Kosten lijkschouwing
27 september 2002
Vraag nummer: 1141 (oude nummer: 1476)
Sun Nov 29 13:02:18 1998
Geachte mijnheer van der Putten,
Enige tijd geleden heeft onze organisatie de uitvaart verzorgd van iemand die was overleden ten gevolge van een verkeersongeval. Het ongeval vond plaats in een gemeente buiten ons vaste werkgebied. De aangifte is daarom verzorgd door een collega-ondernemer ter plaatse.
Recentelijk hebben wij van de betreffende gemeente een nota ontvangen voor de kosten van de lijkschouwing. Dit verbaasde ons nogal, omdat wij noch in ons werkgebied, noch in een gemeente daarbuiten, eerder zijn gestuit op dit gebruik. Voor zover ons bekend worden de kosten van een gemeentelijk lijkschouwer of GGD-arts die op verzoek van Justitie een overledene schouwt ook door Justitie gedragen. De kosten van het transport van een overledene die voor sectie naar het Gerechtelijk Laboratorium in Rijswijk wordt gebracht worden ook door het Arrondissement gedragen. Navraag bij de collega heeft uitgewezen dat het in deze gemeente gebruikelijk is dat de uitvaartondernemer deze kosten betaalt en aan de nabestaanden doorberekent. Graag vernemen wij van u of deze gang van zaken correct is. Alvast hartelijk dank voor uw antwoord.
Antwoord:
Wed Dec 2 02:18:55 1998
Geachte heer,
Uw vraag komt er heel kort gezegd op neer wie de kosten van het inschakelen van een gemeentelijke lijkschouwer moet dragen. Is dat een zaak van Justitie, of van de gemeente (die het doorberekent aan de familie, via de uitvaartverzorger)?
Voor de kosten van lijkschouwing bestaat geen duidelijke regeling. Het is al jaren een discussiepunt tussen de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en het Rijk, vooral de minister van Justitie.
Justitie vindt dat gemeenten die kosten maar moeten betalen, omdat de lijkschouw volgens de Wet op de lijkbezorging een gemeentelijke taak is. De VNG wil de wet op dit punt graag gewijzigd zien.
Hoe het precies gaat onttrekt zich aan mijn waarneming. Ik weet het eerlijk gezegd niet precies. Ik heb de indruk dat als het gaat om het eerste optreden van de lijkschouwer, als hij direct als eerste wordt ingeschakeld of na een oproep door een gewone arts die twijfelt over de vraag of de dood een natuurlijke oorzaak heeft, dat de kosten dan voor de gemeente zijn. De meeste gemeenten hebben in hun legesverordening een tarief staan voor de lijkschouw. Dat is dan een belasting.
Er zijn verschillende discussiepunten. Ten eerste de hoogte van de kosten. De gemeentelijke lijkschouw wordt vaak uitgevoerd door een arts van een GGD. De tarieven van die GGD's lopen nogal uiteen. Soms zijn de kosten tegen de 400,-. Dat rekent men dan aan de gemeente. De gemeente rekent dat soms slechts deels door. Er zijn ook gemeenten waar de lijkschouw zo'n 50,- kost. Als de GGD dan 400,- rekent, schiet de gemeente er 350,- bij in. Maar ja, dat is haar eigen keuze, want ze kan een hoger tarief in haar legesverordening opnemen.
Het is een discussiepunt of een gemeente voor een dergelijke dienst wel leges mag heffen. De dienst wordt weliswaar verricht, maar de betrokken familie vraagt er niet om. Sommige belastingkundigen zeggen dat het dan niet mag, dat in rekening brengen. Er zijn mij echter geen zaken voor de belastingrechter bekend, waarbij dergelijke kosten om principiële redenen worden aangevochten. Maar ik heb de indruk dat zo'n zaak niet kansloos zou zijn.
Feitelijk echter lijken mij dergelijke kosten wel reëel. Een lijkschouwer is een hoog opgeleide vakman of -vrouw, die soms 1 of 2 uur met de schouw kwijt is. Dan is zo'n tarief niet gek. Als opa gewoon in bed is overleden, laat men de huisarts komen, wiens rekening men ook gewoon betaalt. Waarom dan die van lijkschouwer niet?
Ik heb de indruk dat wanneer de lijkschouw verder gaat dan alleen een eerste schouw, maar een nader onderzoek geboden is, in dat geval Justitie de kosten draagt. Dat is in het geval dat een politie-arts nog eens schouwt of wanneer een onderzoek in het Gerechtelijk Laboratorium plaatsvindt, zoals u zelf schrijft.
Ik had u eerst een mailtje gestuurd met de vraag in welke gemeenten de door u beschreven situatie speelde. Dit om na te kunnen kijken wat ik uit de legesregelingen in mijn archief zou kunnen halen. U vertelde dat u normaal te maken had met de gemeente P en nu de zaak speelde in E. Van de gemeente E heb ik alleen de legesverordening van de begraafplaatsen. Daar staat niets in over de lijkschouw. Wellicht is het elders geregeld. Ik zou in uw geval een kort briefje - eventueel door de betreffende familie laten - schrijven met de vraag waar men de rekening op baseert. Als er geen basis is in enige verordening, zie ik niet dat er moet worden betaald. Dat lijkt mij voor de betreffende familie makkelijk verdiend.
mr W.G.H.M. van der Putten
2 december 1998
