Is een wilsbeschikking rechtsgeldig?
23 september 2016
Vraag nummer: 47481
Graag zou ik willen weten of een Wilsbeschikking rechtsgeldig is.
Antwoord:
Geachte mevrouw,
Het klinkt wat flauw, maar het juiste antwoord is: als het een rechtsgeldige wilsbeschikking is, is die geldig. Een niet rechtsgeldige niet.
De vraag is ook: wat verstaat u onder 'wilsbeschikking'?
En een belangrijke vraag is ook: wat men wil regelen. Want men kan niet met elk soort wilsbeschikking alles regelen.
Een testament en een codicil zijn rechtsgeldige wilsbeschikkingen, als ze op de juiste manier zijn opgesteld.
Een testament mag alleen worden opgesteld door een notaris. *
Een codicil mag door iemand zelf worden geschreven, maar is alleen geldig als hij met de hand is geschreven (dus niet typen, printen e.d.), is gedateerd en is ondertekend. **
Maar ook een mondelinge verklaring kan rechtsgeldig zijn. Alleen niet voor alles.
Zie: 'Hoe kan ik een rechtsgeldige Wilsbeschikking opstellen?'
In een testament kan men alles regelen.
In een codicil kan men zijn uitvaart regelen en eenvoudige niet erg waardevolle spullen vermaken. Maar geld of waardevolle goederen verdelen of bijvoorbeeld de voogdij over de kinderen regelen, kan niet in een codicil.
Men kan ook mondeling uiting geven aan wensen voor de uitvaart; dat is op zich ook geldig maar als mensen het later ontkennen of anders uitleggen, wordt het bewijs moeilijk.
Ik merk evenwel dat in de praktijk veel mensen deze dingen niet weten en er niet naar handelen. Enkele voorbeelden.
* Ik heb een dierbare alleenstaande vriendin. Die vertelde mij al vele jaren geleden dat ze een testament had en dat het in die en die kast lag. OK, dat zou ik onthouden. Heel af en toe kwam het testament wel eens ter sprake; het lag in die kast. Op een bepaald moment kwam het testament weer ter sprake; ze had nu ook de kinderen van een vriendin in haar testament bedeeld. Ik vroeg toen of de notaris geen fiscaal slimme(re) regeling had voorgesteld, door misschien nu al wat te schenken. Zij vroeg 'Notaris?'. Ik zei 'Ja. Je vertelde toch je testament te hebben aangepast?' Zij zei 'Ja, dat heb ik gedaan. Maar wat heeft een notaris daarmee van doen?' Toen viel ik van mijn stoel van verbazing dat een toch redelijk onderlegde persoon niet wist dat alleen een notaris een testament kon opmaken. Zij had al die tijd zelf een stuk opgesteld op haar PC, geprint en ondertekend en in de kast gelegd. Het stuk was dus geen geldig testament en was zelfs niet geldig als codicil, want het was niet helemaal eigenhandig geschreven.
De vriendin wilde behoorlijke sommen geld ronddelen, maar dat kan zo helemaal niet. Ook in een wel rechtsgeldig codicil is dat niet mogelijk.
** Eergisteren kreeg ik op 1 dag een mevrouw, een meneer en een uitvaartondernemer aan de telefoon, die allemaal iets anders wilden met de uitvaart van een overleden man. De man was al enige tijd ziek en scheen enkele maanden geleden besloten te hebben een uitvaart in stilte te willen, ook buiten aanwezigheid van zijn kinderen. Hij bleek door de werkster een geprint en niet ondertekend stuk bij het lokale notariskantoor te hebben laten afgegeven, die daar echter geen actie op had ondernomen (m.i. een grove nalatigheid van de notaris). Nu was er dus strijd over de regeling van de uitvaart; de een zei dat de wens van de overledene bekend was en de ander zei dat het stukje papier juridisch geen enkele betekenis had. M.i. hebben beiden gelijk, maar dat is nog geen oplossing. Door een correct codicil op te stellen (of een wel formeel het testament op te laten maken) zou er nu geen conflict zijn.
Waar je erg mee moet oppassen, is met voorgedrukte formulieren voor de uitvoering van de uitvaart zoals tal van uitvaartondernemers die aanbieden. Er staat bijvoorbeeld "Ondergetekende (naam) geeft hiermede te kennen dat de hierna omschreven laatste wilsbeschikking ten aanzien van zijn / haar uitvaart volgens deze richtlijnen moet worden uitgevoerd." Klinkt goed, maar dit is ONgeldig.
Op het formulier kan men keuzes aanvinken en aanvullen. Je kunt dergelijke lijsten zien als een soort geheugensteun of boodschappenlijst, maar het is GEEN rechtsgeldige wilsbeschikking. Als sommige nabestaanden het niet willen volgen, kunnen anderen zich niet op het bestaan van dit formulier beroepen. Alleen een VOLLEDIG met de HAND geschreven papier is geldig, mits er een datum op staat en een handtekening onder staat.
Misschien is het zo dat niemand van de nabestaanden ergens een probleem van zal maken; dan kan het voorgedrukte formulier handig zijn. Maar bij twijfel moet men de tijd nemen zelf een codicil te schrijven of de notaris inschakelen.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
TIP
Laat nabestaanden niet onnodig zoeken naar oude polissen. Registreer of u een uitvaartverzekering hebt op uitvaartverzekeringsregister.nl
Ook verstandig om in te vullen als u GEEN verzekering hebt.
TIP
Vergelijk snel en eenvoudig offertes van uitvaartondernemers via de site Uitvaartoffertes.nl
TIP
Buitenhuis La Hardoye: een paar dagen weg of een of meer weken vakantie voor 2 tot 10 personen in Frankrijk. Prachtig sfeervol zeer ruim vakantiehuis met meerdere zitkamers, open haard op 'kasteelformaat', met grote tuin, twee terrassen, eigen beekje en boomgaard op de grens van de Franse Ardennen en de Champagne. Slechts 340 km van Utrecht.
www.vakantiehuis-ardennen.info
TIP
Bezoek ook eens de video-adviesrubriek: Infotheek - reportages - kijkersvragen - juridische vragen en antwoorden (klik hier).
