Problemen bij opgraving uit grafkelder
4 december 2008
Vraag nummer: 5942 (oude nummer: 11884)
Ik heb een verzoek om een opgraving vanuit een familiekelder betreffende een persoon die daar sinds 1971 begraven ligt. Het betreft een familie uit België. In totaal liggen hier 9 personen begraven, de eerste persoon is reeds in 1914 begraven. De laatste persoon is begraven geworden in 1981. Het betreft een algemene begraafplaats in onze kern Pxxxxxxxx. Deze gemeente is opgeheven sinds 1997. Helaas heb ik na veel naspeurwerk verricht te hebben in het archief niets kunnen vinden omtrent dit graf. Ik ga er vanuit dat het een eigen graf is. Ook omtrent de personen die er begraven liggen is niets bekend. Het betreft een familie uit België. De namen van de 9 personen die er begraven zijn heb ik gekregen van een dochter van de persoon die men opgegraven wil hebben. Zij heeft mij de namen, de geboortedata en overlijdensdata doorgegeven. De bedoeling is dat haar moeder, overleden en begraven in voornoemd graf in 1971 opgegraven wordt, zal worden hebegraven in België, Antwerpen. Hoe ga ik nu te werk . Ik kan totaal dus niets vinden. Ik ga er vanuit dat het een eigen graf is; moet ik alle nabestaanden voor zover bekend horen; zij zullen een verzoek in moeten dienen met een plan van aanpak; uiteraard wil ik dat dit alles verzorgd wordt door een uitvaartverzorging; en moet ik een laissez passer verstrekken voor het vervoer van een lijkkist over de grens en moet deze nog in een speciale kist vervoerd worden. Kunt u mij even een opssoming geven hoe te handelen.
Met vriendelijke groeten,
mevrouw XX, medewerkster afdeling publiekszaken gemeente Wxxxxxxx
Antwoord:
Geachte mevrouw,
Het is natuurlijk niet zo best dat er in het archief van de gemeente niets over dit graf te vinden is. Ik kan me voorstellen bij een kleine gemeente als Pxxxxxxxx dat het in 1914 tamelijk eenvoudig geregeld was. Dat men alleen een heffingsverordening had en dat daar summier in stond wat voor soort graven er waren en wat die kostten.
Maar wat feitelijk wel van belang is, is om te weten wie waar begraven is. De begraafplaatshouder moet dat nauwkeurig administeren en dus ook weten wie in welk graf op welke plek begraven is. Want hoe wilt u anders weten welke kist opgegraven moet worden? Soms was er wel het gebruik om een koperen naamplaatje op een kist te schroeven, of iets anders waar een kist aan herkend kon worden. Zo niet, dan hebt u een feitelijk probleem.
Een een groot manco, want zo'n register wie waar precies begraven is, is wel wettelijk voorschrift. En is er niet voor niets, zoals nu blijkt.
U mag er bij een grafkelder inderdaad wel van uitgaan dat het een eigen graf is. Formeel moet de rechthebbende toestemming geven voor een opgraving. Ik denk dat die er niet is, nu u geen papieren meer hebt.
Als er geen rechthebbende is, kunt u de betreffende dochter rechthebbende maken (iedereen met een redelijk belang kan immers rechthebbende worden als de vorige rechthebbende overleden is, wat hier aannemelijk is) en dan kan zij als rechthebbende het verzoek doen. Dat heeft tevens tot effect dat u met andere eventuele nabestaanden niets te maken hebt. Nog los van de vraag of u die zou kunnen vinden en wat dan hun positie zou zijn. Kinderen van een overledene hebben niet pe definitie meer zeggenschap dan een kleinkind of een broer of zus of nicht. Je kunt eigenlijk ook niets met zulke nabestaanden. Je kunt en moet alleen iets met een rechthebbende. Maar dat probleem is makkelijk oplosbaar door de dochter eerst rechthebbende te maken.
Voor de uitvoering van zo'n opgraving zou ik niet primair denken aan een uitvaartonderneming, maar aan een bedrijf dat in opgravingen en transport en herbegravingen gespecialiseerd is. Het is toch net even een andere tak van sport. Zij weten ook waar ze zich qua hygiëne aan te houden hebben en hebben ook een plan van aanpak paraat. In Gemert en in Weert zitten dergelijke bedrijven met een goede reputatie.
Voor het vervoer over de grens met België is misschien geen laissez passer nodig. Er is alleen iets geregeld voor vervoer binnen de Benelux in het Besluit op de lijkbezorging en wel in Paragraaf 6. Vervoer van lijken naar en uit Nederland. In artikel 11 staat:
3. Het vervoer te land van een lijk, afkomstig uit Nederland, naar België of Luxemburg ter bezorging aldaar, of omgekeerd, geschiedt ongehinderd, indien de bevoegde autoriteit van de gemeente van overlijden ingevolge de wettelijke voorschriften een verlof tot begraving of verbranding heeft afgegeven en te zamen met het lijk niets wordt vervoerd dan grafkransen, bloemen en persoonlijke bezittingen van de overledene.
4. In de overige gevallen geschiedt het vervoer van een lijk uit Nederland naar het buitenland of omgekeerd ongehinderd, mits bij het lijk aanwezig is een verklaring, afgegeven door de bevoegde autoriteit van het land vanwaar het lijk wordt aangebracht, vermeldende de naam van de overledene en de plaats waarheen het lijk wordt vervoerd.
Maar deze regels gelden wanneer iemand net overleden is. Ze zijn formeel niet van toepassing als het gaat om transport bij een herbegraving. Maar voelt ook een beetje vreemd om een stoffelijk overschot zonder enig document op reis te sturen, ook al is het m.i. formeel niet nodig. Ook in Nederland geeft je geen transportvergunning af en uit artikel 11 lid 3 Blb blijkt dat de Benelux feitelijk gelijk behandeld wordt als Nederland. Omdat het wat vreemd is, zou ik er inderdaad ook voor kiezen om er toch maar een laissez passer bij te voegen. Baat het niet, dan schaadt het niet.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
