Gevolgen afstand doen van grafrechten

13 juni 2023

Vraag nummer: 66834

Beste dhr. van der Putten,

Ik heb een vraag;
De particuliere graven worden uitgegeven voor de tijd van 30 jaar of voor onbepaalde tijd, mogen wij als gemeente dan de termijn aanpassen als de rechthebbende afstand doet? (Voorbeeld: termijn is ingehuurd voor 30 jaar op 01-01-2000. Rechthebbende doet afstand op 01-01-2020. Dan loopt de termijn nog 10 jaar. Maar wij als gemeente passen dit dan aan, zodat wanneer een andere rechthebbende komt, wij het graf weer opnieuw kunnen uitgeven vanaf 01-01-2020.)

Of is het zo dat als er eenmaal betaald is voor 30 jaar of onbepaalde tijd, ook al doet rechthebbende afstand. Die 30 jaar of onbepaalde tijd blijft staan en dat een nieuwe rechthebbende dit dan kan overnemen?
Of hangt dit ook nog weer af van wat destijds in de verordening stond.

2e vraag: krijgt de gemeente dan de grafrechten( om te bepalen wie er in begraven mag worden, rechten mag hebben, monument etc.) of vervallen alle rechten.

Hopelijk is het duidelijk en zie uw antwoord graag tegemoet.

Antwoord:

Geachte mevrouw,

Als afstand wordt gedaan van een graf, eindigt de termijn op de dag dat afstand wordt gedaan. De 'resterende' termijn vervalt.

Even een rekenvoorbeeld, want dat gebruikt u zelf ook. En dat vind ik fijn, want een voorbeeld geeft vaak een beter begrip.
Stel een graf is uitgegeven op 01-01-2000. Stel, ik ben de rechthebbende en vandaag stuur ik uw gemeente een brief met de mededeling dat ik de rechten wil laten vervallen. Vandaag is het 13 juni 2023. De brief komt morgen bij de gemeente binnen. Dan kunt u noteren dat de rechten meteen, op 14 juni 2023, vervallen. Of het grafrecht in 2000 voor 30 jaar of voor onbepaalde tijd is uitgegeven, maakt niet uit. Alles na 13 juni 2023 vervalt.

Het antwoord op uw 2e vraag is dus: ja, alle rechten vervallen.

Men moet wel goed kijken of er werkelijk meteen afstand wordt gedaan van het graf, dan wel dat de rechthebbende iets anders bedoelt. Als een rechthebbende (van een ander graf) een brief krijgt over de verlengingen van de grafrechten per 1 juli 2024 en de rechten niet wil verlengen en zegt afstand te doen van het graf, lopen de rechten gewoon door tot 1 juli 2024. Een rechthebbende zegt soms ook dat hij het graf wil laten ruimen. Dat kan een rechthebbende niet besluiten. Het is een andere manier van zeggen dat hij de grafrechten niet wil voorzetten. Over ruiming beslist de begraafplaatshouder.

Er zijn begraafplaatsen die zelf verwarring scheppen door aan rechthebbenden te vragen of ze de grafrechten willen verlengen, dan wel afstand willen doen van het graf. Dat is juridisch onzin. Als de grafrechten niet verlengd worden, wordt geen afstand gedaan, maar vervallen de rechten aan het einde van de termijn automatisch. De rechten 'vallen ook niet toe aan de gemeente', of zoiets, wat ik ook wel eens lees. Er zijn dan vanaf een bepaalde datum gewoon geen rechten meer. Maar de lopende termijn moet wel helemaal worden volgemaakt.
Dat is ook in het belang van andere nabestaanden, die er op rekenen dat de grafrechten nog een bepaalde periode blijven bestaan. En dan niet eerder gaan vragen of ze die rechten kunnen voortzetten.

Dat kan ook een aanpak zijn als een rechthebbende eerder wel bewust afstand doet van een graf: de begraafplaatshouder kan een bordje bij het graf plaatsen om met belangstellenden in aanraking te komen die de grafrechten misschien wel willen voortzetten. Als dat het geval is, gaat het niet om herstel van de oude rechten, maar het vestigen van nieuwe rechten.

Verwarrend vind ik eerlijk gezegd ook het 'tussendoor-zinnetje' in uw 2e vraag: "krijgt de gemeente dan de grafrechten( om te bepalen wie er in begraven mag worden, rechten mag hebben, monument etc.)". Nee, de gemeente krijgt de grafrechten niet. De gemeente gaat ook niet bepalen wie er in dat graf begraven mag worden, etc.
Want de grafrechten zijn vervallen.
Als de grafrechten vervallen zijn, oefent niemand die rechten uit, ook de gemeente niet. De rechten zijn er niet meer.

Als er nieuwe rechten op het graf gevestigd worden, gaat het gewoon om het vestigen van nieuwe rechten volgens de nu geldende beheersverordening. Dat kan gevolgen hebben, zoals dat men nu gebonden is aan de huidige maten van een grafmonument. Bij een oud graf kan het soms zo zijn dat een bestaand oud gedenkteken nog in een overgangssituatie viel. Ook dat eindigt als het grafrecht eindigt.

Met vriendelijke groet,

mr W.G.H.M. van der Putten


TIP
Nieuwe site voor mensen die zelf de regie over hun overlijden in handen willen hebben:
www.exit.nl. Met:
- documenten voor medische beslissingen: euthanasieverklaring, volmacht, behandelverbod etc.;
- uitvaartwensen vastleggen;
- een eenvoudige crematie regelen.

TIP
Een uitvaart zoals u dat wilt, zonder compromisssen. Regel hier uw uw exclusieve begrafenis of crematie.

TIP
Bezoek ook eens de video-adviesrubriek: Infotheek - reportages – kijkersvragen - juridische vragen en antwoorden.
Zoals: Hoe kan een graf voor eeuwig blijven bestaan?