Mag iedereen vrijwillig onderhoud aan graf doen?
10 december 2008
Vraag nummer: 5970 (oude nummer: 11936)
Het is op onze begraafplaats van oudsher gebruikelijk geweest dat medewerkers op individuele basis (particulier) afspraken hadden met rechthebbenden van eigen graven om extra onderhoud te verrichten. Zijn rechthebbenden volledig vrij om dit zo te laten doen, of heeft een begraafplaats(beheerder) daar iets over te zeggen? Want wat gebeurt er als een oud-medewerker na zijn ontslag zijn voormalige collega's of een organisatie in diskrediet brengt (door negatieve uitlatingen, het wegnemen van werk dat ook door de begraafplaatsmedewerkers gedaan kan worden of bijvoorbeeld als zijn aanwezigheid op de begraafplaats een belasting vormt voor vroegere collega's?). Maakt het dan nog uit dat het voorheen een gemeentelijke begraafplaats was en nu een particuliere? Als beheerder wil ik niet dat nabestaanden het gevoel hebben dat ze voor goed onderhoud afhankelijk zijn van anderen. Hoe ga ik hier correct mee om?
Ik ben erg benieuwd in hoeverre het mogelijk of niet mogelijk is hier afspraken over af te dwingen.
Antwoord:
Geachte mevrouw,
Dit soort werkzaamheden, waarbij medewerkers (in hun vrije tijd) een centje extra verdienen, komt wel vaker voor. Maar dit soort zaken gaan goed zolang ze goed gaan en leveren soms toch conflictsituaties op. Op sommige begraafplaatsen zijn ze ook expliciet verboden.
Maar laten we bij het begin beginnen.
Rechthebbenden van graven kunnen hun eigen graf onderhouden - moeten dat vaak zelfs - en zijn vrij om dat uit te besteden aan een familielid, een bedrijf of een particulier die het doet om er een centje bij te verdienen. Daar is niets mis mee en dat is ook niet tegen te houden of te reguleren. Je kunt als begraafplaatshouder niet regelen dat alleen nabestaanden zelf onderhoud mogen plegen, of alleen bedrijf X of Y.
Als medewerkers van een begraafplaats in hun vrije tijd werkzaamheden op die begraafplaats verrichten, is dat wel iets waar de werkgever regels voor kan stellen. Hij kan het ook verbieden, bijvoorbeeld omdat het concurrerend kan werken ten opzichte van de diensten die een begraafplaats zelf kan aanbieden. Maar ik denk dat dat niet zomaar pats boem kan. Een werkgever kan een arbeidscontract niet plostseling eenzijdig wijzigen. Misschien staat er wel een handvat in de arbeidsovereenkomst, of biedt een CAO een handvat, dat weet ik niet. Maar het wordt al weer lastiger om te verbieden dat iemand in zijn vrije tijd op een andere begraafplaats werkzaamheden verricht. En je kunt misschien een tuinman verbieden elders tuinwerkzaamheden te verrichten, maar geldt dat ook voor iemand van de administratie? Ik heb er geen pasklaar antwoord op.
Maar uw echte probleem zit ergens anders, namelijk dat een ontslagen oud-medewerker zijn voormalige collega's en voormalige werkgever in verlegenheid brengt. Dat is natuurlijk erg vervelend, maar daar is nauwelijks een regeling voor te bedenken. Een werkgever heeft geen zeggenschap meer over een voormalige werknemer en rechthebbenden zijn vrij om in te schakelen wie zij willen. U kan moeilijk een soort straatverbod opleggen; dat kan alleen een rechter en natuurlijk pas na zeer ernstige onregelmatigheden, bijvoorbeeld als de voormalige werknemer stelselmatig mensen ernstig bedreigt en mishandelt.
U kunt het gebruik maken van 'vrijetijds-hoveniers' zoals ik ze dan maar even noem, ontmoedigen door zelf als begraafplaats (meer) onderhoudsdiensten aan te bieden. Maar dat zullen uw andere 'klussende' medewerkers u waarschijnlijk ook niet in dank afnemen. En daarmee voorkomt u toch niet helemaal dat een voormalige medewerker op de begraafplaats verschijnt. Maar het zelf aanbieden van diensten is wel een middel om nabestaanden niet het gevoel te geven dat ze voor goed onderhoud van derden afhankelijk zijn.
Ik zie op dit punt geen verschil tussen een gemeentelijke, voormalige gemeentelijke of een bijzondere begraafplaats.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
