Sluiting begraafplaats (en termijnen)
8 november 2004
Vraag nummer: 3446 (oude nummer: 4900)
Geachte heer Van der Putten,
In uw rubriek zijn al veel vragen over het sluiten van een begraafplaats geweest; ik heb er ook al veel informatie uit kunnen halen. Toch zit ik nog met een vraag.
In onze gemeente wordt momenteel onderzocht of we één van de drie begraafplaatsen kunnen sluiten. Er vinden op die begraafplaats sinds een aantal jaren alleen nog maar bijzettingen plaats. De laatste bijzetting tot nu toe dateert van 21 juni 2002 en uit de diverse antwoorden heb ik kunnen opmaken dat de sluitingsdatum dan 22 juni 2012 wordt. Nu mijn vraag: wat gebeurt er als in de tijd tot 2012 mensen komen te overlijden die nog in de bestaande graven bijgezet kunnen worden? Er zijn nog zo'n 50 graven met rechthebbenden waarin bijgezet kan worden. Als je dan nog zou bijzetten zit je steeds met de wettelijke termijn van 10 jaar grafrust waardoor je dan eigenlijk niet in 2012 zou kunnen sluiten. In het huidige bewijs uitgifte grafruimte (wordt alleen uitgegeven bij huur (eigen) graven) is wel opgenomen dat het recht tot begraven in een eigen graf eindigt wanneer de begraafplaats gesloten is verklaard, maar dat is op dit moment dus pas in 2012. Ik hoop dat u mij hierop antwoord kunt geven.
Met vriendelijke groeten,
mevr. P. Selles
medewerkster afd. Openbare Werken
p.s. Mijn complimenten voor uw site en uw rubriek.
Antwoord:
Geachte mevrouw Selles,
Het is maar goed dat u de vraag stelt, want uw conclusie was niet juist. De sluiting kan veel eerder zijn dan in 2012.
Er kunnen zich 2 verschillende situaties voordoen. De ene is: men wil gaan sluiten en de andere is dat men op een bepaald moment merkt dat er al heel lang niet meer begraven is. Er zijn ook tussenstituaties, maar die noem ik straks wel.
Als uw gemeente de begraafplaats wil sluiten, kunt u snel een advies voor B&W schrijven en dan kan de raad misschien nog volgende maand besluiten om de begraafplaats te sluiten. Er is dan nog een beroepstermijn van een maand of 6 weken (ik weet het even niet precies) en daarna is het onherroepelijk. Men hoeft dus niet te wachten, het kan vrijwel meteen. Dat is de bepaling van artikel 43 Wlb, maar - ik geef het direct toe - die bepaling is niet erg helder. U moet als het ware in artikel 43 lid 1 het woordje 'meteen' lezen, waarbij 'meteen' niet dezelfde dag is, maar na de gebruikelijke procedure van advies B&W, commissie, raad en mogelijkheid beroep van derden. Als bij een gemeente iets over 3 maanden gebeurt, is dat in gemeentelijke termen ook meteen ;-)
De andere situatie is dat na verloop van tijd blijkt dat op een begraafplaats lang niet begraven is. Dan mag de gemeente met terugwerkende kracht de begraafplaats gesloten verklaren. De terugwerkende kracht kan, als er minstens 10 jaar niet begraven is.
Als er eens soort tussensituatie is, wanneer er bijvoorbeeld 5 jaar geleden voor het laatst begraven is, geldt situatie 1: men kan 'meteen' sluiten, maar dan met ingang van nu.
Concreet in uw geval: als u nu voorstelt om de begraafplaats te sluiten, gaat de sluiting begin volgend jaar, als de raad het besluit genomen heeft. Als u zou willen dat de sluiting met terugwerkende kracht per 2002 gebeurt, moet u nog ongeveer 7,5 jaar wachten: op 22 juni 2012 mag de raad het besluit tot geslotenverklaring nemen, waarbij het gesloten zijn per 21 juni 2002 ingaat. Zie artikel 44 Wlb.
Belangrijke vraag is: wat is het nut om vast te leggen op welke datum het gesloten zijn ingaat? Of dat het met terugwerkende kracht ingaat? Daarvoor moet u kijken naar artikel 46, tweede en derde lid, van de Wet op de lijkbezorging. Er mag 20 jaar niets gebeuren; wel stoffelijke resten opgraven en individuele graven ruimen zoals dat in normaal begraafplaatsbeheer gebeurt, maar geen structurele algehele afgraving van de begraafplaats en geen andere bestemming. En na 30 jaar mag er worden gezaaid of geplant (termijn van lid 2 plus 10 jaar = 30 jaar). Maar graven waar uitsluitende rechten op rusten, moeten onaangeroerd worden gelaten. En in artikel 47 staat dat na 50 jaar na de sluiting de begraafplaats geen begraafplaats meer is (ook onder voorwaarden). De datum van sluiting is dus relevant voor het lopen van die vervolgtermijnen.
Hoe zit het met de graven waar nog in begraven kan worden? Er rusten rechten op en er is ruimte, anders kan er niet begraven worden. Als u de begraafplaats meteen sluit, kan er met ingang van het besluit tot sluiting, dus bijvoorbeeld in januari 2005, niet meer begraven worden. De sluiting is geen overgangs- of waarschuwingstermijn, zoals men wellicht denkt. Er is dus geen sprake van dat men tot 2012 nog kan begraven. Nu sluiten is nu stoppen met begraven.
Als men de begraafplaats sluit, vervallen inderdaad de grafrechten, mits.... En dan volgt weer de standaardzin die ik in 1.872 antwoorden heb gebruikt: mits dat een voorwaarde was op het moment van het uitgeven van het betreffende graf. Als grafrechten zonder die voorwaarde zijn verleend, kunnen dergelijke nieuwe voorwaarden in een nieuwe verordening geen effect hebben. Maar dat maakt ook niet zoveel uit, als het tenminste geen graven voor onbepaalde tijd waren. Graven voor bepaalde tijd moet men verlengen, dus levert de gemeente nog inkomsten op gedurende de tijd van sluiting. In die periode moet de gemeente de begraafplaats toch blijven onderhouden, dus lijken mij alle inkomsten welkom. En als men er na 30 of 40 jaar echt van af wil, kan men het verlengen ontzettend duur maken. Dan zullen velen afhaken.
Maar ook al zouden de grafrechten op de datum van sluiting vervallen, in elk geval is men gehouden om een schadeloosstelling te betalen. Ik denk dat dit niet zonder meer altijd het geval is aan iedereen die rechthebbende is van een graf waar nog in begraven kan worden, maar dat is een ander (nu te uitgebreid) verhaal.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
