Toelaten pers (onder begeleiding) bij ruimingswerkzaamheden
2 november 2002
Vraag nummer: 1436 (oude nummer: 1790)
Tue Sep 4 15:27:24 2001
Na het beëindigen van de procedure tot het ruimen van graven (27 juli 2001) zonder reacties, zijn we vorige week aangevangen met het ruimen van graven.
Nu heeft de pers verzocht om onder begeleiding van de wethouder en mij (toezicht houder) het gebied wat afgeschermd is door een 2 meter hoge schutting te mogen bezoeken en eventueel een foto maken.
Ik ben hier eigenlijk op tegen maar de wethouder wil openheid geven en zegt dat het anders toch in de pers komt op wat voor manier dan ook.
Mijn vraag is; als we hieraan meewerken in hoeverre handelen we dan in strijd met de Wet op de lijkbezorging?
De ontmoeting met de pers is gepland op donderdag; ik hoop dat u mij voor die tijd kan informeren.
Hoogachtend,
projectmedewerker cultuurtechniek
A. B. Verhulst
Antwoord:
Tue Sep 4 17:09:21 2001
Geachte heer Verhulst,
Het toelaten van pers bij ruimingen en dan nog het maken van foto's is zo'n beetje wel het allerlaatste wat je redelijkerwijs moet en kunt doen. Ook al is het onder begeleiding van de wethouder. Sterker, ook die wethouder mag er helemaal niet bij zijn.
Deze zaken zijn niet geregeld in de Wet op de lijkbezorging, maar in de beheersverordeningen. Uw beheersverordening heeft vast en zeker ook het voorschrift dat opgraving en ruiming alleen zijn toegestaan als uitsluitend het met die werkzaamheden belaste personeel aanwezig is. De verordening is gewoon 'de wet' voor die begraafplaats. Een wethouder overtreedt strikt genomen al zijn eigen gemeentelijke regels, als hij/zij er bij aanwezig wil zijn.
Een ambtelijk advies aan de wethouder kan en mag dan ook niet anders luiden dan dat het bezoek niet is toegestaan. Het is een voorschrift van de gemeenteraad en daar moet ook een wethouder zich aan houden.
Dat is de formele kant van de zaak. Meer feitelijk is het ook gewoon niet wenselijk dat er allerlei mensen rondlopen die er niets te zoeken hebben. Je kunt wel eens een uitzondering maken, bijvoorbeeld voor een regionale medewerker van de inspectie voor de milieuhygiëne die graag eens een ruiming in de praktijk ziet. Maar dat is dan functioneel. Het kan ook wel functioneel zijn dat een wethouder als bestuurlijk verantwoordelijke persoon eens in ogenschouw neemt, wat bestuurlijk onder zijn verantwoordelijkheid valt. Maar dan heeft zijn bezoekje een functie.
Je weet bij ruimingen nooit wat je ziet of tegenkomt. Het kan soms door mensen ook wel als choquerend worden ervaren. Als je net toevallig 3 stoffelijke overschotten in lijkhoezen tegen komt, die maar deels ontbonden zijn, kan dat een heel vertekend beeld geven. Je weet dan nooit wat pers er van maakt. Een artikel is dan mogelijk te veel gericht op een incident dan op het geheel. Foto's van ruimingen lijken mij ook niet gewenst. Op zich is een foto van een schedel of stukken been in het zand weliswaar niet zo schokkend, maar het is in wezen toch een soort aantasting van privacy van de overledene. Zou u willen dat u 25 jaar na uw dood op de foto in de krant staat? Ik zou persoonlijk als nabestaande er wel bezwaar tegen hebben als het skelet van mijn grootouders in de krant komt of kan komen, ook al staat er geen naam bij.
Een bezwaar van het toelaten van mensen bij ruimingen is ook, dat men soms weet of kan weten welke persoon op een bepaalde lokatie gelegen heeft. Er zijn begraafplaatsen die ruimingswerkzaamheden uit principe uitbesteden aan gespecialiseerde bedrijven, om te voorkomen dat medewerkers geconfronteerd worden met de stoffelijke resten van mensen uit hun dorp die ze vroeger persoonlijk hebben gekend.
Sommigen vinden dat geen probleem, maar het ligt wel gevoelig.
Dat er geruimd wordt is op zich geen geheim en het is ook niet nodig om over de praktijk van het ruimen geheimzinnig te doen, maar om er pers bij toe te laten is iets wat toch wel ver gaat. Stel dat men een rapportage wil maken over stervende mensen en de dokter zegt "Loop maar een weekje mee en maak maar foto's". Dat zouden we te ver vinden gaan. Tenminste zou de betrokken stervende persoon kunnen zeggen dat hij of zij dat wel of niet goed vindt. Maar overledenen hebben geen stem en kunnen geen toestemming geven om bij de ruiming van hun graf aanwezig te zijn. Dan moet hun privacy beschermd worden door de houder van de begraafplaats. Die doet dat ook in een beheersverordening. Ik vind het zeer ongepast dat een wethouder meent om dat zomaar terzijde te kunnen schuiven.
mr W.G.H.M. van der Putten
4 september 2001
