Grafrechten vervallen ivm onbekende verblijfplaats rechthebbende
14 november 2012
Vraag nummer: 32692
In de Gemeente verordening staat dat: De rechthebbende is verplicht ervoor zorg te dragen dat zijn adres of verblijfplaats te allen tijde bij de B&W bekend is. Indien niet wordt voldaan aan deze verplichting is B&W bevoegd het recht op het particulier graf vervallen te verklaren.
Bovenstaande is afwijkend van de modelbepaling uit het VNG-model
- "te allen tijde" lijkt mij onredelijk geformuleerd?
- Niets verbied de Gemeente om in het landelijke GBA-V systeem een verblijfsplaats te checken
- gebrekkige administratie mag geen voordeel opleveren voor die zelfde Gemeente
- grafrechten zijn een zakelijk recht, ‘recht van eigen aard’
- Uitsluitende rechten op een graf kunnen niet met een latere verordening gewijzigd worden in lengte van de lopende rechten.
Is genoemde verordening eigenlijk niet onwettig naar uw deskundige mening?
Antwoord:
Geachte heer of mevrouw,
Deze bepaling in de beheersverordening van een gemeente is niet onwettig. Er is immers geen wet die verbiedt dat eigenaren van begraafplaatsen rechthebbenden verplichten om hun adres of verblijfplaats bekend te maken en om wijzigingen door te geven.
Het is wel een wat scherp geformuleerde voorwaarde. Het is niet redelijk om wanneer iemand op 6 maart doorgeeft dat hij op 1 maart verhuisd is, daar een aanleiding in te zien om de rechten op een graf vervallen te verklaren. Een redelijke en logische toepassing van deze regeling vergt enige souplesse.
Dat een bepaling afwijkt van het model van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten betekent niet dat die afwijkende bepaling onjuist of onwettig is. Sterker, soms is de bepaling van het VNG-model onjuist of ondoordacht en kan men beter iets anders regelen.
"Te allen tijde" lijkt mij mij ook wel wat scherp, maar niet onredelijk geformuleerd. Je kunt een adreswijziging ook van tevoren doorgeven. Naar wat we in het maatschappelijk verkeer normaal vinden, kan het doorgeven van een adreswijziging binnen enkele weken na de verhuizing ook redelijk zijn. Maar de rechthebbende die zijn adreswijziging later doorgeeft, loopt wel een risico dat post hem in de tussenliggende periode niet of niet goed bereikt. Dat risico is dan zijn risico.
U schrijft dat niets een gemeente verbiedt om in het landelijke GBA-V systeem een verblijfsplaats te checken, maar dat lijkt mij nou onredelijk. Er zijn 2 partijen. Het lijkt mij niet redelijk dat de ene partij telkens als hij aan de andere partij een brief of rekening wil sturen, voortdurend moet checken of het adres van die andere partij nog wel actueel is. Het lijkt mij logischer om de partij die verhuist te verplichten om die verhuizing tijdig door te geven.
Bovendien is het niet zo dat het GBA een sluitend systeem oplevert, zo heb ik mij toevallig enkele weken geleden door een teamleider van een afdeling Burgerzaken laten uitleggen. De gemeente kan soms wel adreswijzigingen zelf vinden, maar niet altijd.
Als een gemeente door eigen toedoen een gebrekkige administratie heeft, mag dat die gemeente geen voordeel opleveren, dat ben ik met u eens. Maar de gemeente kan de administratie niet zelf telkens controleren. Het is logisch dat de partij die verhuist, dat doorgeeft. Niet, dat een ander elke week opnieuw onderzoekt of een ander toevallig die week verhuisd is of niet.
Bovendien wil een wijziging in het GBA ook nog niet altijd een wijziging in het postadres of de verblijfplaats zijn. Formeel moet in het GBA het juiste adres staan. Maar ik ken bijvoorbeeld mensen die door de economische crisis met 2 huizen opgescheept zitten en soms in het ene en soms in het andere huis verblijven. In het GBA is maar een adres mogelijk.
Ja, grafrechten zijn een zakelijk recht, een ‘recht van eigen aard’. Maar dat betekent nog niet dat ze onaantastbaar zijn en nooit vervallen kunnen worden verklaard. Als de grafrechten zijn verleend op basis van de beheersverordening, zijn ze aan de voorwaarden in of krachtens die verordening gebonden. Het is mogelijk in een verordening te bepalen dat de grafrechten vervallen kunnen worden verklaard als men zich niet aan de regels van de verordening houdt.
U stelt dat uitsluitende rechten op een graf niet met een latere verordening gewijzigd kunnen worden zolang de rechten nog lopen. Ja en nee. Dat hangt af van waar het om gaat. Men kan bijvoorbeeld een graf voor 3 kisten niet in een verordening beperken tot een graf voor 2 kisten. Men kan wel regelen dat grafmonumenten die eerst 90 cm hoog mochten zijn, voortaan 85 cm hoog mogen zijn. Dat geldt dan alleen voor nieuw te plaatsen monumenten. Men mag mijns inziens zeker als regel in een verordening opnemen dat men adreswijzigingen opgeeft. De harde sanctie dat de rechten vervallen kunnen worden verklaard als men zich hier niet aan houdt, is misschien iets meer discutabel. Dat zal zeker kunnen gelden voor nieuw uit te geven graven, maar misschien niet voor oude bestaande graven. In voorkomende gevallen moet de rechter maar oordelen of het vervallen verklaren van de rechten juist was of niet.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
TIP
Bezoek ook eens de video-adviesrubriek: Infotheek - reportages - kijkersvragen - juridische vragen en antwoorden (klik hier).
Zoals: Wie is verantwoordelijk voor de kosten van de uitvaart?
