Erfrecht en toekomstige kosten graf
2 februari 2002
Vraag nummer: 738 (oude nummer: 826)
Een vrouw heeft bij leven vastgelegd dat het restant van de gelden die zijn gereserveerd voor bekostiging van haar uitvaart, na betaling van de uitvaartkosten worden gestort op een depositorekening van waaruit toekomstige kosten voor onderhoud en verlenging van haar eigen graf dienen te worden bekostigd. Kunnen haar kinderen toch rechten doen gelden op een kindsdeel van dat restbedrag?
Antwoord:
Geachte heer of mevrouw,
Ja, de kinderen kunnen toch rechten doen gelden op een kindsdeel van dat restbedrag.
Maar er zijn wel oplossingen voor, als niet te verwachten is dat de kinderen de wens van hun moeder respecteren. Of wanneer men gewoon zo verstandig is om niet af te wachten of het wellicht wel of niet tot onderlinge ruzie tussen de kinderen leidt. En mij valt ook te binnen of het niet alleen een punt is voor wat betreft de rechten van de kinderen, maar ook of de Belastingdienst niet haar deel wil hebben i.v.m. successierechten.
Een gerichte oplossing is dat de vrouw/moeder al bij leven de toekomstige kosten van onderhoud en verlenging betaalt. Verlengingen zijn wettelijk alleen maximaal 10 jaar vooruit te betalen (de wetgever wil geen graven waar niet meer naar wordt omgekeken en die verwaarloosd worden; op deze manier 'dwingt' men dat er periodiek eens in de 10 jaar ten minste iemand bestaat die er verantwoordelijk voor is). Als mevrouw een langere termijn wil regelen, kan ze de kosten onderbrengen bij een stichting, zoals de Stichting Grafzorg Nederland te Wassenaar, die in dit soort activiteiten is gespecialiseerd. Als ze dat bij leven doet, vissen de kinderen achter net het. En ze kan precies afspreken wat ze wel en wat ze niet wil.
Het kan ook zijn dat mevrouw alleen een restbedrag wil besteden en niet wil hoe hoog of laag het restbedrag is. Ook in dat geval kan ze zorgen dat er een contractuele verplichting is met de genoemde Stichting Grafzorg Nederland. Ze kan bij leven een overeenkomst aangaan, die inhoudt dat bij haar overlijden bepaalde kosten uit de erfenis moeten worden betaald of dat een restbedrag wordt betaald. Het bestaan van die verplichting zorgt er voor dat over dat restbedrag geen successierechten betaald hoeven te worden en dat deze kosten behoren tot de kosten van de lijkbezorging, waar de kinderen geen aanspraak meer op kunnen maken. Deze constructie wordt ook wel gebruikt wanneer mensen na hun dood een graf langere tijd in stand willen houden, maar geen of weinig contant geld hebben om het bij leven te betalen, maar wel bijvoorbeeld een eigen huis hebben. Als het huis na hun overlijden wordt verkocht, ligt er de contractuele verplichting om op dat moment de kosten voor het graf te voldoen. Het is het beste om die wens niet alleen in een overeenkomst, maar ook in het testament of codicil vast te leggen.
Maar in het algemeen is het het beste om zaken zelf bij leven te regelen en niet al te veel te vertrouwen op de nabestaanden. Ik ken vele voorbeelden van gevallen waarin een testament niet of niet geheel wordt uitgevoerd, of leidt tot flinke familieruzies. Voorkomen is beter dan genezen.
mr W.G.H.M. van der Putten
februari 2000
