Kan de gemeente oude rechten vervallen verklaren?
27 oktober 2015
Vraag nummer: 44084
Geachte heer Van der Putten,
Gedurende vele jaren volg ik uw boeiende vragenrubriek die een problematiek behandelt waarmee we allemaal mee te maken krijgen. Mijn dank voor de eerder aan mij verstrekte antwoorden.
De gemeente Schouwen-Duiveland heeft onlangs een “Concept Begraven op Schouwen-Duiveland” ter inzage gelegd. “Er komt een nieuw handboek voor het begraafplaatsenbeheer op Schouwen-Duiveland. Dit handboek voorziet in een visie op het begraafplaatsbeheer en op voldoende capaciteit in de komende 5 jaar”.
Vanaf de site van de gemeente is het handboek in te zien en te downloaden.
Ook deze gemeente “tobt” met graven die in het verleden voor onbepaalde tijd zijn uitgegeven en nu als een last worden ervaren.
In de vorm van constateringen en conclusies worden voorstellen gedaan die graven aan te pakken:
Pag. 33.
Graven die zijn uitgegeven voor onbepaalde tijd maar waar in de verordening wel een termijn aan werd gekoppeld van respectievelijk tien of twintig jaar, worden vervallen verklaard en bovengronds geruimd.
Graven die zijn uitgegeven voor onbepaalde tijd, de zogenaamde eeuwigdurende rechten, worden gelijktijdig en kosteloos omgezet in een grafrecht voor de duur van dertig jaar met de mogelijkheid, tegen betaling, het recht telkens met tien jaar te verlengen.
Pag 35.
De wetgever erkent dit probleem voor de beheerder en biedt in de Wlb de handvatten om het recht voor onbepaalde tijd of langdurige rechten om te zetten in een recht voor bepaalde tijd, met het oogmerk dat de beheerder de regie krijgt over het graf en daarmee over de begraafplaats. Met deze regie beschikt de beheerder over duidelijkheid over de status van het graf en kan daar, op termijn, naar handelen. Wanneer de huidige situatie niet verandert blijft dit ‘eeuwigdurend’ onduidelijk
Pag. 36.
Omwille van de genoemde redenen (duidelijkheid verschaffen, regie kunnen voeren op de toekomst van de begraafplaats, onderhoud aan de grafbedekking en het streven naar rechtsgelijkheid) wordt geadviseerd alle in het verleden verleende grafrechten zonder einddatum (de zogenaamde eeuwigdurende’ grafrechten) gelijktijdig en voor de rechthebbende kosteloos om te zetten in een grafrecht voor de nu gebruikelijke duur van dertig jaar, inclusief de mogelijkheid het recht aansluitend met onderhoudsrecht, wel tegen betaling conform de huidige regelgeving, telkens met tien jaar te verlengen.
Vragen:
- Kan de gemeente graven die voor onbepaalde tijd zijn uitgegeven vervallen verklaren, er misschien op speculerend dat een aantal rechthebbenden verzuimt bezwaar te maken?
- Gaat de grafakte (de afspraak tussen beheerder en rechthebbende) voor het gestelde in een verordening? Gaat de vergelijking op met algemene voorwaarden van bedrijven. Ze zijn bindend "tenzij andere voorwaarden uitdrukkelijk en schriftelijk zijn overeengekomen“.
Bij deze dank ik u alvast voor uw antwoord.
Met vriendelijke groeten,
N.A. Delst
Antwoord:
Geachte heer,
Als de gemeente graven voor onbepaalde tijd vervallen verklaart of omzet, kan dat alleen door een individueel besluit per graf. Men kan niet bij verordening of beleidsnota in 1 klap alle of veel grafrechten voor onbepaalde tijd vervallen verklaren; dat kan alleen bij wet. Bij elk individueel besluit zal aangegeven moeten worden hoe men tegen dat besluit bezwaar kan maken.
Er zijn echter diverse voorbeelden van gemeenten die in een keer bij verordening een ingrijpende verandering op de inhoud van grafrechten wilden doorvoeren (ik denk o.a. aan Geldermalsen, Zwartewaterland). Dat bleef bij de lokale gemeenschap niet onopgemerkt, waardoor grote aantallen mensen bezwaar maakten. Voor een deel kwamen die gemeenten terug op hun eerdere besluiten.
Ik verdenk de gemeente Schouwen-Duiveland er overigens niet van om met opzet maatregelen te treffen die onhoudbaar zijn, waarbij men er op gokt dat (bijna) niemand bezwaar maakt. Ik dien deze gemeente met enige regelmaat van advies en mijn ervaring is dat men zorgvuldig handelen voorop stelt. Ik heb de betreffende nota echter (nog) niet gelezen.
U vraagt of de grafakte (de afspraak tussen de houder van de begraafplaats en een rechthebbende) van een hogere orde is dan het gestelde in een verordening. Dat kan ik niet zonder meer zeggen, want soms kan het wel zo zijn en soms niet. Dat hangt af van de inhoud van die grafakte en van de inhoud van oude en actuele verordeningen. Maar in het algemeen is de grafakte leidend. Alleen bij wet - zoals ik al schreef - kunnen de voorwaarden van een lopend grafrecht veranderd worden. Maar als de akte en/of de verordeningen bepaalde voorbehouden bevatten, kan het anders zijn.
In het algemeen valt er eigenlijk niets anders over te zeggen dan: misschien wel, misschien niet. Pas als een concrete situatie zich voordoet kunnen alle relevante documenten bestudeerd worden en een conclusie worden getrokken.
De vergelijking met algemene voorwaarden van bedrijven (Ze zijn bindend "tenzij andere voorwaarden uitdrukkelijk en schriftelijk zijn overeengekomen“) gaat niet op voor verordeningen. Maar voor een of een of meer bepalingen van een grafakte kan wel gelden dat zij bindend zijn tenzij andere voorwaarden uitdrukkelijk en schriftelijk zijn overeengekomen of voorbehouden.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
TIP
Laat nabestaanden niet onnodig zoeken. Registreer of u een uitvaartverzekering hebt op uitvaartverzekeringsregister.nl
Ook verstandig om in te vullen als u GEEN verzekering hebt.
TIP
Vergelijk offertes van uitvaartondernemers via de site Uitvaartmarkt.nl
TIP
Bezoek ook eens de video-adviesrubriek: Infotheek - reportages - kijkersvragen - juridische vragen en antwoorden (klik hier).
Bijvoorbeeld: Kan de houder van de begraafplaats andere voorwaarden opleggen bij de overschrijving van een grafrecht?
TIP
www.urnenwinkel.nl. De mooiste collectie urnen voor de beste prijs.
