Afname vingerafdrukken bij overledenen (en AVG)
16 juni 2018
Vraag nummer: 55389
In het kader van de (nieuwe) Privacywetgeving, wil ik van u weten of het strafbaar is als een uitvaartverzorger standaard (digitaal) vingerafdrukken maakt van overledenen? Zonder hiervan de nabestaanden op de hoogte te stellen of toestemming te vragen.
Antwoord:
Geachte mevrouw,
U bedoelt waarschijnlijk de AVG, de opvolger van de Wet bescherming persoonsgegevens. De AVG is niet van toepassing op persoonsgegevens van overleden personen. Dat staat in de AVG.
Er zijn veel misverstanden over dit type wetgeving. Het is niet zo dat het verboden is om gegevens te verstrekken; het is alleen verboden om dit te doen zonder dat dit betrokkenen bekend is of kan zijn.
Het is een vreemde zaak als een uitvaartverzorger standaard digitaal vingerafdrukken maakt van overledenen. Op zich is het maken van een afdruk, print of foto niet iets dat strafbaar is. Maar als dit gebeurt zonder toestemming van de opdrachtgever van een uitvaart, is het wel onrechtmatig. Dan kun je er niet de politie op afsturen, maar kan een opdrachtgever wel een klacht indienen of een civiele rechtszaak aanspannen.
Het maken van een digitale vingerafdruk is als handeling niet strafbaar, zoals ik al zei. Maar het aanleggen van een verzameling of bestand van dit soort opnames, gekoppeld aan persoonsgegevens, kan mijns inziens wel in strijd met de AVG zijn. Dan kunnen boetes worden opgelegd. Het levert echter geen gevangenisstraf op, als u dat bedoelt met 'strafbaar'.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
Naschrift
Op 2 november 2018 zijn vragen gesteld door de kamerleden Van Dam (CDA) en Den Boer (D66) aan de ministers van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en voor Rechtsbescherming over het bericht in het televisieprogramma Radar van 27 oktober 2018 dat een grote uitvaartorganisatie vingerafdrukken van overledenen gebruikt voor commerciële doeleinden.
Een deel van de vragen ging over de AVG. De AVG is volgens de ministers niet van toepassing op persoonsgegevens van overleden personen: "Het recht op bescherming van de integriteit van het lichaam blijft gelden na de dood. Van het recht op gegevensbescherming kan worden gezegd dat dit voor overledenen niet op dezelfde wijze geldt als voor levende personen. In de AVG is bepaald dat deze niet van toepassing is op de persoonsgegevens van overleden personen. Dit neemt niet weg dat zorgvuldig moet worden omgegaan met deze gegevens. Het verwerken van biometrische gegevens of het afnemen van lichaamseigen materiaal vormt in beginsel een inbreuk op het recht op lichamelijke integriteit."
De ministers stelden dat uitvaartverzorgers geen vingerafdrukken of lichaamseigen materiaal mogen afnemen zonder toestemming (vooraf) van de overledene of nabestaanden.
Wat zouden nabestaanden kunnen doen als die toestemming niet gegeven is? De ministers stelden "In eerste instantie kunnen nabestaanden bij de betreffende uitvaartondernemer een klacht indienen. De nabestaanden kunnen zich in bepaalde gevallen ook wenden tot de Stichting Klachteninstituut Uitvaartwezen. Indien nabestaanden van mening zijn dat sprake is van strafbare feiten kunnen zij daarvan aangifte doen bij de politie. Op grond van onrechtmatige daad vanwege een inbreuk op de privacy, staat ook de weg naar de civiele rechter open."
Bron: Tweede Kamer, vergaderjaar 2018–2019, Aanhangsel van de Handelingen 752. https://zoek.officielebekendmakingen.nl/ah-tk-20182019-752
TIP
Laat nabestaanden niet onnodig zoeken naar oude polissen. Registreer of u een uitvaartverzekering hebt op Uitvaartverzekeringsregister.nl
Ook verstandig om in te vullen als u GEEN verzekering hebt.
TIP
Vergelijk snel en eenvoudig offertes van uitvaartondernemers via de site Uitvaartoffertes.nl
TIP
Bezoek ook eens de video-adviesrubriek: Infotheek - reportages - kijkersvragen - juridische vragen en antwoorden (klik hier).
Zoals: Wie is verantwoordelijk voor de kosten van de uitvaart?
TIP
Melden van overlijden. Landelijk gratis meldnummer overlijden: 0800-783 73 43.
