Asbus is zoek na verzending
2 oktober 2002
Vraag nummer: 1212 (oude nummer: 1550)
Thu Mar 25 01:35:27 1999
Ik ben vanochtend (gisteren, woensdag eigenlijk) gebeld door een mevrouw, die me het trieste verhaal vertelde dat de asbus van haar begin vorige maand overleden echtgenoot bij de PTT zoek was geraakt. Ik kan en zal niet elk telefoontje op internet plaatsen, maar deze mevrouw kwam aan mijn naam en telefoonnummer, omdat haar zoon deze rubriek had gezien.
Omdat mevrouw mijn antwoord op haar vragen gevoelsmatig moeilijk accepteert, plaats ik de zaak in de verwachting dat de betreffende zoon de zaak herkent en alsnog met zijn moeder kan bespreken.
Mevrouw vertelde een zeer uitvoerig en gedetailleerd verhaal, dat als volgt kan worden samengevat.
De betreffende echtgenoot is begin februari overleden. Hij is gecremeerd. Na een maand zou de as kunnen worden vrijgegeven om bijgezet te kunnen worden in een familiegraf op een grote begraafplaats in Amsterdam. Voor de bijzetting was een datum gepland; de bijzetting zou door een schare familie en vrienden worden bijgewoond. Enkele dagen voor de bijzetting informeerde de begraafplaats waar de asbus bleef. De asbus was door het crematorium als postpakket naar de begraafplaats gezonden, maar daar niet aangekomen. PTT Post werd van de vermissing op de hoogte gesteld, maar kon het pakket niet traceren, omdat het crematorium vergeten was een sticker met barcode op het pakket te plakken.
Navraag bij alle sorteercentra e.d. leverde niets op.
Antwoord:
Mevrouw was door deze vermissing nogal ontdaan. Zij wil nu het crematorium aanklagen en een schadevergoeding vragen. Een begrijpelijke reactie, maar de vraag is of het kan en of het zin heeft. Beide vragen heb ik ontkennend beantwoord (tot ongenoegen van mevrouw).
Strafbaar is het wederrechtelijk wegmaken van een lijk. Ik denk dat de betreffende bepaling ook voor een asbus zal opgaan. Maar een privé-persoon kan niets of niemand aanklagen of strafrechtelijk vervolgen. Dat kan alleen de officier van justitie. Men kan natuurlijk aangifte doen, maar de vraag is of de officier er iets mee kan. Als vaststaat of aannemelijk kan worden gemaakt dat het crematorium opzettelijk de bus heeft kwijt gemaakt dan wel grove nalatigheid kan worden verweten, is dat strafbaar. Maar dat is hier niet het geval. Er is geen sprake van opzet. De enige nalatigheid is het achterwege laten van de sticker met de barcode, maar die is niet verplicht en als de bus zoek is geraakt of ergens verkeerd is bezorgd, helpt de sticker ook niet. Men weet dan wellicht dat de bus voor het laatst in Groningen is gesignaleerd, zodat men niet als eerste in Middelburg hoeft te zoeken, maar dat is ook geen garantie om de bus te vinden.
Een schadevergoeding is niet aan de orde. Om een schade vergoed te krijgen, moet er naar Nederlands recht eerst schade zijn. De enige materiële schade die ik zie zijn de portokosten, maar die schade heeft mevrouw niet geleden maar het crematorium.
Mevrouw zegt dat de asbus onbetaalbaar is. Dat klopt. En mede daarom zal de rechter geen schade toekennen. Immateriële schade (verdriet) wordt in Nederland in het algemeen niet vergoed. Er is ook geen maatstaf voor. Moeten de kinderen ieder fl. 1.000.000,- krijgen, vrienden fl. 100,000,- en de buren fl. 100,-? Soms kan een goede vriend er veel meer verdriet van hebben dan een kind en, nogmaals, wat is dan de maatstaf? Moeten kinderen voor de rechter aan de hand van een stapel verjaardagskaarten gaan bewijzen dat zij allemaal heel veel van hun vader hielden? Als je het zo achter elkaar opschrijft lijkt het alsof het belachelijk wordt gemaakt, maar het is niet te meten. Nederland is wat dat betreft nuchterder dan Amerika.
Mevrouw sprak er haar afkeuring over uit dat asbussen per post worden verzonden en niet door iemand per auto wordt gebracht. Vroeger gebeurde dat laatste ook wel, maar de kosten liepen dusdanig op dat daar ook veel klachten over kwamen. Fl. 500,- betalen om een asbus naar Groningen te laten brengen als de PTT dat voor fl 15,- doet, is een behoorlijk verschil. Bovendien is een eigen bezorgdienst ook geen garantie dat er geen fout kan worden gemaakt. Als iemand van een crematorium in Amsterdam een rondrit maakt en bussen moet afleveren in Utrecht, 's-Hertogenbosch, Eindhoven en Maastricht, kan hij zich ook vergissen. Of hij kan een auto-ongeluk krijgen waarbij de bus ook verloren gaat.
Door de bus te laten verzenden door en via derden, werd een risico gelopen dat het transport door toedoen van derden niet goed gaat. Als nabestaanden dat risico niet willen lopen, kunnen zij de bus ook zelf ophalen en wegbrengen.
Wellicht wordt de asbus de komende periode toch nog gevonden. Laten we het hopen. Maar hoe verschrikkelijk de vermissing ook is, ik zie het juridisch als 'een ongeluk' of 'pech' waar geen juridische acties mogelijk zijn.
mr W.G.H.M. van der Putten
25 maart 1999
