Voor de leeuwen
25 augustus 2002
Vraag nummer: 929 (oude nummer: 1255)
Geachte heer Van der Putten,
Al enige tijd volg ik binnen Uitvaart.nl uw juridische rubriek, juist omdat ik een meer dan normale funeraire belangstelling. Onlangs las ik in het boekje "De dood is springlevend" over uitvaartvernieuwing door leden van het Netwerk Uitvaartvernieuwers. Ik word hier een beetje lacherig van. Rouwzakdoeken, grafkunst, rouwsieraden, het is slechts een teruggrijpen op een rijk verleden in plaats van vernieuwen. U zult zich ongetwijfeld afvragen wanneer nu eindelijk de vraag komt. Wel, die komt er nu.
Wat werkelijk uitvaartvernieuwend zou zijn is een andere manier (of meerdere alternatieve manieren) van lijkbezorging. Waarom zitten Nederlanders nu al decennia gebonden aan de keuze tussen begraven en cremeren?? Waarom niet eens echt vernieuwen en een alternatieve manier van lijkbezorging. Als warm voorstander van de kringloop-gedachte zou ik het bijzonder prettig vinden als mijn lichaam bij voorbeeld aan de leeuwen gevoerd zou kunnen worden, ipv dat saaie begraven en cremeren. En waarom ook eigenlijk niet?? In andere landen als India kun je toch ook nog aan de dieren (vogels) gevoederd worden!
Dompteur
Antwoord:
Geachte "dompteur",
wat nieuw is of niet nieuw is, of wat als zodanig ervaren wordt, is altijd slechts nieuw of oud tegen de achtergrond van wat op een bepaald moment gewoon is.
U zegt dat Nederlanders al decennia gebonden zijn aan de keuze tussen begraven en cremeren.
Wel, cremeren was nog niet zo heel lang geleden vernieuwend. Crematie is pas 42 jaar geleden - met veel voorbehouden - wettelijk geregeld. En pas in 1991 zijn begraven en cremeren wettelijk geheel gelijkgesteld.
In 1968 waren er nog maar 5 crematoria in Nederland; nu zijn het er ruim 40. In 1970 werd slechts 13,65% van de overledenen gecremeerd; in 1980 35%, in 1990 bijna 45% en de laatste jaren stabiliseert het percentage zich ietsje hoger. Crematie was dus een aantal decennia nieuw en vernieuwend. Maar niet heel nieuw, want in de vóórchristelijke periode werd in ons land ook al aan lijkverbranding gedaan.
Op alle maatschappelijke terreinen vinden regelmatig veranderingen plaats. Soms is het een kortstondige mode. Soms zijn het blijvende veranderingen. Wat eenieder zelf van uitvaartvernieuwing moge vinden, het is in ieder geval goed dat sommige vastgeroeste gewoonten rondom een overlijden eens ter discussie worden gesteld. Want er zijn mensen die daar baat bij hebben. Een van de belangrijkste elementen van uitvaartvernieuwing vind ik dat er begrip en acceptatie is voor individuele wensen en persoonlijke behoeften rond een uitvaart en de rouw.
Maar ook ik dwaal af. Over naar uw vraag.
U wilt uw lichaam na uw dood aan de leeuwen voederen. U stelt dat het in bijvoorbeeld India ook mogelijk is om je lichaam aan dieren te laten voederen. Nu ben ik niet zo goed thuis in Idiaase uitvaartpraktijken. Ik dacht dat het de wens van vele Hindoes was om gecremeerd te worden en niet om aan vogels gevoerderd te worden. In een deel van India wonen ook nog vele Islamieten en die wensen begraven te worden. Vele millioenen Hindoes worden niet verbrand maar begraven, omdat ze te arm zijn om een lijkverbranding te bekostigen. Ik heb wel eens gelezen - en het nu nog maar eens even nagezocht: in "Dodenbezorging en cultuur" van prof. Fahrenfort en dr. Van de Graft (uit 1942) - dat dat begraven eerder deze eeuw vaak zo slordig gebeurde, dat wilde dieren de kans kregen de lichamen op te graven en te verminken. Dat is wat anders dan doelbewust een stoffelijk overschot aan dieren voederen.
Ik denk niet dat de Nederlandse wetgever, in welke vernieuwingsgezinde stemming ook, ooit het oppeuzelen van stoffelijke overschotten door dieren als vorm van lijkbezorging zal erkennen of regelen. Wellicht is dat voor sommigen teleurstellend.
Maar er is altijd een verschil tussen theorie en praktijk. Juist voor u hoeft die praktijk geen probleem te zijn, lijkt mij. Als u wellicht oud maar in elk geval de dagen zat bent, kunt u zelf het heft in handen nemen. U voerdert uw dieren in Artis een paar dagen niet. U gaat het dierenverblijf binnen en wacht rustig af. Als wij later in de krant lezen of op TV in een of ander 'reality-programma' zien wat er met u gebeurd is, kunnen we nog eens aan u terugdenken: "Het is hem toch gelukt". Alvast gefeliciteerd.
mr W.G.H.M. van der Putten
22 december 1997
