Lijkschouwing, wanneer moet het uiterlijk na overlijden plaatsvinden?
3 december 2014
Vraag nummer: 40823
Geachte heer Van der Putten,
Mijn broer is overleden toen hij was opgenomen op een zogenoemde besloten afdelingvan een verpleeghuis/verzorgingshuis. Het was duidelijk dat hij zou gaan overlijden, niet direct ten gevolge van zijn dementie maar wegens een verminderde hartfunctie. Hij overleed rond 04.00 uur in de morgen. Goed zes uur waren wij met zijn echtgenote ter plaatse en kregen te horen dat de lijkschouwer niet voor 07.00 uur gebeld mocht worden. Dat bevreemdde mij al. Kort hierna werd de mededeling gewijzigd in 08.30 uur. Dat zou volgens de instructie voor het personeel zijn. Eerder bellen zou niet mogen. Inmiddels was de uitvaartverzoger al gevraagd om rond 08.30 uur aanwezig te zijn om te gaan werken aan de overledene. Die was ook daadwerkelijk om 08.30 uur aanwezig. Na gevraagd te hebben wanneer de schouwing zou plaatsvinden werd gezegd dat de uitvaartverzorgenden alvast mochten beginnen. Dus voor de schouwing! (Mogelijk omdat het een te verwachten overlijden betrof). Ergens tussen 9.30 uur en 9.45 uur kwam de arts die de schouwing deed. ik vind dat zeer vreemd, temeer omdat ik op internet las dat het in bepaalde gevallen uiterlijk om 08.00 uur gebeurd moest zijn!?Bovendien lees ik op veel plaatsen dat er alleen op een later tijdstip, dan zo spoedig mogelijk, mag worden geschouwd wanneer dat met de direct nabestaanden is afgesproken.
Ik zou van een deskunige willen weten wat de voorschriften zijn. Volgens de wet zou het zo spoedig mogelijk moeten maar is er kennelijk een mogelijkheid om als groep (verpleeghuizen e.d.) hiervan af te wijken.
Met vriendelijke groet
Antwoord:
Geachte heer,
Mijn inziens is een regeling dat een arts/lijkschouwer 's nachts niet gebeld mag worden, in strijd met de wet. In elk geval zeker met de strekking ervan. De Wet op de lijkbezorging zegt dat een overledene zo spoedig mogelijk geschouwd moet worden. De wet zegt niet dat een arts zich eerst nog eens lekker in bed mag omdraaien alvorens die overledene te komen schouwen.
Ik weet dat er verpleeghuizen e.d. zijn die de interne regel of een afspraak met een verpleeghuisarts hebben dat de arts 's nachts niet voor een overlijden gebeld wordt. Daar wordt mijns inziens in verpleeghuizen veel te makkelijk over gedaan.
Een uitvaartverzorger mag niet een overledene al gaan verzorgen, voordat de overledene door een arts geschouwd is.
Dit stelt ook uitvaartverzorgers voor een dilemma. Verpleeghuizen willen dat overledenen zo snel mogelijk door de uitvaartverzorger worden opgehaald om een kamer vrij te maken. Maar een overledene mag tot de schouw eigenlijk niet vervoerd worden en niet behandeld worden.
Uitvaartverzorgers doen het vaak toch omdat ze bang zijn anders nooit meer via de verpleeghuizen klanten te krijgen. Maar zo moet het niet gaan.
Ik vind dit een heel onwenselijke situatie. Het is wachten tot er schandalen worden ontdekt waar kamervragen over worden gesteld en die de voorpagina's van kranten halen.
Deze onwenselijke praktijken zijn ook wel eens aan de orde gesteld bij organisaties van artsen, maar die nemen dit niet serieus. In 2010 is speciaal daarom de wet aangescherpt, maar ik merk dat artsen en hun organisaties de lijkschouwing nog vaak niet serieus nemen.
Er staat in de wet geen termijn waarbinnen de schouw plaats moet vinden, omdat dit niet altijd haalbaar of mogelijk is. Stel dat iemand in zijn slaap overlijdt en alleen woont, merken mensen misschien pas iets als iemand niet op zijn werk of een afspraak verschijnt. Dan kan iemand bijvoorbeeld al 12 uur of langer dood zijn. Bijvoorbeeld een wettelijke regel dat er binnen 3 uur na het overlijden geschouwd moet worden, is dan een loze letter.
Voorts is het een punt dat er geen sanctie aan te verbinden is, als zo'n termijn overschreden zou worden. Neem het geval van uw broer en dan krijg je ook de vraag wie verantwoordelijk is voor wat. Begaat het verpleeghuis een overtreding als de arts niet gebeld wordt? Begaat de arts een overtreding als hij niet komt? Begaat een medewerker van het verpleeghuis een overtreding? Begaan nabestaanden een overtreding als zij niet tijdig een arts weten te bereiken? Daar kom je niet uit, als je een algemeen geldende regeling moet ontwerpen als wetgever.
De wetgever gaat uit van de goede wil van organisaties en artsen. In de praktijk is het echter simpelweg vaak zo dat een arts geen zin heeft om zijn of haar nachtrust te bekorten om een overledene te schouwen.
U schrijft "kennelijk is er een mogelijkheid om als groep (verpleeghuizen e.d.) hiervan af te wijken." Nee, de wet staat uitzonderingen niet toe. Er is geen ontheffing mogelijk. Maar er zijn verpleeghuizen e.d. die de wet aan hun laars lappen en niemand krijgt ze in het gareel.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
TIP
Laat nabestaanden niet onnodig zoeken. Registreer of u een uitvaartverzekering hebt op uitvaartverzekeringsregister.nl
Ook verstandig om in te vullen als u GEEN verzekering hebt.
TIP
Vergelijk offertes van uitvaartondernemers via de site Uitvaartmarkt.nl
TIP
Buitenhuis La Hardoye: een paar dagen weg of een of meer weken vakantie voor 2 tot 10 personen in Frankrijk. Prachtig sfeervol zeer ruim huis met meerdere zitkamers, open haard op 'kasteelformaat', met grote tuin, twee terrassen, eigen beekje en boomgaard op de grens van de Franse Ardennen en de Champagne. Slechts 340 km van Utrecht.
www.vakantiehuis-ardennen.info
TIP
Bezoek ook eens de video-adviesrubriek: Infotheek - reportages - kijkersvragen - juridische vragen en antwoorden (klik hier).
