Eigendomsrecht lijk
30 september 2014
Vraag nummer: 40074
- Is een lijk het juridisch eigendom van een erfgenaam in het kader van de Nederlandse wet?
- geldt dit ook voor lijknamen?
- Is een lijk juridisch eigendom van de eigenaar van een begraafplaats wanneer deze daar begraven werd?
- Blijven de erfgenaam / men juridisch eigenaar van een begraven lijk op een begraafplaats?
- blijven erfgenamen in de tweede, derde en vierde graad van familie in de rechte linie juridisch eigenaar van een lijk of lijkname?
- hoe definieert de Wet op de Lijkbezorging het bestemmingsrecht van een erfgenaam?
- behoort een lijk tot de nalatenschap, bezien vanuit het Nederlandse erfrecht?
Antwoord:
Geachte heer of mevrouw,
- Een lijk is geen eigendom van een erfgenaam. Een lijk is eigendom van niemand. Het Nederlands recht gaat er van uit dat niemand het eigendom van een andere persoon kan hebben, ook niet na diens overlijden.
- Ik weet niet wat u met 'lijknamen' bedoelt; dat is geen Nederlands woord.
- Nee, een lijk is geen eigendom van de begraafplaats wanneer het lijk daar is begraven. Niemand is eigenaar van een lijk.
- Niemand is eigenaar van een lijk.
- Geen enkele erfgenaam, in welke graad ook (en ook geen instellingen of bedrijven die erfgenaam kunnen zijn) is eigenaar van een lijk.
- Een lijk behoort zeker niet tot de nalatenschap, bezien vanuit het Nederlands erfrecht. Wat tot de nalatenschap behoort, zijn alle goederen en vorderingen, geld etc. die een mens heeft op het moment van zijn overlijden. Op het moment van zijn overlijden heeft iemand niet zijn eigen lijk, dus behoort het niet tot de nalatenschap.
- De Wet op de lijkbezorging (zonder hoofdletter L maar met kleine letter l) definieert geen bestemmingsrecht van een erfgenaam. Een erfgenaam heeft namelijk niet per definitie het recht om het lijk te bestemmen.
In artikel 18 van de Wet op de lijkbezorging (Wlb) staat wie de lijkbezorging regelt en daarmee een bestemming geeft aan het lijk. De Wlb bepaalt niet dat een echtgenoot of een kind of een ouder of een ander familielid de uitbezorging moet regelen. De Wlb laat helemaal open wie de lijkbezorging regelt. Het kan een familielid zijn, maar ook een vriend of een collega of buurman. Iedereen is bevoegd om de uitvaart te regelen, Gewoon de persoon die er mee begint, is bevoegd. Artikel 18 lid 1 zegt: "In de lijkbezorging wordt voorzien door degene, die het in artikel 11 bedoelde verlof aanvraagt, (...)" Dat kan iedereen zijn. Het in artikel 11 bedoelde verlof is het verlof tot begraven of cremeren dat men bij de gemeente kan krijgen. Kan de persoon die begint met het regelen van de uitvaart zomaar doen waar hij zin in heeft? Nee. Want in artikel 18 lid 1 staat ook: "De lijkbezorging geschiedt overeenkomstig de wens of de vermoedelijke wens van de overledene, tenzij dat redelijkerwijs niet gevergd kan worden." Iedereen die de uitvaart regelt, moet dus de wens van de overledene uitvoeren. Die wens kan in een testament of codicil staan, maar ook mondeling bekend zijn gemaakt bij familie of vrienden. Wanneer iemand weigert de wens van de overledene uit te voeren, kunnen andere nabestaanden die persoon voor de rechter dagen. Dat gebeurt af en toe dan ook.
Voor het regelen van een uitvaart is het helemaal niet nodig dat men het eigendom van het lijk heeft. Het gaat er om dat iemand over het lijk mag beschikken. En dat mag de persoon die de uitvaart begint te regelen door bij de gemeente verlof aan te vragen of te laten vragen.
Als een lijk begraven is, is ook niet van belang wie eigenaar van het lijk is. Van belang is, wie de zeggenschap over het graf heeft.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
TIP
Bezoek ook eens de video-adviesrubriek: Infotheek - reportages - kijkersvragen - juridische vragen en antwoorden (klik hier).
Zoals: is een uitvaartondernemer verplicht?
