Rechtsgeldigheid codicil in het buitenland
22 januari 2003
Vraag nummer: 1947 (oude nummer: 2328)
Wed, 22 Jan 2003 23:12
Ik woon en werk op dit moment als ALLEENSTAANDE in Griekenland, waar ik dit jaar 65 hoop te worden en dan na 3 of 4 jaar misschien voor goed naar Roemenie hoop te verhuizen.
Na ruim 40 jaar buiten Nederland te hebben geleefd, heb ik geen plannen om ooit weer naar Nederland terug te keren en daar te gaan wonen, tenzij het beslist noodzakelijk is.
Mijn vraag:
Is een CODICIL met regelingen/wensen betreffende mijn begrafenis/crematie enz., geschreven in het ENGELS rechtsgeldig in Griekenland (EU-staat), Roemenie (toekomstige EU-staat in 2007) en Nederland?
In bovengenoemde volgorde zijn dat de landen waar ik de meeste kans heb om te komen te overlijden.
Ik hoop dat het nog een tijdje duurt, maar na mijn overlijden wil ik (indien mogelijk) ter plaatse in het land van overlijden worden begraven of gecremeerd. Het laatste is (nog) niet mogelijk in Griekenland en waarschijnlijk ook niet in Roemenie.
Indien ik 3 codicils moet schrijven (respectievelijk in de Nederlandse, Griekse en Roemeense taal) kan dat tot fouten, tegenstellingen en verwarring leiden en misschien is dan geen van de drie rechtsgeldig in het land waar ik kom te overlijden.
Indien u mijn vraag niet kunt beantwoorden, kunt u mij dan raden tot welke (EU) instantie ik mij met deze vraag en relatieve zaken het beste kan wenden?
Bij voorbaat hartelijk dank voor uw medewerking.
Met vriendelijke groet,
Jan ten Brinke, Piraeus, Griekenland
Antwoord:
Geachte heer Ten Brinke,
Ik ben geen notaris, geen specialist op het terrein van erfrecht en zeker geen deskundige op het terrein van het IPR (Internationaal PrivaatRecht), op welk rechtsgebied uw vraag ligt, dus een compleet en correct antwoord moet u van mij niet verwachten.
Maar met gezond verstand kan ik u wellicht een stukje op weg helpen.
Ten eerste is het zo, dat het vaak niet van groot belang is of een laatste wilsbeschikking geldig is of niet. De vraag is veel meer of men uw laatste wil tijdig kan vinden en kan lezen en begrijpen en wil uitvoeren, ongeacht of hij juridisch perfect is.
Je kunt een testament met 10 handtekeningen van getuigen, 20 lakzegels en 300 stempels laten maken, maar als hij niet geopend wordt vóór een uitvaart (wat 9 van de 10 keer zo is!!), heb je er weinig aan als er in staat hoe de uitvaart moet verlopen.
Het belangrijkste is dat u mensen in uw omgeving, goede vrienden of buren of wat dan ook, moet vertellen wat u wilt als u dood gaat en waar ze een briefje kunnen vinden waar op staat wat er dan moet gebeuren.
Dit is cruciaal, maar veel mensen doen het niet.
In Nederland kun je in een codicil een beperkt aantal dingen bepalen: wie de boel moet regelen (die persoon wordt met een sjieke term de executeur of executeur-testamentair genoemd), of je begraven of gecremeerd wilt worden en waar en of er nog een broodje of borrel achteraan moet, en wie die paar boeken of het horloge krijgt. Eenvoudige dingen. Zie andere antwoorden op vragen in deze sub-rubriek, waarin de verschillen tussen een codicil, testament en andere verklaringen worden uitgelegd. Ook mondelinge verklaringen uit uw mond over uw uitvaart zijn geldig, alleen soms lastig te bewijzen als anderen later iets anders zeggen.
Als u een beetje vermogen hebt (spaargeld, huis, waardevolle spullen), dan is het verstandig om een testament te maken als u iets aan vrienden of goede doelen of zo wilt geven. Anders is alles later voor verre neven en nichten (aannemende dat uw broers en zussen, als u die hebt, u niet overleven).
Dit is allemaal geldig, als u in Nederland zou wonen.
Maar nu. U woont in Griekenland. Ik weet niet of het Griekse recht zoiets als een codicil kent. Het kan best zijn van niet. Wellicht kan men alleen bij testament zaken rond de uitvaart regelen. Of op een andere manier. U komt daar eenvoudig achter, door een Griekse notaris of advocaat (in sommige landen doet een advocaat (ook) wat in Nederland alleen een notaris doet) te bellen. Dan weet u het binnen een paar minuten.
Voor Roemenië zal later hetzelfde gelden: vraag het een notaris of soortgelijke functionaris.
En als u zich in een ander land vestigt: maak een nieuw codicil in de landstaal en gooi het oude weg.
Er is in Nederland geen verplichting om een codicil in het Nederlands te schrijven. Het mag in elke taal. Alleen moet een codicil handgeschreven zijn, met een datum en een naam en handtekening. Wellicht is het ook in Griekenland rechtsgeldig om in de taal die u wilt een (soort) codicil te schrijven. Maar het probleem is hetzelfde als wanneer u in Nederland een codicil in het Grieks schrijft: wie kan in Griekenland iets in het Nederlands lezen?
U ontkomt er denk ik niet aan om in elk land waar u bent een laatste wilsbeschikking in de landstaal te schrijven. Simpelweg zodat mensen daar het kunnen begrijpen. Ook al hebt u daar wellicht vrienden die wel Nederlands lezen, dan nog is het handig en soms nodig dat derden het ook kunnen begrijpen. Bijvoorbeeld wanneer de politie iemand in de kraag vat die spullen uit uw huis sleept: het is dan handig dat men uw codicil kan lezen.
Het is onzin om met een dergelijke vraag naar EU-instanties te gaan: die weten hier niets van. Het gaat puur om lokaal/landelijk recht en om internationale verdragen tussen landen over de erkenning van sommige documenten (maar dat heeft niets met de EU van doen, dat speelt tussen die landen onderling). Er is geen EU-wetboek van erfrecht.
Kortom: vraag het telkens in elk land een lokale notaris.
En vergeet vooral niet het meest belangrijke: dat mensen in uw directe omgeving weten wat er zou moeten gebeuren. Als u bijvoorbeeld goede vrienden in Athene hebt die alles weten, maar u overlijdt plotseling en u hebt 1 keer per week contact met uw vrienden en uw buren kennen die vrienden niet, dan bent u begraven vóórdat die vrienden het weten.
Kortom: denk en handel daarom vooral heel feitelijk en praktisch.
Dat geldt overigens zowel in Nederland als in andere EU-landen.
mr W.G.H.M. van der Putten
23 januari 2003
