Mag een begraafplaats iemand weigeren?
8 november 2004
Vraag nummer: 3449 (oude nummer: 4904)
Het volgende is het geval.
Begin april is een maat van ons overleden ten gevolge van een auto-ongeluk. Hij is toen gecremeerd, en nu willen de ouders graag een graf bestellen bij een begraafplaats in Wxxxxxxxx. Niet in een urnentuin o.i.d. maar een gewoon graf. Hij is echter niet katholiek gedoopt of gevormd. Dat was voor het kerkbestuur de reden om onze maat te weigeren. Ze hebben dus nul op het request gekregen. Dus nu zitten de ouders er maar mooi mee. Wij als vrienden willen het kerkbestuur er toch van overtuigen dat onze vriend in Wxxxxxxx hoort.
In het recente verleden zijn er echter wel mensen begraven zonder katholieke achtergrond. Nu willen wij, zijn maten, het er niet bij laten en onze vriend toch een laatste rustplaats in Wxxxxxxxxxx op het kerkhof aldaar geven.
Hoe sterk staan we om het toch af te dwingen dat hij daar een plaats mag krijgen. Kosten en alles zijn geen probleem, en zijn ouders willen in de toekomst daar ook bijgezet worden.
Hoe sterk staan we, zijn er wettelijke bepalingen in begravenisland, en heeft U misschien tips voor ons, zodat we het toch kunnen bewerkstelligen om onze maat daar toch een grafmonument te geven?
En tja, als het kerkbestuur toch iemand mag weigeren. Op welke gronden mag dat dan juridisch?
Wij zitten er toch mee. Aanstaande zaterdag hebben we het kerkbestuur uitgenodigd om onze kant te laten zien, en de wens van de ouders in te willigen.
Hoe kunnen we zoiets het beste oplossen? Ik neem aan dat we niet de eerste zijn.
Al vast bedankt voor de moeite. En ik hoop dat ik spoedig een antwoord mag ontvangen van U.
Met vriendelijke groet,
Nico Jonker
Antwoord:
Geachte heer Jonker,
U bent niet de eerste, maar wel een van de weinigen die tegenwoordig met een dergelijk probleem te maken hebben.
Ik loop uw vragen langs.
Mag een begraafplaats iemand weigeren? Ja, dat mag. Maar alleen als in het reglement van die begraafplaats zwart op wit staat als vaste regel, dat de begraafplaats uitsluitend bestemd is voor een bepaalde groep mensen. Inwoners of oud-inwoners van een bepaalde gemeente bijvoorbeeld. Of, zoals in dit geval, leden van de betreffende katholieke parochie. Echter, bijna altijd staat in een dergelijk reglement ook: er kan een uitzondering op die regel worden gemaakt. Als men zegt dat het niet kan, laat men dan maar eens de (volledige) tekst van het reglement zien.
Eerlijk gezegd verbaast uw verhaal mij, want meestal zijn katholieke begraafplaatsen tamelijk coulant in dit soort zaken. Het kan zijn dat nog een extra aspect een rol speelt, namelijk dat men erg krap in de ruimte zit en dat men zegt: de schaarse ruimte moeten we tenminste voor onze parochianen bewaren.
Men is zelden principieel in die zin dat mensen nog echt RK gedoopt moeten zijn. Dat klinkt eerlijk gezegd tamelijk vooroorlogs. Ik ken zelf ook veel katholieke mensen die hun kinderen niet laten dopen, maar die kinderen worden feitelijk wel in de christelijke/katholieke traditie opgevoed. Maar men hecht niet aan wat men ziet als 'formaliteiten'.
Behalve ruimtegebrek kan er ook gewoon een groot misverstand zijn. Het zou niet de eerste keer zijn dat als mensen een gewoon graf willen voor het plaatsen van een urn, een pastoor of parochiebestuur zegt: "Dat kan niet". Ik maak het minstens één keer per jaar mee. Men denkt namelijk soms dat een asbus uitsluitend in een urnengraf mag worden bijgezet. Dat het plaatsen in een gewoon graf wettelijk verboden is, of zoiets. Dat is niet zo, maar dat is dan het misverstand.
Voor zover ik weet is er in Wxxxxxxxxx (ik heb de naam maar even onleesbaar gemaakt) geen gemeentelijke begraafplaats. Veel mensen vinden het begraven kunnen worden in hun eigen dorp heel erg belangrijk. Dat geldt natuurlijk ook voor het bijzetten van de asbus. En dan is er geen andere mogelijkheid dan een kerkelijke begraafplaats.
De katholieke kerk ziet het hebben van een begraafplaats en het bieden van grafruimtes (ook voor asbussen) als een daad van barmhartigheid. U zou het parochiebestuur eens kunnen wijzen op een interessant artikel over het wezen van katholieke begraafplaatsen in een recent nummer het blad De Begraafplaats, dat een uitgave is van de Landelijke Organisatie van Begraafplaatsen.
Het is heel mooi dat zijn vrienden voor hun overleden kameraad en zijn ouders opkomen. Maar ik wil u nog wel een waarschuwing meegeven. Ik kan me voorstellen dat u niet zo heel blij bent met de stellingname van de parochie. Maar als u het een heel emotioneel gesprek laat worden waarin u alleen verwijten zou uiten, dan werkt dat geheel averechts. Het parochiebestuur bestuurt normaal gesproken naar beste kunnen en naar beste weten en geweten; men wordt er zelf niet arm of rijk van en heeft geen ander belang dan dat van de parochianen. Wees daarom rustig, beleefd en zakelijk en vraag naar alternatieven en oplossingen. Boosheid helpt niet.
Er zijn geen wettelijke bepalingen in begrafenisland waardoor de uitgifte van het graf kan worden afgedwongen. Met de rechtszaak dreigen of een rechtszaak beginnen, heeft weinig kans.
Om de hulp van het bisdom in te roepen, bijvoorbeeld, helpt ook niet. Bisdommen willen zich er vaak niet mee bemoeien. Ik ken voorbeelden waarin men niet eens de beleefdheid had om een reactie te sturen.
Ik zou in uw plaats een appel doen op het parochiebestuur om de ouders een laatste rustplaats voor (de as van) hun zoon in hun dorp te gunnen.
Mocht dat niet lukken, dan zou u nog kunnen denken aan ludieke acties zoals een handtekeningenactie in het dorp of andere manieren om de publieke opinie te mobiliseren. Zoals bijvoorbeeld een officiele brief aan de gemeente schrijven en vragen om een nieuwe algemene begraafplaats aan te leggen of om een begraafplaats op eigen grond aan te leggen in Wxxxxxxxx, om mensen die geweigerd worden op de kerkelijke begraafplaats een andere plek te kunnen bieden.
Als veel mensen het parochiebestuur aanspreken en vragen "Waarom doen jullie eigenlijk zo moeilijk?" gaan ze er misschien zelf ook beter over nadenken.
mr W.G.H.M. van der Putten
