Grondwater. Is er informatie- en zorgplicht van een begraafplaats naar een grafrecht-eigenaar?
26 januari 2022
Vraag nummer: 64245
Als grafrechteigenaar heb ik in de wandelgangen moeten vernemen dat het graf waar mijn 3 familieleden in begraven liggen vanaf de jaren 80 vorige eeuw onder water staat ivm grondwaterstijging en sinds die tijd geen kistbegraving wordt toegestaan.
Op het deel waar het graf ligt wordt vanaf begin 2000 weer kistbegraving toegestaan.
Verhoogde grondwaterstand zou het gevolg geweest kunnen zijn van ontbossing naastgelegen bos ivm uitbreiding begraafplaats.
In 1978, 1991 en tenslotte in 2006 hebben de 3 kistbegravingen plaatsgevonden.
Vraag is of de begraafplaats mij in kennis had moeten stellen in de jaren 80 toen de begraafplaats dit constateerde en vervolgens de beschreven maatregel heeft genomen.
Wellicht had ik in de jaren 80 herbegraving elders willen laten uitvoeren.
Is er een wetsartikel of anders waaraan hier ten grondslag aan ligt als je het hebt over informatie- en zorgplicht van een begraafplaats naar een grafrechteigenaar?
Antwoord:
Geachte heer,
Het is wettelijk verboden om een graf uit te geven als dat graf niet op een afstand van minstens 30 cm boven de gemiddelde grondwaterstand ligt. Dat staat in het Besluit op de lijkbezorging, dat u elders op deze site kunt inzien.
Er bestaat geen wettelijk verbod om te begraven in een graf dat op een kortere afstand tot de gemiddeld hoogste grondwaterstand ligt, als de grondwaterstand gestegen is. Simpel gezegd: men kan gewoon in een graf begraven, ook als er regelmatig water in het graf staat.
Een andere zaak of invalshoek is, om te bekijken of het water in het graf een permanent gegeven is. Als de grondwaterstand op een begraafplaats zo hoog is dat er 365 dagen per jaar water in het graf staat, is het niet verstandig om als eigenaar van dat graf in dat graf te willen begraven. Want dan verteren de stoffelijke resten niet goed. Maar dat is een beslissing die aan de rechthebbende van het graf toekomt. Daar mag de houder van de begraafplaats, gemeente of kerk of stichtingsbestuur, niet over beslissen.
Het kan best zo zijn dat er water in een graf staat, bijvoorbeeld in een periode dat het lang en veel geregend heeft. Dat ziet er misschien vreemd uit, maar is geen probleem. Dat een graf van tijd tot tijd vochtig is, is juist goed voor de natuurlijke ontbinding van een lichaam. Dat heeft mij althans vroeger een aantal ervaren begraafplaatsbeheerders verteld en is door artsen bevestigd.
U hebt een en ander in de wandelgangen gehoord. Maar de vraag is of het zo is. Het lijkt mij verstandig om niet op geruchten af te gaan en gewoon de beheerder van de begraafplaats te vragen of dit klopt.
De beheerder of het bestuur van een begraafplaats kan niet zomaar besluiten om het begraven van kisten in een graf niet meer toe te staan.
Wat wel kan, als er een ernstig grondwaterprobleem is, dat het bestuur de begraafplaats geheel of gedeeltelijk sluit. Gedeeltelijke sluiting kan zijn, dat men bijvoorbeeld besluit dat in de onderste laag van 3- of 2-persoons graven niet meer begraven mag worden. Als het om een gemeentelijke begraafplaats gaat, kan men van een dergelijk besluit in beroep en is er wellicht ook recht op een schadevergoeding, als men zo'n graf nog had kunnen gebruiken. Voor bestaande graven maakt het feitelijk geen verschil, als ze toch al bezet zijn.
De vraag is, of zo'n maatregel wel is getroffen. Van zo'n vergaande maatregel hadden belanghebbenden in kennis gesteld moeten worden. Dat dat bij u niet gebeurd is, doet vermoeden dat zo'n maatregel niet genomen is. En anders had u het waarschijnlijk ook wel in uw vraag vermeld.
Er is geen informatieplicht van de houder van een begraafplaats, als de gemiddelde grondwaterstand stijgt.
Ten eerste is die plicht er niet.
Ten tweede kan men het ook niet eenvoudig constateren. De gemiddelde grondwaterstand komt men alleen te weten door over een lange periode, jaren, een aantal keren per jaar en op verschillende plekken te meten. Ik heb er wel eens vaker rapporten van gezien. De grondwaterstanden kunnen ook op plaatsen die vlak bij elkaar liggen, verschillen.
Je kunt dus heel moeilijk vaststellen wanneer en waar die grondwaterstanden structureel veranderen. Ik denk alleen maar aan de natte zomer die we vorig jaar hadden en de droge zomers van voorgaande jaren. Daar kun je geen peil op trekken. Pas na 10 of 20 jaar of misschien een nog langere termijn kun je voorzichtig conclusies gaan trekken.
Ten derde heeft het vaak geen consequenties. Waar moet je mensen dan voor waarschuwen?
In het betreffende graf van uw familie is in 1978, 1991 en in 2006 begraven. Dan mag u er van uitgaan dat de stoffelijke resten al lang zijn verteerd en dat er waarschijnlijk hooguit skeletten of delen van skeletten in het graf rusten. Dan heeft een hogere grondwaterstand geen consequenties.
U vraagt behalve naar een informatieplicht ook naar een zorgplicht van een begraafplaatshouder. Die is er wel, maar alleen in de zin dat men geen graven mag uitgeven waarin te vaak en te lang grondwater kan staan, gelet op het gemiddelde. Maar bij bestaande graven hoeft men niemand te waarschuwen, omdat het geen gevolgen heeft.
Graven worden altijd nat en vochtig, om de simpele reden dat het regent.
Herbegraven elders in een gewoon zandgraf had of heeft daarom niet direct zin. Alleen bij (her)begraving in een grafkelder blijven overledenen droog.
Zie ook ongeveer 10 andere vragen over grondwater in de subrubriek 'Overig begraven / begraafplaats'.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
Naschrift:
Wij hebben na het stellen van uw vraag nog contact per e-mail gehad. U hebt mij verteld om welke begraafplaats het ging en mij ook een afschrift gestuurd van een ongedateerde brief van de directeur van de begraafplaats, van vermoedelijk juli 2021.
In die brief worden algemene regels ten aanzien van grondwater uiteen gezet, die overeen komen met hetgeen ik hierboven heb geschreven.
In de brief wordt toegegeven dat de grondwaterstand in het betreffende grafvak inmiddels zo hoog is, dat men alleen 1-persoons graven uitgeeft. Dat is netjes, als men denkt dat graven anders te vochtig zijn. Maar voor bestaande graven heeft dat geen gevolgen.
Ik begrijp dat uw ouders en broer in het graf zijn begraven. Uw broer zal als laatste begraven zijn in 2006. Dan was de situatie hetzelfde als wanneer hij in een 1-persoon graf begraven zou zijn geweest.
Als u herbegravingen overweegt, is dat mogelijk, omdat de landelijk aangehouden termijn van 10 jaar waarbinnen men de grafrust niet wil verstoren, is verstreken. Maar alleen herbegraving in een droge kelder heeft zin, gelet op uw wensen.
U brengt in de mailwisseling ook nog het vraagpunt 'immateriële schade' ter sprake. Ik kan kort de duidelijk zijn: daar is in deze situatie geen sprake van. Bij een rechter maakt een dergelijke eis geen enkele kans. Er is geen enkele fout of tekortkoming van deze gemeentelijke begraafplaatshouder.
TIP
Een uitvaart zoals u dat wilt, zonder compromisssen. Regel hier uw uw exclusieve begrafenis of crematie.
TIP
Laat nabestaanden niet onnodig zoeken naar oude polissen. Registreer of u een uitvaartverzekering hebt op Uitvaartverzekeringsregister.nl
Ook verstandig om in te vullen als u GEEN verzekering hebt.
TIP
Vergelijk snel en eenvoudig offertes van uitvaartondernemers via de site Uitvaartoffertes.nl
TIP
Bezoek ook eens de video-adviesrubriek: Infotheek - reportages – kijkersvragen - juridische vragen en antwoorden.
Zoals voor de vraag of men verplicht is een uitvaartondernemer in te schakelen:
TIP
Melden van overlijden. Landelijk gratis meldnummer overlijden: 0800-783 73 43.
TIP
Regel hier uw begrafenis of crematie.
TIP
www.urnenwinkel.nl. De mooiste collectie urnen voor de beste prijs.
