Looptijd van grafrechten
9 september 2003
Vraag nummer: 2459 (oude nummer: 3027)
Geachte heer/mevrouw van der Putten,
In art 28 Wlb staat dat het uitsluitend recht op een graf voor een periode van tenminste 20 jaar kan worden uitgegeven. In mijn geval is het voor de duur van 10 jaar uitgegeven en moeten er daarna weer opnieuw grafrechten voor betaald worden. Mag er zomaar worden afgeweken van de wet? En hoe zit het met het ruimen, in art 31 Wlb staat dat dat na 10 jaren al mag. Maar hoe kan dat als grafrechten voor een periode van tenminste 20 jaar gevestigd worden??
Het contract is eenzijdig opgesteld, mag dat? Is dat gebruikelijk voor het vastleggen van grafrechten?
Ik hoop dat u mij kunt helpen, alvast vriendelijk bedankt voor de moeite.
Met vriendelijke groet,
Mevr. V. van Wijk
Antwoord:
Geachte mevrouw,
Het uitsluitend recht op een graf kan inderdaad alleen voor minstens 20 jaar worden uitgegeven. Vervolgens kan het telkens met 10 jaar worden verlengd.
Het 'zomaar afwijken' van de wet kan niet; dit is dwingend recht. Een rechter zou een dergelijk contract/grafakte zonder pardon onmiddellijk nietig verklaren. Althans voor wat betreft de termijn.
Ik zou dus nog maar eens in overleg treden met de houder van 'uw' begraafplaats. En haar adviseren om in overleg te treden met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (als het een gemeentelijke begraafplaats is), het bisdom (RK begraafplaats) of de Vereniging van Kerkvoogdijen (NH begraafplaats) of de Landelijke Organisatie van Begraafplaatsen (binnenkort bereikbaar via de site www.begraafplaats.nl).
Inderdaad staat in er in de wet dat na 10 jaar geruimd mag worden. Maar die 10 jaar lopen niet na de datum van uifgifte van het graf, maar na de laatste begraving in een graf. U moet zich realiseren dat de regel van artikel 31 voor alle soorten graven geldt en dat een algemeen graf wél voor 10 jaar uitgegeven kan worden. En dat een graf met een uitsluitend recht vaak voor een echtpaar bestemd is; artikel 31 zorgt er dan voor dat wanneer de langstlevende echtgenoot bijvoorbeeld 14 jaar na de eerst overledene overlijdt en begraven wordt, het graf niet na 20 jaar na uitgifte al geruimd wordt en de langstlevende nog maar 6 jaar begraven is. De termijn van 20 jaar moet dan worden opgerekt naar minstens 24 jaar.
Ruiming van een graf met een uitsluitend recht is niet mogelijk zonder toestemming van de rechthebbende, dat staat ook in de wet. Dat is relevant voor het geval men een graf wil schudden (zie de sub-rubriek Graf ruimen voor een uitleg van 'schudden').
De grafakte is inderdaad altijd eenzijdig opgesteld, maar dat wordt door de rechter geaccepteerd. U begrijpt dat je op begraafplaatsen met minimaal honderden en soms tienduizenden graven niet telkens in onderhandeling kunt over de precieze voorwaarden en afspraken voor elk afzonderlijk graf. Dat is voor het beheer niet hanteerbaar. Maar men moet vóór het graf wordt uitgegeven betrokkene wel de regels van het reglement in handen geven, zodat men vooraf weet aan welke regels men zich moet houden. Dan kan men dus ook vóóraf besluiten om er onder deze voorwaarden maar van af te zien en voor een andere begraafplaats te kiezen.
Dat geldt op grond van het Burgerlijk Wetboek voor alle vormen van algemene voorwaarden en dus ook voor het reglement en het contract van een begraafplaats/graf. Een kerkelijke of andere particuliere begraafplaats moet dus vóór de eerste begrafenis in een graf alle regels overhandigen, of dat tenminste aanbieden. (Dat is in mijn ervaring ook altijd het allereerste punt waar een advocaat mee begint, als er een probleem is met een graf op een kerkelijke of andere bijzondere begraafplaats).
Bij gemeentelijke begraafplaatsen ligt het anders. De gemeente hoeft niet vooraf de regels van de begraafplaats te overhandigen. Hier geldt geen burgerlijk recht en geen Burgerlijk Wetboek. Maar alle regelingen van een gemeente zijn per definitie al openbaar en op te vragen, zodat betrokkenen kunnen weten (tenminste behoren te weten) dat ze die regels vooraf - voorafgaand aan een begrafenis - kunnen opvragen.
mr W.G.H.M. van der Putten
