Opgraving bijwonen
6 september 2002
Vraag nummer: 1020 (oude nummer: 1354)
Sat Sep 5 16:04:19 1998
Een bekende van ons wil een familielid laten opgraven en herbegraven. Dat zo'n 2 jaar na de begraving.
De gemeente wil wel meewerken. Maar onze vriend wil bij de opgraving aanwezig zijn. De gemeente weigert dat. Wat vindt u daar van?
Hartelijk dank voor uw antwoord.
Hans E.L.A. de Boer
Antwoord:
Sun Sep 6 00:11:01 1998
Geachte heer De Boer,
U schrijft dat de gemeente weigert om een vriend van u aanwezig te laten zijn bij een opgraving, waar op zich al toestemming voor is, of althans waarvan het er naar uitziet dat u toestemming krijgt.
Ik heb wat weinig gegevens om uw vraag goed te kunnen beantwoorden, maar zal de verschillende opties schetsen.
Het maakt namelijk verschil of de gemeente weigert in de hoedanigheid van beheerder van de betreffende begraafplaats, dan wel als verlener van de vergunning tot opgraving ex artikel 29 Wet op de lijkbezorging.
Om iemand te mogen opgraven en herbegraven, is vergunning nodig van de burgemeester. Het al dan niet mensen toelaten bij een opgraving is een zaak, waar de beheerder van de begraafplaats over beslist. De beheerder is in beginsel in alle opzichten verantwoordelijk voor alle beheerszaken op een begraafplaats, begraving en opgraving inbegrepen. De beheerder mag meestal op grond van de beheersverordening of het beheersreglement publiek weren bij het uitvoeren van bepaalde 'gevoelige' werkzaamheden. Als er een opgraving plaatsvindt, is dat meestal op uren dat de begraafplaats gesloten is. En anders kan de beheerder een deel van de begraafplaats afsluiten, de plek van de werkzaamheden met een provisorische omheining afsluiten e.d. Hij mag dan ook beslissen of hij een uitzondering maakt op het verbod voor derden om hier bij aanwezig te zijn.
Als het gaat om een gemeentelijke begraafplaats en de verordening daar een basis voor biedt - wat meestal wel het geval is - kan hij inderdaad de aanwezigheid van uw vriend en eventuele andere familie verbieden.
Anders ligt het, als het gaat om een bijzondere (in de zin van niet-gemeentelijke, bijvoorbeeld kerkelijke of particuliere) begraafplaats. Dan heeft de gemeente er niets over te zeggen, wie bij de opgraving wordt toegelaten.
Er is overigens op dit vlak nog geen jurisprudentie, maar die zal er wel komen. Er is op dit moment een zaak onder de rechter, waarbij een gemeente in de vergunning tot opgraving, die op zich toestemming inhield, een naast familielid van de begravene verbood om bij de opgraving aanwezig te zijn. Het gaat om een voorgenomen opgraving op een kerkelijke begraafplaats. Veel wil en kan ik er niet over zeggen, omdat de zaak - die al lange tijd voortsleept - nog onder de rechter is. Ik ken de zaak alleen omdat ik als een soort getuige-deskundige door een van de partijen in de zaak betrokken ben en mijn oordeel aan de rechter wordt voorgelegd.
Er spelen in die zaak meerdere rechtsvragen, maar o.a. ook de vraag of de gemeente (de burgemeester om precies te zijn) aan een vergunning tot opgraving de voorwaarde mag verbinden dat er geen familie aanwezig mag zijn. Mijns inziens is dat niet het geval. Er mogen wel voorwaarden aan de vergunning worden verbonden, maar alleen op het vlak van het belang van de volksgezondheid en ter bescherming van de personen die het werk moeten uitvoeren. Of er wel of niet iemand bij mag zijn, mag en moet de beheerder van de kerkelijke begraafplaats beslissen.
Samenvattend: als het gaat om een besluit van de beheerder van de gemeentelijke begraafplaats, is er niets aan te doen. Als het gaat om een niet-gemeentelijke begraafplaats, heeft de gemeente er niets over te zeggen.
mr W.G.H.M. van der Putten
6 september 1998
