Sluiting R.K. Kerkhof
10 mei 2016
Vraag nummer: 46066
geachte heer v/d Putten.
Stel, het stichtings bestuur RK Kerkhof sluit het kerkhof voor begravingen. Na 20 jaar zijn allen rechten verlopen of netjes afgehandeld.
Mijn vraag is nu. Wat moet er met het kerkhof gebeuren?Moet het hele kerkhof geruimd worden. Ik bedoel moeten alle graven geruimd worden, dus moeten alle overblijfselen opgegraven worden en wat moet er dan met de botten gebeuren? Er zijn ook nog grafkelders aanwezig. Of kan men alle graven schudden en het kerkhof aanplanten met bomen?
Graag uw reactie
Groeten J.H.B.
Antwoord:
Geachte heer,
Als een begraafplaats 'gesloten' wordt, betekent dat dat er geen overledenen meer begraven mogen worden. Maar er zouden bijvoorbeeld nog wel asbussen op of in de graven geplaatst mogen worden. Er zou ook een urnenmuur gebouwd kunnen worden. Of simpelweg as kunnen worden verstrooid. Het is ook niet zo dat de grafrechten zonder meer verlopen. Als het uitsluitende grafrechten zijn, is en blijft het bestuur wettelijk verplicht om verlengingen aan te bieden.
Alleen als bij de uitgifte van de graven de voorwaarde is gesteld dat bij sluiting de grafrechten vervallen, zijn ze vervallen.
Overigens vind ik het in het algemeen buitengewoon onverstandig om de regel te hebben dat bij sluiting van een begraafplaats de grafrechten vervallen. Men schiet zich dan in eigen voet. Men kan dan bijvoorbeeld ook geen inkomsten meer vragen voor het onderhoud van het terrein.
Wel verstandig is het om in het geval van de opheffing van de begraafplaats de regel te hebben dat de grafrechten vervallen.
In alle gevallen moet men rekening houden met terechte claims van rechthebbenden, bijvoorbeeld in de gevallen dat langstlevenden nog in het graf met hun overleden echtgenoot of partner of kind begraven zouden kunnen en willen worden. Daar ligt het voor de hand dat de kosten van verplaatsing van het graf en de vestiging van gelijke grafrechten elders vergoed worden.
"Wat, als een begraafplaats gesloten is en de grafrechten verlopen zijn?" vraagt u. "Moet het hele kerkhof dan geruimd worden?" Nee, dat hoeft niet. De inhoud van de graven kan gewoon onaangeroerd blijven liggen. Ook de grafmonumenten zouden kunnen blijven staan; ze zijn dan eigendom van de eigenaar van de ondergrond. Maar dat betekent ook dat de eigenaar van de ondergrond risico-aansprakelijk is bij eventuele schade door een omvallende grafsteen. Als iemand op het terrein wandelt en een steen valt om, ook al is de wandelaar zelf de oorzaak omdat hij op een steen gaat leunen, dan is de begraafplaats- of grondeigenaar aansprakelijk voor de schade die door de omvallende steen kan ontstaan, zoals een gebroken been. Bij een verbrijzeld been waardoor iemand niet meer zijn beroep zou kunnen uitoefenen en in de rolstoel belandt - ik noem maar even een ernstig ongeval met grote gevolgen - kan de schade erg hoog oplopen. Het is dan dus wel erg verstandig om staande grafstenen te verwijderen, of neer te leggen. Liggende stenen kunnen niet meer vallen.
Maar het verwijderen van de botten is dus niet nodig.
Het kan verstandig zijn om grafkelders te vullen met zand, om te voorkomen dat ze in kunnen zakken.
Het is ook zinloos om de graven te schudden, als men het kerkhof wil aanplanten met bomen. Als er goed begraven is, liggen de stoffelijke resten nooit hoger dan 1 meter onder het maaiveld. Dan kan men al een behoorlijk gat graven om een boom te planten. Maar dat mag formeel pas na 30 jaar en als er geen rechten meer op de graven rusten.
Echter, men kan de bomen ook planten op voormalige paden. Dat ligt meer voor de hand dan op graven. Dan spelen er geen termijnen waarop men iets wel of niet mag doen.
Artikel 46 Wet op de lijkbezorging zegt over een gesloten begraafplaats o.a. het volgende:
- De begraafplaats blijft, onverminderd het bepaalde in de artikelen 29-31 en 66, gedurende twintig jaren onaangeroerd liggen.
- De grond mag, gedurende tien jaren na afloop van de in het (vorige) lid genoemde termijn (van twintig jaren), of, indien toepassing is gegeven aan artikel 31, vierde lid, na afloop van de krachtens die bepaling gestelde termijn slechts tot bezaaiing of beplanting worden gebruikt, mits niet dieper dan 0,5 m wordt gegraven. Gedeputeerde staten kunnen vergunning verlenen tot uitgraving ter meerdere diepte.
Het vorenstaande geldt als de grafrechten vervallen zijn.
Maar als de grafrechten niet vervallen zijn mag een particulier graf alleen met toestemming van de rechthebbende tot bezaaiing of beplanting worden gebruikt. Voorwaarden zijn dat dit pas mag na 20 jaar na de sluiting en indien niet dieper dan 0,5 m wordt gegraven.
De rechthebbende hoeft hier niet aan mee te werken. Er mag niet aan een particulier graf op een gesloten begraafplaats gekomen worden, als behoorlijk in het onderhoud wordt voorzien.
Ook dit is geregeld in artikel 46 van de Wet op de lijkbezorging.
Alleen als bij de uitgifte van de graven de voorwaarde is gesteld dat bij sluiting de grafrechten vervallen, zijn ze vervallen, schreef ik al. Er kan ook eerder dan 20 jaar van alles met de grond gedaan worden, bijvoorbeeld woningen bouwen, als de graven meteen na het vervallen van de rechten geruimd worden.
Men hoeft dus helemaal niet altijd 20 of 30 jaar ergens op te wachten.
Wanneer men geen bijzondere plannen met de grond heeft zoals de bouw van woningen of kantoren of de aanleg van een weg e.d. kunnen de stoffelijke resten rustig tot de eeuwigheid blijven liggen. Als er wel zulke plannen zijn, kunnen de resten geruimd worden als men daadwerkelijk met de bouw of aanleg begint. Althans, enkele dagen tevoren. De stoffelijke resten kunnen dan ook op een andere begraafplaats ter aarde worden besteld in een verzamelgraf.
Als u er meer over wilt weten, kunt u dat lezen in mijn boek 'Begraving' (uitgave SDU). Daar worden alle aspecten van sluiting en opheffing van een begraafplaats systematisch belicht.
Zie ook andere vragen in de subrubriek 'Sluiten of opheffen begraafplaats'.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
TIP
Laat nabestaanden niet onnodig zoeken naar oude polissen. Registreer of u een uitvaartverzekering hebt op uitvaartverzekeringsregister.nl
Ook verstandig om in te vullen als u GEEN verzekering hebt.
TIP
Vergelijk offertes van uitvaartondernemers via de site Uitvaartmarkt.nl
