Aansprakelijkheid bezittingen
7 september 2002
Vraag nummer: 1041 (oude nummer: 1375)
Mon Aug 16 21:13:55 1999
Kun je als ondernemer je indekken tegen aansprakelijkheid bij vermissing van bezittingen door de tekst "De directie kan niet aansprakelijk gesteld worden voor vermissing van bezittingen" op een bezittingenformulier, welk ook door de opdrachtgever wordt ondertekend te drukken?
Antwoord:
Tue Aug 17 00:30:46 1999
Geachte heer Moors,
Je kunt je als ondernemer inderdaad wel indekken tegen aansprakelijkheid bij vermissing van bezittingen, maar niet voor 100%.
Je moet het allereerst opnemen in de algemene voorwaarden (AV), die elke verstandige ondernemer heeft (in welke branche dan ook). Algemene voorwaarden hebben is niet genoeg. Ze moeten ook bij de klant bekend zijn. Ze moeten daarom bij een opdracht worden afgegeven, dan wel moet op briefpapier, formulieren e.d. staan dat AV van toepassing zijn en dat die op eerste verzoek kosteloos worden afgegeven. De AV zijn de basis.
Afgeleid van de AV kunt u inderdaad op een formulier als een bezittingenformulier opnemen dat het bedrijf niet aansprakelijk is voor vermissing van bezittingen. Dan kunt u echter beter een ietsje andere tekst kiezen. Het gaat niet om de directie, maar om het bedrijf (je kunt niet niet de directie aansprakelijk stellen, maar wel de boekhouder). Voorts zou ik niet de woorden "kan niet aansprakelijk gesteld worden" kiezen. Want dat kan natuurlijk altijd. Ik kan u persoonlijk aansprakelijk stellen voor het feit dat het morgen regent. Dat is natuurlijk onzinnig, maar het kan wel. U bedoelt dat u niet aansprakelijk bènt.
Dat is net iets anders. Ik kom dus op een zin als "Uitvaartonderneming Jansen BV (of Dela etc.) is niet aansprakelijk voor vermissing of beschadiging van bezittingen die men bij de overledene achterlaat".
Tactisch gezien zou ik er nog een of twee zinnen voor zetten, in de geest van "Wij behandelen sieraden en andere eigendommen van de overledene met zorg. Als u deze bij de overledene achterlaat, is dat echter voor uw eigen risico." En dan de eerdere zin over de aansprakelijkheid.
Er zit echter een tegenstrijdigheid in het opnemen van deze voorwaarde op het bezittingenformulier. Het hebben en maken van het formulier suggereert immers dat het wordt geinventariseerd juist om te voorkomen dat iets wordt vermist of later beschadigd wordt, wat het eerst niet was. Als iets dan werkelijk vermist wordt, ben je eerder aansprakelijk dan wanneer je geen lijst had en bij wijze van spreken niet wist dat de overledene om een bepaald horloge om had. Voor de ondernemer is het eigenlijk juridisch makkelijker om geen lijst te hebben. Als je een lijst hebt, kan blijken dat een horloge vermist wordt. Als je geen lijst had, zou het zo kunnen zijn dat nabestaanden zich vergissen of zelfs opzettelijk een fictieve schade claimen en is het makkelijker te zeggen dat niet objectief vast staat dat iets vermist wordt.
Maar al zijn er nog zulke dikke AV of staan de uitsluitings-zinnen langs alle randen van alle formulieren, een feit is dat wanneer de ondernemer grove onzorgvuldigheid kan worden verweten (hij heeft bijvoorbeeld mensen toegelaten waarvan hij kon weten dat die er niet hoorden, of bewezen kan worden dat iets gestolen is omdat een medewerker het horloge direct in een naburig café trachtte te verkopen wat opgemerkt is, ik verzin maar iets) dan kan de ondernemer toch aansprakelijk worden gesteld en kan de rechter in principe een schadeclaim toewijzen (maar meestal zijn die eenvoudige zaken geen dure en lange rechtszaak waard, maar even voor het principe). Uitsluiting van aansprakelijkheid in AV werkt niet als men duidelijk wel schuld heeft. Maar bij onbekende oorzaken van vermissing etc. staat de ondernemer er wel sterker mee.
mr W.G.H.M. van der Putten
17 augustus 1999
