Auto-euthanasie en (niet-)natuurlijke dood
22 juli 2010
Vraag nummer: 7641 (oude nummer: 15932)
Geachte mr. Van der Putten,
In 2007 introduceerde psychiater Boudewijn Chabot het begrip auto-euthanasie voor het opzettelijke beëindigen van het eigen leven of het bespoedigen van het naderende overlijden. Hij onderscheidt daarbij twee methoden: het stoppen met eten en drinken (versterven) en zelfdoding met medicatie.
Begin dit jaar startte de initiatiefgroep Uit Vrije Wil een actie, met als doel ouderen de mogelijkheid te geven voor een zelfgekozen dood te kunnen kiezen als zij hun leven voltooid achtten. Ook hierbij zou het innemen van (dodelijke) medicatie een rol kunnen spelen.
Zijn deze vormen van sterven - zowel het versterven met het doel te sterven als het slikken van medicijnen - allemaal gevallen van niet-natuurlijke dood?
Er bestaat uiteraard ook een vorm van versterven waarvoor niet bewust wordt gekozen (waarin het gewoon onderdeel van het natuurlijke sterven is), - die vorm valt wat mij betreft buiten mijn vraag.
Vriendelijke groeten,
Rob Bruntink
Antwoord:
Geachte heer,
Euthanasie ligt niet op mijn vakgebied. Mijn kennis ligt op het vlak van de lijkbezorging, dat is het 'dood-zijn'. Euthanasie betreft 'dood-gaan'.
U weet dat voor euthanasie eigen regels en procedures gelden.
De Wet op de lijkbezorging bevat geen definitie van een natuurlijke dood of niet-natuurlijke dood. De wetgever laat het over aan de medische wetenschap en aan Justitie om daar de grenzen van aan te geven. Die kunnen door medische of maatschappelijke ontwikkelingen soms een beetje verschuiven. Het opzettelijke beëindigen van het eigen leven of het bespoedigen van het naderende overlijden lijkt mij bij zo'n grens liggen. Maar of het aan de ene of aan de andere kant ligt, zal waarschijnlijk de rechter uitmaken.
Er was bij de geneeskundige inspectie voor de volksgezondheid een definitie in omloop, waarbij een 'natuurlijke dood' is: 'ieder overlijden dat het gevolg is van uitsluitend een spontane ziekte of ouderdom'. En dus een niet-natuurlijke dood elk overlijden dat niet het gevolg is van uitsluitend een spontane ziekte of ouderdom'. Zo is bijvoorbeeld het overlijden als gevolg van een val, ook als het duidelijk een ongeluk is, altijd een niet-natuurlijke dood.
Voor de Wet op de lijkbezorging betekent het onderscheid tussen een natuurlijke en een niet-natuurlijke dood alleen dat in het laatste geval een meer gekwalificeerde arts de overledene schouwt. Dat heeft op zich geen vergaande gevolgen. Het heeft geen directe gevolgen voor de strafbaarheid van de eventuele handelingen die (of het eventuele nalaten dat) aan het overlijden ten grondslag lag.
Ik meen dat het opzettelijke beëindigen van het eigen leven of het bespoedigen van het naderende overlijden als een niet-natuurlijke dood moet worden beschouwd. 'Opzettelijk' en 'bespoedigen' zijn immers niet-natuurlijk. Maar dat zegt nog helemaal niets over de strafbaarheid of over de ethische kant van de zaak. Alleen dat de overledene door een gemeentelijke lijkschouwer moet worden geschouwd. Of er dan speciale protocollen moeten worden gevolgd of speciale rapporten moeten worden uitgebracht, is een kwestie waar ik me nooit in verdiept heb. Dat betreft het dood-gaan. Ik heb het makkelijker, weet alleen iets van het dood-zijn.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
TIP
Bezoek ook eens de video-adviesrubriek: Infotheek > reportages > kijkersvragen > juridische vragen en antwoorden (klik hier).
Wie bepaalt of iemand wordt begraven of gecremeerd?
