Gesloten begraafplaats; herstel grafmonumenten maar eigenaren onbekend
19 februari 2010
Vraag nummer: 7335 (oude nummer: 15148)
Goedemorgen,
In onze gemeente is een bijzondere begraafplaats die in het verleden, zo'n jaar of 30 geleden, door B&W gesloten is verklaard. Echter niet door de raad, althans, daar zijn geen stukken van te vinden. Eerste vraag: was het sluiten van een begraafplaats ten tijde van de sluiting (1959) een bevoegdheid van B&W, of van de Raad?
De onderhoudstoestand van een aantal gafmonumentenis slecht: scheefstand, breuken, etc. We weten als gemeente niet wie de eigenaren zijn. Er wordt al bijna 50 jaar niet meer begraven, maar of de begraafplaats officieel gesloten is, is niet bekend. Als we als gemeente de grafmonumenten zouden willen herstellen etc., hebben we dan toestemming nodig van rechthebbenden? en zo ja, zijn wij verplicht die voor de tijd op te sporen? En hoe moet dat dan, is daar een bepaalde procedure voor?
bij voorbaat hartelijk dank voor uw antwoord.
Met vriendelijke groet,
G. Keulen
Antwoord:
Geachte heer of mevrouw,
Tot 1 juli 1991 bepaalde de Wet op de lijkbezorging in artikel 24 (oud) dat een begraafplaats bij besluit van het gemeentebestuur gesloten kon worden verklaard. Dat mocht dus ook een besluit van B&W zijn.
Het is jammer als zo'n B&W-besluit niet bewaard is. Zulke besluiten met zeer lang lopende effecten zouden eigenlijk nimmer uit het archief verwijderd mogen worden.
Het is echter de vraag of door de sluiting van de begraafplaats de grafrechten vervallen zijn. Soms kende het reglement van een bijzondere begraafplaats de regel dat de rechten vervielen als de begraafplaats zou worden gesloten. Maar soms ook alleen als de begraafplaats zou worden opgeheven (wat iets anders is dan sluiting). En soms bevatte ze geen regel terzake.
Daarnaast is het natuurlijk de vraag voor hoe lang ooit grafrechten uitgegeven zijn. Als ze maar voor 10, 20 of 30 jaar uitgegeven zijn, zijn ze inmiddels vervallen. Tenzij het om eigen graven met een uitsluitend grafrecht gaat waarvan de rechten na 1-7-1991 eindigden; dan was de begraafplaatshouder wettelijk verplicht om verlengingen aan te bieden. Als dat niet gebeurd is, is het de vraag welke consequenties dat heeft.
Als u als gemeente de grafmonumenten zou willen herstellen etc., dan hebt u zeker toestemming nodig van rechthebbenden. Wat zou u er van vinden als de gemeente plotseling in uw voortuin plotseling planten zou gaan vervangen of uw huis zou gaan schilderen? Je mag natuurlijk nooit ongevraagd iets doen aan andermans eigendommen.
Voor grafmonumenten weegt dat nog zwaarder omdat sinds per 1 januari 2010 de Wet op de lijkbezorging zo is veranderd dat het eigendom van een grafmonument bij de rechthebbende/eigenaar blijft, niet bij de begraafplaatshouder.
Maar het feitelijke probleem is dat u niet weet of er nog rechten op de graven rusten en zo ja, u niet weet wie de rechthebbenden zijn.
Ik denk dat u eerst maar eens moet uitzoeken hoe het met die rechten zou kunnen zitten. Als alle rechten vervallen zijn, zijn er geen rechthebbenden meer, die toestemming zouden moeten geven. Dan kan de gemeente haar gang gaan.
Als blijkt dat er toch nog rechten zouden kunnen zijn, kan vervolgens een oproep worden gedaan aan rechthebbenden (of hun opvolgers) om zich bekend te maken. Bijvoorbeeld door een bordje bij het graf, een mededeling bij de ingang van de begraafplaats, een oproep op de site van de gemeente of een advertentie in de krant.
Hier bestaat geen vaste in de zin van wettelijk vastgelegde procedure voor. Ik zou alleen adviseren om bordjes e.d. een jaar te laten staan, met het oog op nabestaanden die op verjaardagen e.d. een begraafplaats bezoeken.
Terzijde merk ik op dat het een droevige en onjuiste zaak is dat de administratie van oude en gesloten begraafplaatsen zo verwaarloosd wordt. Vaak gebeurt dat al door de begraafplaatshouder, een lokale kerkgenootschap dat de situatie niet meer aan kon. Gemeenten nemen vaak zo'n begraafplaats 'dan maar' over, maar halen daarmee wel een heleboel ellende in huis.
Maar ook een gesloten begraafplaats is en blijft nog steeds een volwaardige begraafplaats die een gewone administratie van rechten en rechthebbenden moet voeren.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
