u bij aan dat dit kan omdat een overledene niet word beschermt door de Wet Bescherming persoonsgegevens. Een begraafplaats openbaar is. Daarmee redelijkerwijs gewoon foto's kan worden genomen en/of gepubliceerd. Echter ik twijfel na enig onderzoek bij uw uitleg. Het deel wat ik mis. Hoe zit het met nabestaanden bij naam genoemd op het graf. Dit is het geval bij een familielid van mij die ongevraagd word gepubliceerd. Bedoelt u nu met uw uitleg dat dat wel gewoon mag? Ook als de nabestaanden nog leven? Betekend dat als dit ook al mag? IEdereen te pas en on te pas mag publiceren met jou naam? Meende juist dat het een en ander wel degelijk was beschermd. Daarbij hoe zit het met de tekst die op de graf staat vermeld? Is deze niet beschermd door de wet omdat er nog steeds een schrijver is die het opstelt? Het gevalletje wat ik aantrof niet mee eens ben. Zelfs vraagtekens bij zet of dit werkelijk wel zo geoorloofd is als doet overkomen. Gevorderd heb het te verwijderen. Tevens zijn bijzondere omstandigheden bij deze overledene. Welke vervelende, nare emoties en gevoelens naar boven halen er zo ongevraagd ermee te worden geconfronteerd. Er gedacht word dat het volgens wet allemaal gewoon kan en mag. Echter het college bescherming persoonsgegevens had ik de foto al laten beoordelen op die genealogie site. Daar waren ze heel duidelijk. Doordat levende personen genoemd zijn. Had van te voren toestemming moeten worden gevraagd. Dit is niet gebeurd. Wat ik totaal onacceptabel beschouw. Nu haal ik wel enige duidelijkheid op van uw website. Echter lees ik niets met nog levende vermelde nabestaanden op de steen. Hoe het zit of de tekst nu ook wel of niet word beschermd? Daarbij openbaar of niet. Er staan levende mensen op genoemd. Betekend dat ieder individu dan nu ineens te pas en on te pas mag publiceren met jou naam? Houd er rekening mee door het publiceren van deze grafmonument is direct herleidbaar na de nog levende nabestaanden. Ben dus wel erg benieuwd naar uw ervaringen en zienswijze.
Antwoord:
Geachte heer,
Mijn uitleg is niet erg uitgebreid. Het maken van foto's kan in principe altijd; het publiceren niet altijd. Daar komt het op neer.
Het maken van foto's van grafmonumenten is in het algemeen toegestaan. Alleen in een klein aantal specifieke situaties is het misschien niet toegestaan, maar daar kan ik zo snel geen voorbeelden van noemen. Men moet dan denken aan bewust krenkende of beledigende foto's.
Het publiceren van foto's is een ander verhaal. Ook dat is in het algemeen toegestaan, maar minder vaak dan het fotograferen van graven en grafmonumenten. Publicatie voor privé gebruik is eigenlijk nooit een probleem. Denk aan de graven van opa en oma en andere voorouders op een site met de geschiedenis van een familie. Of op een site of in een boek over de geschiedenis van de begraafplaats. Lastiger wordt het als een graf wordt getoond op de site van een steenhouwer of in een folder wordt afgebeeld. Dan is het wenselijk dat namen onleesbaar worden gemaakt of worden verwijderd.
U vraagt hoe het zit als er nabestaanden bij naam worden genoemd op een grafmonument. Dan denk ik aan de situatie dat het gaat om het graf van Jan, die gehuwd was met Maria, waarbij niet alleen de naam van Jan maar ook de naam van Maria op de steen staat. Ik zie geen reden voor afwijkende regels voor monumenten met namen met levende personen.
Fotografie is toch nooit te voorkomen. Iedere bezoeker van de begraafplaats kan tegenwoordig met zijn telefoon een paar foto's maken. Dat te verbieden is een zinloze regel die ook niet handhaafbaar is. Men kan begraafplaatsen moeilijk voorzien van bewakers die bezoekers fouilleren en camera's en telefoons innemen. Dan moet men ook een zonering rond begraafplaatsen hanteren om te voorkomen dat mensen door de spijlen van hekken of over muren heen foto's kunnen maken. Er moeten F16's patrouilleren om drones uit de lucht te schieten. En hoe voorkomen we dat satellieten opnames maken? Met afdaken boven elke begraafplaats? Camouflagenetten?
Publicatie is verboden als het ergens inbreuk op maakt. Maar je kunt van tevoren geen uitputtende lijst maken van wat ergens een inbreuk op is. Zoiets kan ook erg van de persoon en de omstandigheden afhangen. Een 'bekende Nederlander' zal het zich vaker moeten laten welgevallen dat hij wordt gefotografeerd en dat die foto in een tijdschrift worden gepubliceerd, dan een doorsnee Nederlander. Dat geldt ook na zijn dood en ook na de dood van zijn levensgezel, waarbij hij op de grafsteen staat. Je kunt dan geen lijst maken dat zangers meer inbreuk moeten dulden dan bijvoorbeeld politici en binnen de categorie politici dat ministers meer moeten dulden dan Kamerleden.
Iets anders is dat als een foto professioneel wordt gemaakt door een fotograaf, men die foto niet mag publiceren zonder een vergoeding te betalen. Maar dat heeft op zich niets te maken met een graf. Een foto van het strand of van een boom of van een winkelstraat mag ook niet zomaar worden gepubliceerd als er auteursrechten op rusten.
Het zelfde geldt voor teksten op een grafsteen. Op de tekst 'rust zacht lieve moeder' is geen recht te vestigen. Maar als iemand een strophe uit een bekend gedicht van een dichter op de grafsteen laat plaatsen, zijn misschien ook wel auteursrechten verschuldigd. Maar ook daar is het dan bijzaak dat het om een graf gaat. Die auteursrechten zijn ook verschuldigd als de tekst op de muur van een gebouw staat, of in een bundel wordt afgedrukt.
Mij zijn geen problemen bekend met de publicatie van grafmonumenten met de namen van nog levende personen op een site voor genealogie. Bij genealogie gaat het niet alleen om overleden mensen, maar ook om de nog levende leden van een familie en hun onderlinge banden. Ik zou, stel dat ik een genealogische site zou beheren, foto's van gemengd al overleden en nog levende familieleden / gehuwden / partners / kinderen etc. als een welkome aanwinst beschouwen. Als u correspondentie hebt waar het collegebescherming persoonsgegevens blijkbaar anders denkt over foto's van grafstenen met nog niet overleven personen, houdt ik mij aanbevolen voor een afschrift. U kunt de namen van betrokken (levende) personen weglakken of anderszins onleesbaar maken.
Over fotografie - en deels ook over publiceren - heb ik eerder vragen beantwoord.
Ik verwijs naar vragen in de sub-rubriek 'Grafsteen/momument' van de rubriek 'Begraven':
- Publicatie van persoonsgegevens? (foto's van grafstenen);
- Foto grafsteen door beheerder;
- Foto's van grafzerken op internet;
- Klacht fotograferen van graven;
- Graven fotograferen;
- Foto van grafsteen op Facebook;
- Vreemde uitleg fotograferen grafmonumenten (1);
- Verdere uitleg van vragen over het fotograferen van graven (3);
- Verdere uitleg van vragen over het fotograferen van graven (4).
Zie in de sub-rubriek 'Overig begraven / begraafplaats' de volgende vragen:
- Foto's van (oorlogs)graven; beeldrecht?;
- Foto's nemen grafmonument;
- Foto's van graven. Toestemming?;
- Foto grafsteen;
- Illegale fotografie op begraafplaats;
- Fotograferen Joodse grafstenen;
- Mag je filmen op een begraafplaats?.
Zie in de subrubriek ‘Verordening/reglement’:
- Gemeente verbiedt fotograferen op begraafplaats;
- Ongewenste publicatie foto's begraafplaats (verbod om te fotograferen in reglement).
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
TIP
Laat nabestaanden niet onnodig zoeken naar oude polissen. Registreer of u een uitvaartverzekering hebt op uitvaartverzekeringsregister.nl
Ook verstandig om in te vullen als u GEEN verzekering hebt.
TIP
Vergelijk offertes van uitvaartondernemers via de site Uitvaartmarkt.nl
TIP
Bezoek ook eens de video-adviesrubriek: Infotheek - reportages - kijkersvragen - juridische vragen en antwoorden (klik hier).
