Wat is de consequentie t.a.v. het gebruiksrecht als as/urn andere bestemming heeft gekregen?
26 januari 2009
Vraag nummer: 6118 (oude nummer: 12207)
Geachte heer Van der Putten,
Om maar weer eens gebruik te maken van uw leerzame (en snelle!) antwoorden, het volgende;
Indien een gebruiksrecht (nis/tuin) wordt afgegeven voor een overeenkomen periode en de rechthebbende wil reeds gedurende die periode een andere bestemming aan de as geven, maakt daarvoor een afspraak en tekent vervolgens voor het meenemen ervan, wat zijn hierdoor de consequenties t.a.v. het gebruiksrecht? Het gebruiksrecht is immers afgegeven in combinatie van die bepaalde as. Kan een rechthebbende claimen dat een ruimte de resterende periode ongebruikt blijft of mag die ruimte na het meegeven van de as opnieuw uitgegeven worden?
Een lege ruimte die niet door een ander gebruikt mag gaan worden, is geen wenselijke situatie (wat vertel je immers mensen die daar graag de as van hun dierbare neer hadden willen zetten). Hoe zorg ik er op een gepaste manier voor dat die ruimte in dergelijke gevallen weer opnieuw uitgegeven kan worden?
Alvast weer hartelijk dank voor uw antwoord en met vriendelijke groet,
XX
Antwoord:
Geachte mevrouw,
Het gebruiksrecht heeft altijd uitsluitend betrekking op het graf in de urnentuin of de nis, nooit op de as.
Dat lijkt wel eens door elkaar te lopen, omdat je in een overeenkomst voor een urnenruimte vaak ook meteen vastlegt wiens as daar zal worden geplaatst. Maar dat is meer voor de duidelijkheid dan dat het juridische betekenis heeft. Stel dat iemand meerdere overeenkomsten voor meerdere nissen heeft, dan weet je niet zo snel welke overeenkomst bij welke nis hoort. Nummers zijn abstract. Maar als je dan in de overeenkomst kunt zien "Oh, dat is de nis van Oma" en "Dat is de nis van tante Marie", dan is dat gewoon makkelijk voor veel mensen. Bovendien zit in zo'n overeenkomst dan ook de opdracht voor plaatsing van de asbus verweven, wat ook makkelijk is. Het is ook makkelijk dat als het bij de rechthebbenden om oudere mensen gaan die zelf overlijden, nabestaanden die zulke papieren vinden, snel kunnen zien om wiens nis het gaat.
Maar juridisch maakt het eigenlijk niet uit wiens as er in de nis staat, als het gaat om het gebruiksrecht.
Als iemand een nis/tuingraf huurt voor bijvoorbeeld 20 jaar en na 8 jaar besluit om de as een andere bestemming te geven, bijvoorbeeld verstrooien of thuis bewaren, dan staat die nis of dat graf nog 12 jaar te zijner beschikking. Hij kan er dan over 3 jaar de asbus van een ander familielid laten plaatsen, bijvoorbeeld.
Vergelijkt u het maar met de huur van een flat voor 1 jaar. Ik kan er de eerste maanden dochter A in laten wonen, maar voor de rest van het jaar leeg laten staan. En misschien aan het eind van het jaar dochter B er laten wonen.
De huur of het gebruiksrecht van de ruimte is niet afhankelijk van de persoon die er woont of van de vraag wiens as er staat. Dat is letterlijk en figuurlijk inwisselbaar.
Ik merk wel vaker dat hier misverstanden over zijn. Bijvoorbeeld dat als een graf of urnenruimte voor 20 jaar wordt gehuurd ('er worden rechten op gevestigd' moet ik dan netjes zeggen) en aan de as tussentijds een andere bestemming wordt gegeven, dat men denkt dat er dan meteen afstand wordt gedaan van het gebruiksrecht. Dat is natuurlijk niet zo en niet nodig. Als de rechthebbende zeker weet dat hij er geen gebruik meer van zal maken, kan hij inderdaad afstand doen. Waarom iets bewaren waarvan je zeker weet dat je het noot gebruikt? Maar als je aarzelt, kun je de grafrechten gewoon houden. Je hebt dan wel een lege plaats, maar als iemand in de familie of kennissenkring overlijdt, kan die meteen van de ruimte gebruik maken. Daar is natuurlijk helemaal niets op tegen, er is immers ook al voor betaald.
U kunt het misschien zonde vinden dat een nis leeg staat omdat aan de as een andere bestemming is gegeven, terwijl andere mensen op een wachtlijst staan om voor een nis in aanmerking te komen. Ja, dat is dan jammer. U kunt dan altijd de rechthebbende van de lege nis vragen om afstand te doen. En u kunt ook aanbieden om een financiele tegemoetkoming te geven als afstand worden gedaan (men heeft er geen recht op, maar men heeft ook geen plicht om afstand te doen). U kunt niemand dwingen om de rechten op de nis op te geven.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
