Openen grafkelder door nabestaande
9 oktober 2020
Vraag nummer: 61704
Geachte heer Van der Putten,
Gisteren kreeg ik een bizarre kwestie doorgespeeld door de beheerder van één van onze gemeentelijke begraafplaatsen.
Afgelopen maandag is een overledene bijgezet in een door onze gemeente ter beschikking gestelde grafkelder. De echtgenoot van de overledene (is vroeger werkzaam geweest bij een uitvaartondernemer als ik het goed heb begrepen) had aan de uitvaartondernemer de wens te kennen gegeven, dat als de kist in de kelder was geplaatst, om dan het 1e en 7e betonnen afdekplaatje weg te laten ivm de luchtcirculatie in de kelder.
De uitvaartondernemer heeft de begrafenis bij ons gemeld via de (digitale) begraafplaatsagenda en daar via mail een bevestiging van ontvangen. Hij heeft vervolgens deze mail gebruikt, om de wens bij ons kenbaar te maken. Aangezien dit een 'noreply'-adres betreft, is deze wens nooit bij ons terecht gekomen. De uitvaartondernemer heeft deze (niet door ons ontvangen) mail aan zijn klant gegeven als bewijs, dat hij de vraag aan ons heeft gesteld. (Helaas is het meneer niet opgevallen, dat het hier een 'noreply'-adres betreft en is er dus van overtuigd, dat de wens al bij ons bekend was.)
Na de begrafenis heeft de uitvaartondernemer gesproken met één van de collega's die aanwezig waren om het graf te sluiten en daarbij de wens nog een keer mondeling aangegeven. De aanwezige college heeft hierop geantwoord, dat aan deze wens geen gehoor werd gegeven en zijn antwoord ook gemotiveerd. Van de beheerder begreep ik, dat deze collega zeker juist heeft gehandeld en dat verwijdering van deze plaatjes niet aan te raden valt.
De uitvaartondernemer heeft het antwoord geaccepteerd en is naar huis gegaan. Helaas heeft hij geen contact meer opgenomen, met zijn klant -de echtgenoot van de overledene....
Een dag na de begrafenis is de echtgenoot teruggegaan naar de begraafplaats en heeft daar zelf (!) de kelder geopend, om te kijken of aan zijn wens was voldaan. Hierbij heeft hij (uiteraard) ontdekt dat zijn wens niet is ingewilligd en hij heeft hierop op hoge poten contact gezocht met de beheerder van de begraafplaats. De beheerder is met hem in gesprek gegaan en heeft aangegeven, dat hij één en ander uit (laten) zou zoeken.
Mijn vragen zijn nu:
- Heeft een nabestaande überhaupt wel het recht, om zelf een graf(kelder) te openen of valt dit onder grafschennis en zouden we eigenlijk de politie moeten inschakelen. (Ik voel meer voor een stevige waarschuwing naar meneer toe. Hij heeft tenslotte net zijn echtgenote verloren);
- In hoeverre zijn wij wel of niet verplicht om aan de wens van meneer tegemoet de komen? (Verwijderen van de afdekplaatjes);
- Wat moeten wij aan met een uitvaartondernemer, die in mijn ogen een flinke steek heeft laten vallen, door zijn klant niet op de hoogte te stellen van de uitkomst van zijn wens. (Als hij had gecommuniceerd wat de uitkomst was en waarom, was meneer waarschijnlijk niet zelf in het graf gaan kijken).
Met vriendelijke groet,
XX
Gemeente XX
Antwoord:
Geachte mevrouw,
Dit is inderdaad nogal vreemd.
Een nabestaande heeft natuurlijk zeker niet het recht om een graf of grafkelder te openen. Ik zou het handelen van de echtgenoot geen grafschennis noemen, omdat er geen opzet was het graf te schenden, dus iets kapot te maken. Alleen opzettelijke schending is strafbaar, volgens artikel 149 van het Wetboek van Strafrecht. Maar het handelen van de man had een andere bedoeling, namelijk controleren of aan zijn wens was voldaan.
Uw gemeente heeft na de fusie bij mijn weten nog geen nieuwe beheersverordening voor de begraafplaatsen. U schrijft niet op welke begraafplaats in welke voormalige gemeente dit incident heeft plaatsgevonden. Maar de kans is groot dat in de nog geldig zijnde beheersverordening een bepaling staat die ongeveer het volgende regelt:
"Het beheer van de begraafplaats wordt gevoerd onder verantwoordelijkheid van het college. Onder toezicht van het college worden één of meer daartoe aangewezen personen belast met:
a. (...);
b. (...);
c. (...);
d. het doen delven of openen en sluiten van graven."
Dan handelt de echtgenoot in strijd met het bepaalde over het openen en sluiten van graven. Wellicht is dat strafbaar gesteld in de beheersverordening of een uitvoeringsbesluit.
U schrijft niet of het om een algemeen graf of een particulier graf gaat. Ik vermoed een algemeen graf, omdat een particulier graf zo klein is, meestal voor 2 of 3 kisten, dat er geen lucht circuleert na sluiting. Bij een reeks van aaneengesloten algemene grafkelders, kan ik mij wel een bepaalde circulatie voorstellen. En ook dat de sluiting nog niet definitief is, maar provisorisch, om een bijzetting mogelijk te maken.
Maar het lijkt me weinig relevant, omdat er ook bij gesloten tussenplaten voldoende zuurstof in de kelder aanwezig is en blijft. Er ontstaat geen vacuum. Maar dat terzijde.
Uw gemeente is natuurlijk niet verplicht om aan de wens van meneer tegemoet te komen. Uw gemeente is verantwoordelijk voor de deugdelijkheid van de grafkelders. Ik weet niet om wat voor afdekplaatjes het gaat. Misschien om plaatjes tussen diverse lagen, waar later nog een kist op kan komen te staan. Ik zou als begraafplaatshouder geen kist willen plaatsen op een ondergrond met ontbrekende plaatjes, omdat dan later bij het vergaan van de kist stoffelijke resten een verdieping lager kunnen vallen. Ik heb in mijn praktijk diverse nare zaken behandeld waarbij de stoffelijke resten van mensen door ondeugdelijke tussenplaten in een grafkelder op en door elkaar terecht zijn gekomen. Toen een nabestaande een herbegraving wenste, was het niet meer goed mogelijk om te zien wie wie was. Dat gaf veel ellende.
Als meneer zelf bij een uitvaartondernemer gewerkt heeft, zou juist hem goed bekend moeten zijn dat hij geen graf mag openen. Of u meneer daar op aanspreekt of dat u meneer daar over aanschrijft, is aan u.
De uitvaartondernemer heeft inderdaad ook een flinke steek laten vallen, meerdere zelfs. Maar die gevallen steek ligt primair in de verhouding tussen de ondernemer en zijn klant. Niet in de relatie van de ondernemer en de gemeente. Het zal de ondernemer nu ook wel duidelijk zijn dat hij beter op had moeten letten en beter had moeten communiceren. Ik zou als gemeente hem er niet verder op aanspreken.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
TIP
Laat nabestaanden niet onnodig zoeken naar oude polissen. Registreer of u een uitvaartverzekering hebt op Uitvaartverzekeringsregister.nl
Ook verstandig om in te vullen als u GEEN verzekering hebt.
TIP
Vergelijk snel en eenvoudig offertes van uitvaartondernemers via de site Uitvaartoffertes.nl
TIP
Bezoek ook eens de video-adviesrubriek: Infotheek - reportages – kijkersvragen - juridische vragen en antwoorden.
Zoals: Wie is verantwoordelijk voor de kosten van de uitvaart?
TIP
Melden van overlijden. Landelijk gratis meldnummer overlijden: 0800-783 73 43.
TIP
Regel hier uw begrafenis of crematie.
TIP
www.urnenwinkel.nl. De mooiste collectie urnen voor de beste prijs.
