Vervoer door familie van stoffelijk overschot na opgraving
30 augustus 2012
Vraag nummer: 28901
Geachte hr van der Putten, wij verzorgen de opgraving van een overledene nadat de grafrecjhten zijn verlopen. De nabestaanden willen deze resten zelf vervoeren naar de nieuwe begraafplaats waar deze zullen worden herbegraven. De wettelijke termijn van 20 jaar is reeds verstreken. Mag de familie deze resten zonder problemen vervoeren of zal dit echt door een begrafenisonderneming moeten worden verzorgd?
Graag hoor ik van u.
Mvg B. van Zwam
Antwoord:
Geachte heer,
Artikel 29 Wet op de lijkbezorging luidt (anno 2012):
1. Een lijk wordt slechts opgegraven met vergunning van de burgemeester van de gemeente waarin het is begraven, en, indien het een particulier graf betreft, met toestemming van de rechthebbende op het graf.
2. Aan de vergunning verbindt de burgemeester de nodige voorschriften betreffende geneeskundig toezicht alsmede vervoer en bestemming van het lijk.
Het is dus de burgemeester die in zijn vergunning voorschriften opneemt voor het vervoer van de stoffelijke resten. Er zijn geen landelijk geldende vaste regels voor het vervoer van stoffelijke resten na opgraving. Dat is een kwestie op het niveau van vergunningen. De burgemeester kan de voorschriften afstemmen op de ervaring wat de conditie is van de stoffelijke resten na de opgraving. Kort gezegd: als men een overledene binnen een jaar na het overlijden opgraaft, zal men vanuit het oogpunt van de volksgezondheid transport met een speciaal voertuig voorschrijven. Als het gaat om botten van iemand die al 50 jaar dood is, lijken speciale voorzieningen en voorschriften misschien overbodig. Alhoewel men dat nooit met zekerheid kan zeggen. Stoffelijke overschotten die decennia geleden in slechte lijkhoezen zijn begraven kan men nu echt niet zomaar zelf vervoeren.
Tot 1 januari 2010 stond in de wet dat de burgemeester het advies van de door de minister van VROM aangewezen ambtenaar moest inwinnen. Dat kwam er op neer dat de gemeente voorschriften overnam uit de Inspectierichtlijn lijkbezorging van VROM.
Daarin stond over opgraven en herbegraven in bijlage 3 (model-voorschriften, punt 9 en 11) over het vervoer het volgende:
"9. Herbegraving of crematie van de stoffelijke overschotten vindt plaats in een kist of ander lijkomhulsel. Tijdens eventueel transport van stoffelijke resten wordt, indien er sprake is van onverteerde resten, gebruik gemaakt van een lucht- en vloeistofdichte kist. Uitsluitend ten behoeve van het transport mag deze kist van niet-afbreekbaar materiaal zijn vervaardigd.
Als gebruik wordt gemaakt van een transportvoertuig, moet deze voor dit doel geëigend zijn; de cabine dient op deugdelijke wijze van de laadruimte te zijn gescheiden en de laadruimte dient goed reinigbaar te zijn.
11. Ongeacht of de bestemming van het lijk binnen of buiten de begraafplaats van opgraving is gelegen, dient het lijk op de dag van opgraving te worden vervoerd en herbegraven of gecremeerd."
De meeste gemeenten hanteren deze voorschriften - terecht - nog steeds, ook al is de Inspectierichtlijn formeel niet meer van toepassing. Zij volgen nu de adviezen terzake in een 'Handleiding Opgraven en Ruimen' uit 2010 (van de LOB, BVOB en VNG, te bestellen via www.begraafplaats.nl), p. 37-38, die inhoudelijk helemaal overeen komen met de vroegere Inspectierichtlijn.
Het is niet van belang of een professionele derde of nabestaanden zelf transport uitvoeren, maar wel of ze het goede materieel gebruiken: het transportvoertuig moet deze voor dit doel geëigend zijn; de cabine dient op deugdelijke wijze van de laadruimte te zijn gescheiden en de laadruimte dient goed reinigbaar te zijn.
Deze voorwaarde kan worden opgenomen in het verlof tot opgraving.
De familie kan dan zelf transport regelen en ook uitvoeren, als aan de voorwaarde wordt voldaan. Als niet aan deze voorwaarde wordt voldaan kan de begraafplaatshouder weigeren om de stoffelijke resten af te staan en kan de politie de familie staande houden en proces verbaal opmaken.
Vergelijk ook de vraag Mag familie zelf stoffelijke resten vervoeren? vanuit de optiek van de begraafplaatshouder. Toen was advies van de VROM-Inspectie nog verplicht, maar het antwoord van toen heeft dezelfde strekking als nu.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
TIP
Bezoek ook eens de video-adviesrubriek: Infotheek - reportages - kijkersvragen - juridische vragen en antwoorden (klik hier).
Zoals: Is een uitvaartondernemer verplicht?
