Vingerafdrukken; hoe hier mee omgaan?
21 januari 2005
Vraag nummer: 3620 (oude nummer: 5433)
Geachte heer van der Putten,
Afgelopen week hebben wij bezoek gehad van een vertegenwoordiger in vingerafdrukken van overledenen. Nu zitten wij met de volgende vraag:
'Als wij standaard een afdruk zouden maken van een vinger. Deze afdruk tesamen met een brochure bijvoegen bij de informatie die de familie krijgt. Vervolgens willen wij de familie in de gelegenheid stellen om deze vingerafdrukken te bestellen. Kunnen wij zonder problemen te krijgen met nabestaanden deze vingerafdrukken maken van overledenen.
Antwoord:
Geachte heer,
Ja, ik denk wel dat u daar problemen mee krijgt. Voor het afnemen van vingerafdrukken van een (levende) mens moet die mens zelf toestemming geven. Je mag niet bijvoorbeeld iemand in zijn slaap vingerafdrukken afnemen. Bij een overleden mens moeten nabestaanden, meer concreet de persoon die in de lijkbezorging voorziet, toestemming geven.
Voor de goede orde: we hebben het hier niet over een wet of regel in die zin dat artikel 23, lid 4, van wet ABC zegt: Voor het afnemen van vingerafdrukken van levende of overleden personen is de toestemming van die persoon of diens erfgenamen nodig. Zoiets bestaat niet. Maar het gaat hierbij om een interpretatie van meer algemene regels over de integriteit van het lichaam zoals neergelegd in artikel 11 van de Grondwet en regels voor toestemming geven voor medische handelingen en maatschappelijke opvattingen. Ik denk niet dat als er een rechtszaak over deze vraag zou zijn, een rechter zonder voorbehoud zou zeggen "Oh ja hoor, neem iedereen maar vingerafdrukken af." Dat mag in noodsituaties, bijvoorbeeld als de identiteit van de persoon onbekend is en hij/zij toch begraven moet worden. Maar niet vanwege 'commerciële leukigheiden'. Feitelijk is het natuurlijk onschuldig, je beschadigt niets en doet geen rare dingen. Maar ik kan me best voorstellen dat in sommige gevallen nabestaanden behoorlijk kwaad kunnen worden dat zoiets zonder hun medeweten gebeurt. En dan heb je al een probleem, los van juridische aspecten.
Ik zou zeker altijd van tevoren er met familie over praten. Ik kan me voorstellen dat een uitvaartleider zou zeggen "U hoeft nu niet te beslissen, we kunnen vrijblijvend een afdruk maken en u kunt er dan nog eens rustig over denken. Want als we nu geen afdruk maken , is het later niet meer mogelijk". Maar ik zou het zeker niet zonder voorafgaand overleg doen. Het zou de integriteit van de uitvaartondernemer ter discussie kunnen stellen. En het zou voedsel kunnen geven aan de telkens opduikende verhalen dat sommigen alles doen om maar aan de dood en ellende van anderen te kunnen verdienen.
Voorzichtigheid lijkt mij hier geboden.
mr W.G.H.M. van der Putten
