1800-obductie (commerciële sectie)
6 september 2002
Vraag nummer: 1015 (oude nummer: 1349)
Sun Aug 30 00:41:45 1998
Geachte heer Van der Putten,
Min-of-meer toevallig kwam ik onlangs op de website van "Autopsy/Post Services" terecht. Dit bedrijf verzorgt obducties in opdracht van particulieren. Met andere woorden, ben je er niet zeker van of een familielid een natuurlijke dood is gestorven, dan bel je in Amerika het toll-free nummer 1-800-AUTOPSY. Nu vroeg ik me af of de Nederlandse wet een dergelijk bedrijf eigenlijk toestaat in Nederland. Met andere woorden, zou een commercieel bedrijf in Nederland obducties mogen verkopen aan particulieren?
Bij voorbaat dank voor uw antwoord.
Antwoord:
Sun Aug 30 23:08:15 1998
Geachte heer of mevrouw,
Ja, in principe kan een bedrijf in Nederland commercieel obducties aan particulieren aanbieden. Ik zie althans geen enkele belemmering vanuit het lijkbezorgingsrecht.
Een stoffelijk overschot kan aan sectie worden onderworpen als de overledene dit voor zijn dood kenbaar heeft gemaakt, of wanneer de nabestaanden hier toestemming voor geven.
De wetgever gaat er van uit dat er een medische of strafrechtelijke reden is om sectie te verrichten.
Overigens is voor sectie op bevel van een gerechtelijke autoriteit zoals de officier van justitie geen toestemming van nabestaanden nodig (of van betrokkene zelf uiteraard; want wie voorziet zelf dat hij binnenkort wordt vermoord en geeft dan alvast toestemming voor sectie om de dader en zijn handelwijze op te kunnen sporen? Niemand toch.). Ook is geen toestemming nodig als het belang van de volksgezondheid dit vereist (bijvoorbeeld om een gevaarlijke epidemie te voorkomen) of wanneer het gaat om de oorzaak vast te stellen van een ongeluk met een luchtvaartuig (het is verbazend en verbazend logisch hoe men aan een stoffelijk overschot kan zien wat de oorzaak en het verloop van een ongeval is geweest; ik heb me er toevallig zo'n 2 jaar geleden eens over gebogen in een artikel over de rampen met de Hercules in Eindhoven en de Dakota boven de Waddenzee).
Dat de wetgever uitgaat van een opdracht of reden tot sectie die van buiten de kring van de familie komt, is logisch, gelet op de praktijk en het nut van sectie. Het is eigenlijk niet echt nuttig voor de familie of wie dan ook om te weten of iemand nu is overleden aan ziekte A of ziekte B, of van ouderdom dan wel van een hartstilstand of een combinatie. Als het medisch zinvol is, vraagt een arts toestemming voor sectie.
Dat kan de familie natuurlijk weigeren. Als er sprake is van een niet-natuurlijke dood, is het ook zinvol dat justitie weet of er sprake is van een situatie waar zij werk van moet maken, of niet.
Maar mijn inziens kan ook best een familie vragen om sectie te plegen, als de onzekerheid aan hen knaagt. Of dat iemand zegt: als ik vroegtijdig overlijdt, pleeg dan maar sectie, want ik ken nog wel een paar mensen die een zodanige hekel aan me hebben dat ze me een duwtje bij de tram geven of wat in mijn koffie strooien. Als men met een dergelijke wens zit, is het de vraag waar men terecht kan. Het is goed denkbaar dat artsen weigeren om sectie te verrichten als zij er zelf het nut niet van inzien.
En daarom is het misschien nog niet eens zo'n gek idee als er een bedrijf zou zijn dat deze diensten aanbiedt. Uiteraard moet dat bedrijf dan over kundige pathologen en een hygiënische bedrijfsruimte met obductiekamer e.d. beschikken.
Of een Amerikaans bedrijf deze diensten in Nederland kan aanbieden kan ik niet zonder meer zeggen, omdat ik de vestigingseisen voor medische en para-medische beroepen en diensten niet precies ken. Ik verwacht wel dat men e.e.a. zo kan organiseren (een overeenkomst met personen die als arts in Nederland bevoegd zijn), dat het wel kan.
Maar we hoeven er geen bedrijf voor uit Amerika te laten overkomen. Ik ken in Nederland ook mortuaria die deze diensten ook aan het publiek zouden kunnen aanbieden. Niet dat ik het zie zitten dan men er mee publieksgericht adverteert. Maar het is denkbaar dat uitvaartondernemers weten dat het kan. Zij kunnen in voorkomende gevallen zo'n mortuarium benaderen.
mr W.G.H.M. van der Putten
30 augustus 1998
Aanvullend antwoord op: 1800-obductie.
Mon Aug 31 10:31:58 1998
Toevallig sprak ik vanochtend iemand van het Mortuarium Schiphol, waarbij deze vraag ter sprake kwam.
Hij bevestigde dat soms verzekeringsmaatschappijen, dus in feite ook particulieren zonder medische of wetenschappelijke (en heel indirect misschien strafrechtelijke) oogmerken secties laten uitvoeren in diverse ziekenhuizen en mortuaria. Kortom: het is dus al praktijk.
mr W. van der Putten
31 augustus 1998
