Condoleren
2 februari 2002
Vraag nummer: 728 (oude nummer: 792)
Wed Feb 21 00:34:24 2001
Geachte Heer van der Putten,
Ik loop al een tijdje rond met de volgende vraag: Tot hoeveel tijd na een overlijden moet/mag je iemand condoleren. Door mijn werk kom ik wel eens in aanraking met nabestaanden, maar het is mij niet duidelijk wat de etiquette rondom het condoleren is.
Alvast bedankt voor u hulp omtrent deze vraag, wacht ik u antwoord af.
Mw.Dijkstra
Antwoord:
Geachte mevrouw Dijkstra,
Ik heb geen flauw idee van enige etiquette. Niet in het algemeen en niet qua termijnen tot wanneer je iemand moet condoleren.
Mij lijkt dat je de magische woorden "Gecondoleerd met het verlies van je vader/moeder/man/vrouw/kind etc." tot enkele weken na een overlijden kunt uitspreken. Maar na een paar maanden niet meer. Maar ik denk dat mensen in het algemeen dan toch wel wat aandacht op dit punt op prijs stellen. Ik houd het er dan zelf op door het iets neutraler te zeggen, in de zin van "Gut Jan, een tijd niet gezien. Hoorde nog dat je moeder een paar maanden geleden is overleden." Dan hoef je niet zo formeel statig 'gecondoleerd' te zeggen, maar heb je toch een opening waarbij je aandacht toont en waar de ander een kapstok heeft op er iets over te vertellen, als hij wil, of om er kort iets over te zeggen en vrij snel van onderwerp te veranderen als hij niet wil.Overigens ben ik zelf niet dol op condoleren. Het komt wat formeel over. Het is geen goede opening van een gesprek. De ander kan niets anders zeggen dan "Dank je wel" en dan staat het gesprek weer stil. Ik voel persoonlijk meer voor openingszinnen als "Het liep onverwacht snel af met moeder", of iets anders dat meer een opening voor een gesprekje is.Ik denk overigens dat het nooit 'te laat' is om nog eens met iemand over het overlijden van een dierbare te beginnen. Ik kom soms mensen uit mijn geboortedorp of mijn studietijd tegen die ik in jaren niet heb gezien en waarvan ik via via gehoord heb dat bijvoorbeeld een ouder overleden is. Ik praat daar dan nooit niet over, omdat ik denk dat het 'al' twee jaar geleden is of zo. Ik praat er wel over. Het laat ook zien dat ook al heb je iemand lang niet gezien of gesproken, iemand toch belangrijk was om tussentijds aan te denken. Ik heb eigenlijk ook zelden of nooit afwerende reacties gehad dat mensen er duidelijk niet over willen praten na lange tijd. Ik sta er in de regel niet zo bij stil, maar nu u die vraag stelt loop ik in gedachten eens wat situaties van de afgelopen jaren na. Integendeel, ik merk dat mensen het zeer op prijs stellen om er ook na lange tijd over te praten. Mijn conclusie is dat er geen limiet is om er over te praten. Je kunt ook na jaren nog condoleren.
