Graven vrij maken voor ruiming
2 november 2004
Vraag nummer: 3427 (oude nummer: 4871)
Ik heb een vraag over grafhuur. Een begraafplaats kan ruimtegebrek hebben. In Volendam zie je dat ze alleen algemene graven kennen met een huurtermijn van 13 jaar om het ruimtegebrek op te lossen.
Stel nu dat de begraafplaats ook eigen graven kent met de gebruikelijk huurtermijn van 20 jaar. De wet biedt de mogelijkheid om een deel van de begraafplaats te gaan ruimen en in dat kader geen verlenging toe te staan. Is het ook mogelijk om de huurtermijn van een eigen graf reglementair te beperken, bijvoorbeeld tot 20 jaar na de tweede begraving? Op die manier komen er meer graven vrij voor ruiming en heeft de begraafplaats meer ruimte beschikbaar voor nieuwe graven.
Het gaat om een katholieke begraafplaats, voor alle zekerheid.
Alvast bedankt,
Antwoord:
Geachte heer of mevrouw,
Voor eigen graven is de huurtermijn 20 jaar, dat klopt. Het is echter niet mogelijk om de huurtermijn van een graf reglementair te beperken.
Maar men mag geen verlenging weigeren, omdat men graven wil ruimen. Men kan eventueel de begraafplaats sluiten, maar dat houdt slechts in dat er niet meer begraven mag worden. In principe lopen de grafrechten op een gesloten begraafplaats gewoon door én ook het wettelijke recht (in artikel 28, lid 1, Wlb) om telkens te blijven verlengen. Echter, in sommige begraafplaatsreglementen is vroeger wel eens het voorbehoud gemaakt dat de grafrechten zouden vervallen als de begraafplaats of een deel ervan, gesloten zou worden. De vraag is of dat ook op 'uw' begraafplaats het geval is.
Maar er zijn enkele problemen. Bij sluiting moet men ook de schade vergoeden van mensen die nog in dat graf zouden hebben kunnen begraven. Denk aan echtpaar waarvan een partner erg jong is overleden en de ander er veel later, bijvoorbeeld 50 jaar later, nog bij had gemoeten/gekund. Zo iemand heeft recht op schadevergoeding. Een passende schadevergoeding is het geheel verplaatsen van het graf naar elders, inhoud en steen, met gelijke doorlooprechten.
Sluiting is aan de orde als er een technisch probleem is (grond klinkt in, grondwater komt omhoog) of wanneer een begraafplaats niet meer in trek is en in onbruik raakt. Op het moment dat bekend wordt dat het gebeurt om ruimte te maken voor andere graven, ben je als kerkhofbestuur oneigenlijk bezig en is er een grote kans dat de zaak in beroep bij gedeputeerde staten (het kent een eigen aparte wettelijke rechtgang) en anders wel in hoger beroep bij de gewone rechter sneuvelt.
Mijn conclusie is dat aan bestaande graven weinig meer te doen is. Er is geen direct juridisch middel om de graven 'af te nemen' om ze aan anderen uit te geven.
Ik kan maar één effectieve truc bedenken om de verlenging af te remmen en dat is om het heel erg duur te maken: maak een verlenging van 10 jaar even duur of duurder dan de uitgifte van een nieuw graf. Je kunt het bij wijze van spreken 10 keer zo duur maken, er zijn geen beperkende regels voor. Maar het demotiveert wel. En het zal ook wel veel protest oproepen. Maar als je voet bij stuk houdt, kan het.
Als men ruimte dringend nodig heeft, ook in de toekomst, is het uitgeven van graven in de vorm van algemeen graven eigenlijk de enige oplossing. Je stopt helemaal met gewone eigen graven uitgeven. Je geeft dan óf gewone algemene graven voor 10 jaar uit, óf je kunt een constructie bedenken dat je een soort van eigen graven maakt, op juridische basis van een algemeen graf, die je alleen verlengt als het je als begraafplaats uitkomt. En anders niet. Dat adviseer ik sinds 1991 vaak begraafplaatsen, ook katholieke.
Bestaande graven zijn bijna onaantastbaar. Je kunt verlenging alleen ontmoedigen. En dan zijn alleen zeer hoge kosten een effectief middel.
mr W.G.H.M. van der Putten
