Grondwaterstand begraafplaats Haps, Gemeente Cuijk
2 februari 2002
Vraag nummer: 656 (oude nummer: 558)
Thu Jan 24 18:58:47 2002
Ik heb u vorig jaar al eens benaderd over de door onze gewenste grafzerk op het graf van vader op de begraafplaats in Haps.
Wij zijn inmiddels wat verder, het komt nu in de gemeenteraad, maar bij mij komt het in ieder geval al zo over dat ze net bijgeven.
Nu is mijn vraag, onlangs hebben wij weer iemand begraven op het zelfde stuk waar mijn vader begraven is. Ik heb toen zelf waargenomen dat er onder in het gedolven graf grondwater stond, nu zegt artikel 5, derde lid van het Besluit op de lijkbezorging dat er geen grondwater in het graf mag doordringen. Naar mijn mening staan wij hiermee juridisch sterk als we de gemeente hierop aanklagen, of niet. We kunnen op deze manier natuurlijk ook afdwingen om een ontheffing te verlenen in Haps, omdat wij anders naar de rechter stappen. Wat is uw mening hierover, of draaf ik nu te ver door?
R. Hendriks
Antwoord:
Sat Jan 26 22:36:10 2002
Geachte heer Hendriks,
Dat er op een gegeven moment grondwater in een graf staat, zegt op zich nog helemaal niets. Volgens het Besluit op de lijkbezorging moeten graven zich tenminste 30 cm boven het niveau van de GEMIDDELDE hoogste grondwaterstand bevinden. En bij een gemiddelde is het zo, dat er verschillen naar boven en naar beneden zijn.
De grondwaterstand was u niet opgevallen toen uw eigen vader begraven werd, dus stond er toen waarschijnlijk geen grondwater in het graf. Water in een graf is op zich geen probleem. Als het een keer een paar dagen flink regent, zullen alle graven flink vochtig zijn. Het vormt alleen een probleem als het permanent te vochtig is.
Het inwisselen van het niet-klagen over het grondwater tegen ontheffing voor het grafmonument zie ik niet als een optie. Mij lijkt dat een gemeente dit als een soort koehandel beschouwt, waar ze zich niet mee inlaat. Je kan met een particulier wel eens een deal sluiten over iets, maar met de gemeente is dat moeilijk, vooral voor de gemeente zelf. Als de gemeente u ontheffing geeft voor het door u gewenste monument, kan er de volgende dag een ander komen, die ontheffing wil voor een soortgelijk monument. De gemeente kan dan niet zeggen dat ze het aan die ander niet toestaat omdat ze u die vergunning alleen heeft gegeven om een klacht over iets anders 'af te kopen'.
Met een mogelijk te hoge gemiddelde grondwaterstand kun je bij een rechter niets. De rechter controleert gemeenten niet. Je kunt ook alleen bij de bestuursrechter terecht als je een persoonlijk rechtstreeks belang bij iets hebt (zie de voorwaarden in de Algemene wet bestuursrecht). Dat hebt u niet bij water in het graf van iemand anders.
Wat kunt u dan wel als u daar werk van wilt maken? U zou kunnen denken aan de klacht bij de Inspectie Milieuhygiëne, die een adviserende taak heeft bij het aanleggen en uitbreiden van begraafplaatsen. Doch deze taak is alleen adviserend. Ik weet van meer en andere onderwerpen, zoals bij het gebruik van niet lijkhoezen die niet aan wettelijke normen voldoen, dat de inspectie niet controleert en niet handhaaft. Zij heeft slechts een adviserende taak. Ik vind dat persoonlijk een omissie en zou vinden dat de inspectie (of een andere overheidsdienst) in het geval van te hoog grondwater een onderzoek zou moeten instellen of de gemeente zou moeten kunnen verplichten om een onafhankelijk onderzoek uit te laten voeren. En dat als zou blijken dat het grondwater inderdaad veel te hoog is, de gemeente zou moeten verplichten om maatregelen te nemen, zoals het aanleggen van drainage of het ophogen van de begraafplaats, op straffe van sluiting. Maar die bevoegdheden heeft de inspectie niet.
Je zou ook kunnen denken aan een klacht indienen bij de minister van Binnenlandse Zaken. Die heeft ook geen directe bevoegdheden om in te grijpen, maar zou zich als eerstverantwoordelijke bewindsman voor uitvoering van de Wet op de lijkbezorging wel gedwongen voelen om uitleg en zonodig actie van de gemeente vragen. In het openbaar bestuur werken ook wel eens zaken zonder formele bevoegdheden. Als de minister niets zou doen, zou hij met zijn mond vol tanden staan als er bijvoorbeeld kamervragen over gesteld zouden worden. Dat is dan een politieke druk waar de minister niet ongevoelig voor is.
Maar de werkelijke verantwoordelijkheid ligt bij de gemeenteraad van Cuijk. Die is verantwoordelijk voor zijn eigen begraafplaats. En burgers kunnen het probleem bij de raad aankaarten. En als de raad daar niet op reageert de zaak een extra dimensie geven door er dan vervolgens de pers bij te halen. Laat de gemeente dan maar eens publiekelijk uitleggen waarom ze een mistoestand in stand laat.
Maar ja, eerst moet u zeker weten óf er inderdaad een foute situatie is. Zoals ik aan het begin van mijn reactie al zei: alleen als de gemiddelde grondwaterstand te hoog is, zit men fout.
U zou er mee kunnen beginnen door de gemeente aan te schrijven en te zeggen dat u grondwater hebt geconstateerd en of men onderzoek heeft gedaan naar de gemiddelde grondwaterstand. Afhankelijk van het antwoord kunt u eventueel verdere stappen ondernemen.
mr W.G.H.M. van der Putten
26 januari 2002
