Begraafplaats als bouwplaats
7 september 2002
Vraag nummer: 1032 (oude nummer: 1366)
Fri Nov 3 16:51:07 2000
Het centrum van de gemeente Etten-Leur wordt rigoreus gereconstrueerd. Er wordt een immense parkeergarage gegraven waarbij woningen, winkels en een nieuw marktplein met bijbehorend Stadhuis worden gecreëerd.
In dit gebied ligt de voormalige NH-kerk met daarbij een bescheiden begraafplaats van zo'n 400 vierkante meter.
Doordat gelijktijdig met voornoemde werkzaamheden ook de kerktoren zal worden gerestaureerd komt de begraafplaats in het geding. Er kan waarschijnlijk niet aan worden ontkomen om - zij het tijdelijk - de begraafplaats als tijdelijke opslagplaats voor bijv. bouwmaterialen te gebruiken.
A Is dit juridisch mogelijk, zijn er haken en ogen?;
B Waarbij kunnen we in de voorbereiding richting de burgers/nabestaanden aan denken?
Graag uw advies.
Antwoord:
Sun Nov 5 00:56:02 2000
Geachte heer,
Ik was dit voorjaar in Etten-Leur en verbaasde me over alle ontwikkelingen van de afgelopen tien jaar.
Een toonbeeld van de 'booming economy' in West-Brabant. Wie betwijfelt dat Brabant een van de economisch sterkste en sterkst groeiende regio's is, moet maar eens bij u gaan kijken.
Over naar uw vraag. Mag een begraafplaats worden gebruikt voor bijvoorbeeld de tijdelijke opslag van bouwmaterialen. Ja en nee, moet ik dan zeggen, want het hangt er van af hoe. Er is niets op tegen om een leeg terreintje op de begraafplaats tijdelijk te gebruiken voor opslag. Er is wel wat op tegen als dat op of boven de graven zou zijn, en wanneer het begraven in bestaande graven, of het bezoek van graven onmogelijk zou worden.
De juridische situatie is niet anders dan met ander onroerend goed. Stel dat ergens een stel garages zou staan, die verhuurd worden aan bewoners van een naastgelegen flat. Als er naast die garages nog ruimte is voor opslag van materialen voor een bouw vlak in de buurt, is daar niets op tegen. Wie een garage huurt, huurt niet de naastgelegen ruimte. Maar de garage moet wel toegankelijk zijn. Het kan zijn dat de toegangsweg tijdelijk opgebroken wordt vanwege het leggen van kabels. Dat is een tijdelijk noodzakelijk gebeuren. Maar men mag de toegangsweg niet versperren vanwege opslag. Men mag ook niet vlak voor de deur van de garage op de openbare weg zaken neerzetten; huurders moeten de garage met hun auto in en uit kunnen. En bij graven is het in principe net zo.
Kortom een begraafplaats is niet anders dan een ander terrein waar veel stukjes grond verkaveld zijn en je met veel huurders en gebruikers te maken hebt, zoals bijvoorbeeld volkstuintjes.
Als het terrein waar graven liggen zeer dringend nodig zou zijn, zou je er nog aan kunnen denken om toestemming te vragen aan de rechthebbenden van de graven. Je kunt bijvoorbeeld ook aan de huurders van garages vragen of ze tijdelijk van het gebruik willen afzien. Daar zou dan wel een financiële vergoeding tegenover moeten staan. Men kan ook denken in vergoeding in natura, zoals bijvoorbeeld een paar jaren geen grafonderhoud hoeven te betalen, of 1 keer gratis de graftermijn met 10 jaar verlengen.
Maar de medewerking van de grafgerechtigden is niet af te dwingen.
Ik zou er zelf niet snel aan beginnen om iets op of boven de graven te doen. Er liggen misschien ruim 100 graven op die begraafplaats en van alle (!) rechthebbenden is dan medewerking nodig. Dat zal waarschijnlijk niet lukken. Bij zo'n grote groep liggen er altijd wel een paar dwars. Maar tegen opslag in de buurt van de graven kan men geen bezwaar maken. Dat kan men misschien wel niet leuk vinden, maar aan de rand van het graf houdt de zeggenschap op.
Het lijkt mij sowieso verstandig om nabestaanden en burgers over de plannen te informeren. U moet hierbij zelfs in het achterhoofd zouden, dat rechthebbenden op graven ook belanghebbenden in de zin van de Algemene wet bestuursrecht kunnen zijn, die geïnformeerd moeten worden over een bouwplan in de buurt en de kans moeten krijgen bezwaar aan te tekenen. Eerder dit jaar is in een procedure door de rechter vastgesteld, dat een rechthebbende op een graf terecht ontvankelijk was in een bezwaarschrift tegen de bouw van een crematorium naast de begraafplaats. Men had het graf gekocht voor de rustige begraafplaats en men wilde geen drukke veel bezoekers trekkende activiteit in de buurt. Men had bijvoorbeeld ook tegen een bowlingbaan bezwaar kunnen maken. Deze jurisprudentie is te jong, te vers en te incidenteel om te kunnen concluderen dat nu alle rechthebbenden net als 'gewone buren' van een bouwplan van een voornemen in kennis moeten worden gesteld en hun zienswijze moeten kunnen geven, etc. maar ik zou de plannen en de voortgang van de activiteiten ruim publiceren en alle rechthebbenden/nabestaanden individueel ruim voor aanvang van de activiteiten aanschrijven en verwijzen naar latere publicaties in het gemeenteblad e.d. Ruime en goede voorlichting kan veel kwade reacties voorkomen.
mr W.G.H.M. van der Putten
5 november 2000
