Vervoer overledene, met of zonder dokterspapieren
8 februari 2017
Vraag nummer: 49545
1: Mag ik een overledene verzorgen en/of vervoeren terwijl er geen dokterspapieren bij zijn?
2: Moeten die papieren niet tijdens het vervoer aanwezig zijn ?
Sommige artsen laten de papieren later bij hen thuis afhalen. Ik heb, als chauffeur) dan geen bewijs dat er een verklaring natuurlijke dood is afgegeven en kan dan dus strafbaar zijn aan overtreding van art 80 Wet op de Lijkbezorging. (?)
Antwoord:
Geachte heer,
Ik trek uw vragen een beetje uit elkaar, want er zitten meerdere vragen in een vraag.
1. Mag een overledene worden verzorgd of vervoerd zonder dat er dokterspapieren bij zijn?
Ja, dat mag. Er is geen wettelijke eis dat geen handeling mag worden verricht zonder de aanwezigheid van papieren bij het lijk.
2. Er moet verschil worden gemaakt tussen de lijkschouw en de aanwezigheid van papieren. Iedere overledene moet worden geschouwd. Die schouw resulteert in een verklaring van overlijden van een arts, maar dat papier hoeft niet bij de overledene te zijn. Ik laat nu even buiten beschouwing dat een arts in sommige gevallen twijfelt over een natuurlijke dood en dat de overledene naar een mortuarium of naar het NFI wordt vervoerd voor nader onderzoek. Nu ja, de vorige zin geeft al aan dat er niet altijd met papieren vervoerd kan en hoeft te worden, anders zou dat vervoer naar het mortuarium niet legaal zijn.
Relevant is dat er geschouwd is en een arts al mondeling heeft gezegd 'Dit is een natuurlijke dood'. Dan mag de schriftelijke bevestiging ervan later volgen.
Te prefereren is natuurlijk dat de arts die schouwt direct per plaatse de papieren invult.
3. Kan een overledene verzorgd worden zonder dat er een arts is geweest om te schouwen? Het antwoord staat niet zo letterlijk in de wet.
In artikel 76 Wet op de lijkbezorging staat in lid 1: "Wanneer tekenen of aanduidingen van een niet-natuurlijke dood aanwezig zijn of wanneer in verband met andere omstandigheden een niet-natuurlijke dood niet uitgesloten geacht kan worden, mag het lijk niet worden vervoerd dan met verlof van de officier van justitie of een van zijn hulpofficieren."
De conclusie is dat wanneer het heel duidelijk is dat iemand wel een natuurlijke dood heeft gehad, de overledene mag worden vervoerd. Maar over verzorging zegt de wet niets.
Ik ben van mening dat een overledene niet mag worden verzorgd voordat de schouw heeft plaatsgevonden. Ik geef direct toe dat er discussie over mogelijk is, voor gevallen waar de natuurlijke dood overduidelijk is. Maar de natuurlijke dood is niet altijd overduidelijk. Vorig jaar verscheen een rapport van Nederlands Forensisch Instituut (NFI) waar in uit zou kunnen concluderen dat "in 2015 mogelijk 20 tot 25 strafrechtelijke feiten met de dood tot gevolg meer gemist zijn dan in 2005". De kwaliteit van de lijkschouw laat te wensen over en het begint er natuurlijk al mee dat men een overledene eerst schouwt op de plek van het overlijden, voordat iemand er handelingen mee gaat verrichten.
Maar ik denk dat er behoefte is aan meer duidelijkheid op dit vlak.
4. Mag een overledene worden vervoerd zonder dat er dokterspapieren of andere documenten bij zijn?
Ja, dat mag. Alleen voor vervoer naar het buitenland zijn papieren nodig, maar pas bij de grens.
5. Kan een chauffeur strafbaar zijn door het vervoer van een overledene?
Niet als sprake is van een natuurlijk overlijden, nadat dit is vastgesteld door de schouwarts. Misschien, soms, als sprake is van een niet-natuurlijke dood. Het hoe en wat hangt dan van omstandigheden af; wat wist de chauffeur of wat had hij kunnen weten?
De chauffeur is zeker strafbaar als hij weet dat sprake kan zijn van een niet-natuurlijke dood, of wanneer in verband met andere omstandigheden een niet-natuurlijke dood niet uitgesloten geacht kan worden. Dan mag een lijk alleen vervoerd worden met verlof van de officier van justitie of een van zijn hulpofficieren.
Om zeker te zijn moet iemand eigenlijk alleen vervoerd worden nadat de lijkschouw heeft plaatsgevonden. Daar komt het allemaal op neer.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
TIP
Laat nabestaanden niet onnodig zoeken naar oude polissen. Registreer of u een uitvaartverzekering hebt op uitvaartverzekeringsregister.nl
Ook verstandig om in te vullen als u GEEN verzekering hebt.
TIP
Vergelijk snel en eenvoudig offertes van uitvaartondernemers via de site Uitvaartoffertes.nl
TIP
Bezoek ook eens de video-adviesrubriek: Infotheek - reportages - kijkersvragen - juridische vragen en antwoorden (klik hier).
TIP
Melden van overlijden. Landelijk gratis meldnummer overlijden: 0800-783 73 43
