Grafschennis? (minnares zet spullen op en rond graf)
20 oktober 2003
Vraag nummer: 2570 (oude nummer: 3241)
Geachte heer Van der Putten
De vriend van mijn zusje is in oktober vorig jaar op 32 jarige leeftijd zeer plotseling overleden. Hij woonde al een paar jaar samen met mijn zusje, die een samenlevingscontract heeft. De vriend had altijd nog contact gehouden met zijn vroegere vriendin, met wie hij plusminus 8 jaar geleden korte tijd samenwoonde. Ze zijn destijds vriendschappelijk uit elkaar gegaan. Mijn zus en haar vriend hebben 1 kind van 3 jaar.
Na de week na het overlijden van haar vriend ruimt mijn zus zijn spullen op. Ze treft tot haar grote woede talloze blijken van een 'buitenechtelijke relatie' met de vroegere vriendin aan. Brieven, cadeautjes, tot zelfs enkele dagen voor zijn dood. Ze heeft die spullen meteen weg gegooid.
De vroegere vriendin/ minnares bezoekt twee keer per week het graf en heeft op het graf talloze blijken van rouw geplaatst. Mijn zus heeft geen problemen met kransen, bloemen, rozen, kaarsjes, etc., maar er zijn het afgelopen jaar andere zaken bij gekomen.
In de periode december 2002 tot augustus heb ik met de vroegere vriendin regelmatig contact gehad, mijn zus wenst geen enkel contact met haar. Dit naar aanleiding van een enkele telefoontjes en een pittige brief die mijn zusje van de vroegere vriendin kreeg, in de weken na de begrafenis. Daarin verzocht zij om teruggave van foto's, brieven van de vroegere fase van de verhouding en alle andere memorabilia van 'de tweede fase'. Rekeningen van hun eerste dinertje, CDs, een Valentijncadeau. Ze wist dat de vriend van mijn zus dit allemaal bewaard had. Maar mijn zus heeft het direct weg gegooid.
Rond de Kerstdagen heeft de vroegere vriendin een foto van de vriend van mijn zus op het graf was geplaatst. Deze is door mijn zus verwijderd, zij zou nooit een foto op het graf plaatsen.
Hierna beschuldigde de vriendin mijn zus van grafschennis en verder dat mijn zus e/mails heeft gelezen die op de computer stonden van haar vriend.
Inmiddels heb ik met de vroegere vriendin twee ontmoetingen gehad, getracht de zaak te sussen en de foto teruggegeven. Uiteindelijk heeft zij eigenlijk een soort eigen rouwbetoon bij het graf gecreëerd door middel van een krans op een paal en door wat planten etc.aan de achterkant van het graf te plaatsen omdat dit een looppad is en zij dit beschouwd als openbare ruimte. Ik heb mijn zus geadviseerd dit omwille van de lieve vrede te laten staan. Ook omdat de familie van haar vriend had gezegd er geen moeite mee te hebben. Zij kennen de vroegere vriendin natuurlijk goed en beseffen niet dat zij nog de minnares van hun broer was.
In maart leek er een periode van rust te zijn gekomen. In de eerste week van april kreeg mijn zus echter een hele pittige brief van de vriendin, ongedateerd en niet ondertekend, maar uit de enveloppe en de inhoud was duidelijk op te maken van wie de brief kwam. Wederom beschuldigde de vroegere vriendin mijn zusje van grafschennis en het haar ontzeggen van rouw.
In die periode waren de rouwsymbolen van de vriendin van hun plaats geraakt. Volgens haar zou dit moedwillig zijn gebeurd door mijn zus. Maar die is in die periode niet bij het graf geweest. Het heeft in die periode gestormd, en ik denk dat daardoor dingen van hun plaats zijn geraakt.
In de zomer ontdekte ik dat de vroegere vriendin een nieuw symbool had toegevoegd, een lijstje met een foto van de vriend, terwijl hij iemand innig kust. Omdat de foto een beetje van achteren is, kun je niet het gezicht zien van de vrouwelijke persoon die wordt gekust. Maar we weten dat dit de vroegere vriendin is. De familie van de vriend kende de foto ook nog van vroeger, maar had er daarom geen moeite mee.
Ik heb het mijn zus verteld, maar gezegd dat het toch redelijk anoniem is en geadviseerd het te laten staan. Mijn zus heeft er wel moeite mee, omdat haar vriend niet alleen zijn vroegere vriendin maar ook zijn latere minares kust.
Op de verjaardag van de vriend, 2 weken geleden is geconstateerd dat de vriendin opnieuw een symbool heeft geplaatst. Deze keer was het een sensueel gedicht. Het geheel was op professionele wijze in plastic gegoten en aan een 2e paaltje vast gemaakt. Dit symbool stond in het looppad naast het graf.
Van onze familie weten alleen mijn zus en ik de achtergrond, niet onze moeder, die dit allemaal vreselijk zou vinden. Onze vader zou ontploffen en die vriendin de botten willen breken. De familie van de vriend weet het. Maar niemand anders en nu wordt mijn zus er op aangesproken door anderen, over wat er bij het graf staat. Zij probeert zich er met een grapje van af te maken, maar door dit laatste symbool moet de hele familie wel op de hoogte raken. Zij is ook bang voor opmerkingen uit de kleine dorpsgemeenschap.
Mijn zus heeft de vriendin gebeld en aangegeven dat dit absoluut niet gepast is en haar verzocht het te verwijderen. De vriendin vindt dat er geen liefde blijkt uit de tekst op het grafmonument en dat ze ervan uitging dat iedereen het wel wist.
Mijn zus voelt zich geterroriseerd door de vriendin en is bang voor nieuwe acties. Zij vindt de symbolen zoals de foto, de krans en dit laatste gedicht afschuwelijk.
Volgens de vriendin is het grafschennis als zij spullen verwijdert. Zij wordt gesteund door de familie van de vriend.
Mijn zus heeft geen problemen met kransen,bloemen, rozen etc. maar gruwt van alle andere in haar ogen exceptionele memorabilia. Zij wil alles verwijderen. Maar hoever mag-kan zij gaan?
Graag uw bevinding en advies, met vriendelijke groet,
Antwoord:
Geachte mevrouw,
Ik ken wel varianten van dit verhaal (ouders van overledene die met partner van overledene onenigheid hebben over wat er op en bij het graf mag; ik ken ook een controverse tussen ouders en vriendinnen van een overleden vrouw over de beplanting van het graf.
Om het even alleen juridisch te benaderen: er is geen sprake van grafschennis.
Grafschennis is het onbevoegd openen van het graf; ook het moedwillig beschadigen van een grafmonument wordt als grafschennis gezien. Dat is hier niet aan de orde.
Juridisch is het zo dat de rechthebbende op een graf bepaalt wat er op het graf mag. Niet alleen qua monument, maar ook aan bijkomende spullen. De rechter heeft al eens bepaald dat een rechthebbende ook rouwbetoon van derden moet toestaan, mits dat in de gebruikelijk vorm van (losse) bloemen e.d. gebeurt, geen bouwsels.
Vaste planten hoeven m.i. niet te worden toegestaan, ook niet op de zogenaamde 'openbare ruimte'. Het is de vraag of de ruimte rond het graf 'openbaar' is. Dat zou nagekeken moeten worden in de verordening van de gemeente als het een gemeentelijke begraafplaats is, of het reglement bij een kerkelijke begraafplaats. Wellicht is de maat van het graf groter dan de maat van het monument. Het is duidelijk dat niemand planten mag zetten binnen de ruimte van het verhuurde graf. Maar ook daarbuiten is het m.i. niet tollerabel, omdat het visueel/ gevoelsmatig toch bij het graf hoort. Ik vraag me ook af waarom de beheerder van de begraafplaats dit tolereert.
Het plaatsen van (te) persoonlijke zaken op het graf zoals persoonlijke teksten in lijsten en foto's hoeven m.i. ook niet te worden getolereerd.
Tekst, in plastic gegoten, aan een paaltje vastgeklonken, in het looppad naast het graf, hoeft ook niet te worden getolereerd.
Ik denk dat hier ook afspraken over met de beheerder van de begraafplaats moeten worden gemaakt; zo'n beheerder kan en moet niet de hele dag als een politieagent rond lopen, maar plaatsing van dit soort zaken zal waarschijnlijk in de beheersverordening verboden zijn.
Ik vind dat u nogal wat begrip voor de vroegere vriendin heeft. Maar het openbare vertoon brengt anderen in een heel moeilijke positie, vooral door het persoonlijke karakter en de aanhoudendheid.
Ik kan u in ieder geval zeggen dat van grafschennis geen sprake is, van beide partijen niet. Zowel het plaatsen niet, als het weghalen niet. Het is niet een echt vast onderdeel van het grafmonument. Enig rouwbetoon zoals bloemen of kindertekeningen e.d. moet mijns inziens geaccepteerd worden, maar al te persoonlijke uitingen hoeven dat niet. Vaste planten op of rond het graf hoeven niet te worden geaccepteerd en palen bij het graf ook niet.
Ik meen tevens dat de houder van de begraafplaats de vroegere vriendin aan zou moeten schrijven over het plaatsen van planten en palen, omdat dit hoogstwaarschijnlijk niet toegestaan is.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
TIP
Laat nabestaanden niet onnodig zoeken naar oude polissen. Registreer of u een uitvaartverzekering hebt op uitvaartverzekeringsregister.nl
Ook verstandig om in te vullen als u GEEN verzekering hebt.
TIP
Vergelijk offertes van uitvaartondernemers via de site Uitvaartmarkt.nl
TIP
Bezoek ook eens de video-adviesrubriek: Infotheek - reportages - kijkersvragen - juridische vragen en antwoorden (klik hier).
