Zorgverklaring

Uw verzorging in de laatste levensfase

Wilsverklaringen

Nederland kent een Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst (WGBO).
Hierin staat dat de patiënt toestemming moet geven voor zijn medische
behandeling, anders mag een arts niets doen. Als een patiënt niet meer in
staat is zelf de wensen over het levenseinde kenbaar te maken (bij voorbeeld
omdat hij in coma is geraakt of dement is), kan hij toch invloed uitoefenen
op de medische en verpleegkundige zorg die hij in de laatste levensfase
krijgt. Hij kan zijn wensen vastleggen in een wilsverklaring.

Er bestaan verschillende soorten standaard wilsverklaringen, zoals van de Stichting Zorgverklaring (www.zorgverklaring.nl en de Nederlandse Patiëntenvereniging (www.npvzorg.nl. Het is ook mogelijk om zelf een wilsverklaring op te stellen. Er zijn namelijk geen wettelijke
eisen opgesteld voor wilsverklaringen. Als de tekst maar helder, eenduidig
en voor slechts één uitleg vatbaar is. Ook moet de verklaring zijn voorzien
van een datum en handtekening.

In een wilsverklaring kan ook aangegeven worden welke mensen zijn gemachtigd
om voor de patiënt te bepalen welke medische begeleiding (wel of niet)
gewenst is als hij zelf niet meer in staat is om beslissingen te nemen.

Behandelverbod

Naast wilsverklaringen kan ook een behandelverbod worden ingevuld. Ook via
die weg kan - wanneer de patiënt daartoe zelf niet meer in staat is -
aangegeven worden wat de patiënt van de hulpverleners verwacht. Hij kan
vastleggen welke levensverlengende maatregelen hij niet meer wil als hij in
een noodsituatie dreigt te sterven (bijvoorbeeld gereanimeerd worden).
Specifiek voor het niet-reanimeren kan hij ook een niet-reanimerenpenning
dragen. De Nederlandse Vereniging voor een Vrijwillig Levenseinde (NVVE) (www.nvve.nl) biedt leden een voorbeeld van een tekst voor het behandelverbod aan.

Juridische waarde

Artsen zijn verplicht zich aan het behandelverbod te houden, behalve als ze
een goede reden kunnen geven er vanaf te wijken. Ook de
niet-reanimerenpenning, de Zorgverklaring en de NPV-Levenswensverklaring
hebben die juridische waarde. Dat geldt echter niet voor het
euthanasieverzoek (vaak 'euthanasieverklaring' genoemd) van de NVVE. Een
arts kan dus niet verplicht worden een verzoek om euthanasie in te willigen.